EU ‘lật kèo’ không cấm xe xăng, startup xe điện ồ ạt ký tên vào thư phản đối
(Thị trường tài chính) - Trong trường hợp Nghị viện châu Âu phê chuẩn sự điều chỉnh này, nhiều khả năng nó sẽ làm hài lòng các hãng xe truyền thống của châu Âu đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với Tesla và làn sóng xe điện (EV) giá rẻ đến từ Trung Quốc.
“Pha bẻ lái” cấm xe xăng, tăng xe điện của EU gây tranh cãi lớn
Tương lai của thế giới có thể là xe điện, nhưng tương lai đó đang bị trì hoãn. Ủy ban châu Âu (EC) - cơ quan hành pháp độc lập và cao nhất của Liên minh châu Âu (EU) - đã nới lỏng kế hoạch đầy tham vọng của mình về việc cấm bán ô tô chạy bằng xăng vào năm 2035, với lý do cần có sự linh hoạt.
Thay vì yêu cầu 100% xe mới bán ra phải là phương tiện không phát thải vào thời điểm đó, kế hoạch sửa đổi sẽ cho phép 10% doanh số xe mới là xe hybrid hoặc các loại xe khác, với điều kiện các nhà sản xuất phải mua tín chỉ carbon để bù đắp lượng phát thải.
Xe Hybrid hay xe lai là loại ô tô sử dụng kết hợp hai nguồn năng lượng để vận hành, phổ biến nhất là động cơ đốt trong (xăng hoặc dầu) và động cơ điện (pin).
Thay đổi kể trên là một phần của “Automotive Package” (Gói Ô tô) rộng hơn, được thiết kế nhằm giúp ngành công nghiệp ô tô châu Âu vừa sạch hơn, vừa có khả năng cạnh tranh.
Nếu Nghị viện châu Âu phê chuẩn sự điều chỉnh này, nhiều khả năng nó sẽ làm hài lòng các hãng xe truyền thống của châu Âu - những bên đã kêu gọi có thêm thời gian để vượt qua giai đoạn xe hybrid.
Các công ty này đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với Tesla cũng như làn sóng xe điện giá rẻ đến từ Trung Quốc. Tuy nhiên, sự thay đổi chính sách này lại tạo ra chia rẽ trong cộng đồng các startup xe điện và giới đầu tư của họ.
“Trung Quốc hiện đã thống trị ngành sản xuất xe điện”, Craig Douglas, đối tác tại World Fund -một quỹ đầu tư mạo hiểm châu Âu tập trung vào khí hậu cho biết. “Nếu châu Âu không cạnh tranh bằng những tín hiệu chính sách rõ ràng và đầy tham vọng, họ sẽ đánh mất vai trò dẫn đầu trong một ngành công nghiệp quan trọng toàn cầu khác cùng toàn bộ lợi ích kinh tế đi kèm”.
Ông Douglas là một trong những người ký tên vào bức thư ngỏ “Take Charge Europe” (Hãy nắm quyền chủ động, châu Âu) gửi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, được công bố vào tháng 9 năm nay. Các lãnh đạo cấp cao của nhiều công ty như Cabify, EDF, Einride, Iberdrola và hàng loạt startup liên quan đến xe điện đã cùng ký vào bức thư đó, kêu gọi EC “kiên định” với mục tiêu không phát thải ban đầu vào năm 2035.
Video EC hôm 16/12/2025 đã đề xuất hủy bỏ trên thực tế lệnh cấm của EU đối với việc bán xe mới sử dụng động cơ đốt trong từ năm 2035, bằng cách cho phép tiếp tục bán một số loại xe không chạy điện, sau sức ép mạnh mẽ từ Đức, Italia và ngành công nghiệp ô tô châu Âu - Nguồn clip: ShanghaiEye
Lời kêu gọi này không đủ để chống lại áp lực từ ngành công nghiệp ô tô truyền thống, lĩnh vực chiếm 6,1% tổng việc làm của EU. Tuy nhiên, sức ép gia tăng đã làm dấy lên các cuộc tranh luận trong cộng đồng startup và cả bên ngoài về con đường tốt nhất để châu Âu duy trì khả năng cạnh tranh trong quá trình chuyển dịch năng lượng.
Ngay trong nội bộ ngành ô tô, quan điểm cũng không đồng nhất. Trong một tuyên bố với giới truyền thông Thụy Điển, người phát ngôn của Volvo cảnh báo rằng “việc lùi bước khỏi các cam kết dài hạn để đổi lấy lợi ích ngắn hạn có nguy cơ làm suy yếu năng lực cạnh tranh của châu Âu trong nhiều năm tới”.
Khác với Mercedes-Benz và một số hãng khác, nhà sản xuất xe Thụy Điển này không lo ngại về việc đáp ứng lệnh cấm năm 2035. Thay vì lùi thời hạn, Volvo cho rằng cần tăng cường đầu tư vào mở rộng hạ tầng sạc - điều mà các nhà phê bình lo ngại chính sách mới có thể thực sự gây cản trở.
Issam Tidjani, CEO của Cariqa - một startup chợ điện tử về trạm sạc EV có trụ sở tại thủ đô Berlin (Đức) - cũng bày tỏ những lo ngại tương tự. Ông cảnh báo rằng việc làm suy yếu yêu cầu không phát thải vào năm 2035 có thể gây tổn hại cho tiến trình điện hóa nói chung.
“Lịch sử cho thấy kiểu linh hoạt này chưa bao giờ mang lại kết quả tốt”, Tidjani, người cũng ký vào bức thư thư “Take Charge Europe” vào mùa thu này nói. “Nó làm chậm quá trình mở rộng quy mô, gây suy yếu khả năng học hỏi và cuối cùng khiến ngành công nghiệp mất đi vai trò dẫn dắt thay vì bảo toàn nó”.
Công bằng mà nói, Ủy ban châu Âu cũng không hoàn toàn phớt lờ các vấn đề về hạ tầng và chuỗi cung ứng. Trong khuôn khổ “Gói Ô tô”, họ đã giới thiệu sáng kiến “Battery Booster” (Gói thúc đẩy pin) - một chiến lược đầu tư 1,8 tỷ euro (khoảng 2,11 tỷ USD) nhằm phát triển chuỗi cung ứng pin hoàn toàn do châu Âu sản xuất. Mục tiêu là củng cố năng lực sản xuất nội địa và đảm bảo an ninh nguồn cung.
Kế hoạch này nhận được phản hồi tích cực từ Verkor, một startup của Pháp chuyên sản xuất pin lithium-ion cho xe điện. Công ty, với kỳ vọng thành công nơi hãng pin Thụy Điển Northvolt từng gặp khó khăn, đã khai trương nhà máy pin quy mô lớn đầu tiên ở miền Bắc nước Pháp trong tuần trước. Verkor gọi sáng kiến Booster là “một bước đi cần thiết để mở rộng quy mô ngành pin châu Âu”.
Tín hiệu trái chiều
Dù vậy, nhiều người vẫn đặt câu hỏi liệu Battery Booster có đủ để bù đắp cho những gì họ coi là tín hiệu tiêu cực về cam kết của EU trong việc sử dụng khử carbon làm động lực tăng trưởng kinh tế hay không.
Trên thực tế, các hãng xe truyền thống đã bắt đầu phàn nàn rằng yêu cầu mua tín chỉ carbon có thể khiến giá xe tăng đối với người tiêu dùng, từ đó làm suy yếu chính mục tiêu nâng cao khả năng cạnh tranh mà sự điều chỉnh chính sách này hướng tới.
Một yếu tố bất định khác liên quan đến Vương quốc Anh. Hiện vẫn chưa rõ liệu “xứ sở sương mù” có đi theo EU để điều chỉnh lệnh cấm động cơ đốt vào năm 2035 của riêng mình hay không. Khác với EU và Mỹ, Anh vẫn chưa áp thuế đối với xe điện Trung Quốc, dù doanh số tăng nhanh của các mẫu xe này tại thị trường Anh đã làm dấy lên lo ngại trong các nhà sản xuất trong nước.
Cuộc tranh luận này làm nổi bật những căng thẳng kéo dài trong chính sách khí hậu giữa việc cân bằng thực tế kinh tế của các ngành hiện hữu và tính cấp bách của quá trình chuyển đổi sang công nghệ sạch. Khi châu Âu tìm cách đi trên lằn ranh mong manh đó, các quyết định được đưa ra lúc này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc “lục địa già” sẽ dẫn đầu hay tụt lại trong thị trường xe điện toàn cầu.
Theo Bidget
