Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á ‘còng lưng’ trả lãi vay Trung Quốc hơn 3.175 tỷ đồng mỗi năm vì đường sắt cao tốc
(Thị trường tài chính) - Indonesia sẽ quyết định giải pháp cho khoản nợ siêu dự án đường sắt tốc độ cao Whoosh với Trung Quốc vào cuối năm 2025.
Nhật báo Jakarta Globe đưa tin Indonesia - nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về giải pháp xử lý khoản nợ cực lớn của nước này đối với Trung Quốc liên quan đến dự án đường sắt cao tốc Whoosh vào cuối năm 2025, theo thông tin từ quỹ đầu tư quốc gia Danantara công bố hôm thứ Sáu (17/10).
Hiện quỹ này đang xem xét các phương án khả thi nhất để thanh toán các khoản vay khổng lồ từ Trung Quốc mà Indonesia đã sử dụng để xây dựng tuyến tàu điện cao tốc Jakarta–Bandung (Whoosh, viết tắt theo tiếng Indonesia của “Waktu Hemat, Operasi Optimal, Sistem Hebat”, nghĩa là “Tiết kiệm thời gian, Vận hành tối ưu, Hệ thống vượt trội”).
Siêu dự án này có tổng chi phí 7,3 tỷ USD (gần 192.297 tỷ đồng) và Indonesia chủ yếu dựa vào các khoản vay của Trung Quốc để chi trả. Giờ đây, Indonesia đang chịu áp lực tài chính nặng nề khi phải trả 2 nghìn tỷ rupiah (tương đương 120,6 triệu USD hay gần 3.175 tỷ đồng) tiền lãi mỗi năm.
Mặc dù Danantara đã đưa ra một số ý tưởng, bao gồm khả năng tăng vốn góp cổ phần, nhưng quỹ này vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Giám đốc điều hành (CEO) Danantara, Rosan Roeslani từ chối tiết lộ chi tiết về quá trình xem xét, chỉ nhấn mạnh rằng quỹ đầu tư quốc gia Indonesia vẫn đang tìm kiếm giải pháp khả thi nhất cho vấn đề nợ.
“Sau khi hoàn tất quá trình đánh giá, chúng tôi sẽ trình bày với tất cả các Bộ ngành liên quan… Chúng tôi đang hướng tới một giải pháp toàn diện, tránh phát sinh rắc rối trong tương lai”, ông Rosan phát biểu với báo chí tại Jakarta.
Khi được hỏi liệu Danantara có đưa ra quyết định cuối cùng trước khi kết thúc năm nay không, CEO Rosan trả lời ngắn gọn: “Có chứ”.
Indonesia hiện đã bắt đầu đàm phán với Chính phủ Trung Quốc về việc tái cơ cấu khoản nợ lớn của siêu sự án Whoosh. Rosan cũng thừa nhận rằng ông hiểu rõ dự án tàu cao tốc này là một phần của sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI) do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng, vì vậy việc đàm phán với Bắc Kinh là rất quan trọng. Sáng kiến BRI chứng kiến Trung Quốc thực hiện các khoản đầu tư hạ tầng khổng lồ trên toàn cầu nhằm mở rộng ảnh hưởng quốc tế.
Tuyến đường sắt tốc độ cao này do liên doanh KCIC vận hành, trong đó 60% cổ phần thuộc về PSBI – một liên danh gồm 4 doanh nghiệp Nhà nước Indonesia, còn 40% còn lại thuộc về các doanh nghiệp Trung Quốc. Trong PSBI, Công ty Đường sắt Indonesia (KAI) là cổ đông lớn nhất với 58,53% cổ phần, đồng nghĩa với việc gánh chịu phần lớn thiệt hại tài chính. Giám đốc KAI, Bobby Rasyidin, thậm chí từng gọi dự án này là “quả bom hẹn giờ tài chính”.
“Việc rà soát không chỉ tập trung vào vấn đề tài chính. Chúng tôi muốn đảm bảo rằng mọi quyết định đưa ra đều suôn sẻ và mang lại tác động tích cực cho KAI. Nếu công ty bị ảnh hưởng, dịch vụ đường sắt cũng sẽ chịu tổn thất”, ông Rosan nói thêm.
Video về siêu dự án tàu điện cao tốc Whoosh - “Quả bom hẹn giờ” của Indonesia - Nguồn clip: Metro Siang
Bên cạnh phương án tăng vốn, Danantara cũng đang cân nhắc bàn giao một phần cơ sở hạ tầng của tuyến tàu cao tốc Whoosh cho Chính phủ Indonesia. Bộ trưởng Bộ Tài chính “xứ sở vạn đảo” Purbaya Yudhi Sadewa khẳng định sẽ không để khoản nợ này được chi trả bằng ngân sách Nhà nước khi cho rằng nguồn cổ tức hàng năm trị giá hàng tỷ USD của Danantara đủ để thanh toán cả gốc lẫn lãi khoản vay khổng lồ kể trên.
Theo cố vấn kinh tế cấp cao Luhut Binsar Pandjaitan, Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto dự kiến sẽ ký sắc lệnh Tổng thống về vấn đề nợ này, dù chưa rõ thời điểm. Ông Luhut, từng là “cựu quan chức đầu tư” của Indonesia, cho biết mình đã trao đổi với CEO Danantara Rosan về sắc lệnh này.
“Trên thế giới, không có hệ thống giao thông công cộng nào có thể tự sinh lời. Luôn cần đến sự trợ cấp của Chính phủ, nhưng tất nhiên đó phải là những khoản trợ cấp hợp lý, có tính toán”, ông Luhut nói tại Jakarta hôm thứ Năm (16/10).
Indonesia đã vay vốn từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (China Development Bank - CDB) để trang trải 75% tổng chi phí xây dựng tuyến đường sắt cao tốc nối từ thủ đô Jakarta đến Bandung - thành phố lớn thứ ba nước này. Tuyến tàu điện cao tốc đó còn được biết đến với tên gọi Whoosh.
Khoản vay gốc có lãi suất cố định 2%/năm trong 40 năm. Các hạn chế đi lại do đại dịch Covid-19 và khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng khiến chi phí đội thêm 1,2 tỷ USD (31.610,4 tỷ đồng), với lãi suất 3,4%/năm. KCIC tự chi trả 25% chi phí xây dựng còn lại.
Từ khi chính thức khai trương thương mại vào giữa tháng 10 năm 2023, tuyến tàu điện cao tốc Whoosh đã phục vụ hơn 12 triệu lượt hành khách.
Theo Jakarta Globe
