Siêu lũ lớn nhất lịch sử Trái Đất 'nuốt chửng' Địa Trung Hải, khiến sa mạc khô cằn hóa đại dương
(Thị trường tài chính) - Một nghiên cứu mới được công bố đã hé lộ bằng chứng thuyết phục nhất từ trước tới nay về một “siêu lũ” có sức mạnh hủy diệt khổng lồ, từng khiến cả Địa Trung Hải – khi đó chỉ còn là vùng sa mạc muối khô cạn – được lấp đầy nước biển trở lại chỉ trong vài năm ngắn ngủi.
Khoảng 5,3 triệu năm trước, Địa Trung Hải trải qua giai đoạn được gọi là “Khủng hoảng mặn Messinia” (Messinian Salinity Crisis), khi vùng biển này bị tách khỏi Đại Tây Dương, khiến nước bốc hơi và để lại những lớp muối khổng lồ kéo dài hàng nghìn kilomet.
Trong suốt nhiều thập kỷ, giới khoa học tin rằng quá trình “tái sinh” của Địa Trung Hải diễn ra chậm rãi, phải mất tới 10.000 năm để nước biển từ Đại Tây Dương từ từ tràn qua eo Gibraltar, làm đầy trở lại lòng chảo khổng lồ.
Nhưng nghiên cứu mới đây của nhóm khoa học quốc tế dẫn đầu bởi Đại học Southampton (Anh) và Viện Nghiên cứu Thủy sinh Monterey Bay (Mỹ) đã lật đổ hoàn toàn giả thuyết này.
Dựa trên các dấu vết địa chất được tìm thấy ở phía Đông Nam Sicily (Ý), họ khẳng định rằng một trận “siêu lũ Zanclean” đã quét qua khu vực, đổ ào vào lòng Địa Trung Hải với tốc độ và lưu lượng vượt xa mọi trận lũ từng được ghi nhận trong lịch sử Trái Đất.
Những bằng chứng mới thu thập được cho thấy, biển Địa Trung Hải có thể đã được “hồi sinh” chỉ trong vỏn vẹn từ 2 đến 16 năm, nhanh gấp hàng nghìn lần so với giả thuyết cũ cho rằng quá trình này kéo dài suốt nhiều thiên niên kỷ.
Theo Tiến sĩ Aaron Micallef, trưởng nhóm nghiên cứu, trận “siêu lũ Zanclean” sở hữu lưu lượng và tốc độ dòng chảy vượt xa mọi trận lũ từng xảy ra trong lịch sử hành tinh. Các mô phỏng cho thấy dòng nước khổng lồ này có thể lao ầm ầm vào lòng chảo Địa Trung Hải với vận tốc lên tới 32 mét/giây (tương đương 72 dặm/giờ), đủ để cuốn phăng toàn bộ địa hình và bào mòn lớp đá trầm tích chỉ trong chớp mắt.
Dòng nước có sức mạnh của hàng nghìn con sông Amazon
Theo ước tính, trận đại hồng thủy cổ đại này đạt lưu lượng 68-100 Sverdrup, tương đương 68-100 triệu mét khối nước mỗi giây, tức là mạnh hơn toàn bộ dòng chảy của sông Amazon gộp lại hàng nghìn lần.
“Siêu lũ Zanclean là hiện tượng tự nhiên đáng kinh ngạc nhất từng được biết đến, với tốc độ và sức nước vượt xa mọi trận lũ khác trong lịch sử hành tinh”, Tiến sĩ Aaron Micallef, tác giả chính của công trình, cho biết. “Nghiên cứu này mang lại bằng chứng thuyết phục nhất cho đến nay về sự kiện đặc biệt đó.”
Nhóm nghiên cứu đã khảo sát hơn 300 dải đá ngầm có hình dạng bất đối xứng tại vùng Sicily Sill – một dải đất ngầm từng chia đôi Địa Trung Hải thành hai lưu vực Đông và Tây.
Theo Giáo sư Paul Carling (Đại học Southampton), hình thái các dải đá này cho thấy chúng bị xói mòn bởi một dòng nước khổng lồ, chảy cuộn xoáy theo hướng Đông Bắc, hoàn toàn trùng khớp với hướng chảy mà siêu lũ Zanclean được dự đoán.
Khi lấy mẫu, các nhà khoa học phát hiện lớp trầm tích phủ trên các dải đá chứa đầy mảnh vụn bị cuốn đi từ xung quanh, bằng chứng cho thấy lượng vật chất khổng lồ bị đẩy lên và lắng đọng chỉ trong thời gian cực ngắn, đúng vào thời điểm ranh giới giữa hai kỷ Messinia và Zanclean.
Bằng công nghệ phản xạ địa chấn – tương tự siêu âm dùng để “nhìn” qua các lớp đá dưới lòng đất – nhóm nghiên cứu phát hiện một kênh hình chữ W nằm sâu dưới đáy biển phía Đông Sicily.
Kênh này nối trực tiếp hệ thống các dải đá ngầm với heảm vực Noto Canyon, một thung lũng ngầm sâu ở Địa Trung Hải phía Đông, giống như một chiếc phễu khổng lồ dẫn nước lũ tràn qua, đổ ầm ầm vào lòng đại dương đang khô cạn.
Các mô phỏng trên máy tính cho thấy, dòng nước trong siêu lũ Zanclean có thể đạt vận tốc tới 32 mét/giây (tương đương 115 km/giờ), đủ để xé toạc lòng chảo Địa Trung Hải, khoét sâu thêm nhiều hẻm vực và đẩy lượng trầm tích đi xa hàng trăm kilomet.
“Những phát hiện này không chỉ giúp làm sáng tỏ một bước ngoặt trong lịch sử địa chất Trái Đất”, Tiến sĩ Micallef nói thêm, “mà còn cho thấy sức bền phi thường của các dạng địa hình đã tồn tại suốt hơn 5 triệu năm. Đây là cánh cửa mở ra cho các nghiên cứu sâu hơn dọc bờ Địa Trung Hải.”
