3 hệ lụy cực lớn 'giáng đòn' vào kinh tế toàn cầu nếu Mỹ áp thuế 100% với Trung Quốc
(Thị trường tài chính) - Kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm áp thuế 100% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ ngày 1/11 có thể châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại mới, làm chậm tăng trưởng toàn cầu.
Thương mại toàn cầu đang chuẩn bị đối mặt với biến động lớn sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố kế hoạch áp thuế 100% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bắt đầu từ ngày 1/11/2025. Động thái này đe dọa làm đảo lộn chuỗi cung ứng trên toàn thế giới và tái định hình cục diện kinh tế ở khu vực châu Á.
Chuyên gia kinh tế độc lập, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Aat Pisanwanich, người nghiên cứu về thương mại quốc tế và thị trường Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã bày tỏ quan điểm với tờ Thansettakij rằng biện pháp này “rất có khả năng” được thực thi, dù trước đó ông Trump từng khẳng định Mỹ không có ý định “phá hủy Trung Quốc”. Phát biểu đó đã giúp thị trường tạm thời khởi sắc, nhưng tuyên bố mới nhất lại cho thấy Washington lại tiếp tục gây áp lực đè nặng lên Bắc Kinh.
“Động lực chính phía sau kế hoạch áp thuế 100% là việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đã qua chế biến - yếu tố sống còn của ngành công nghệ Mỹ. Trung Quốc hiện chiếm 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu”, ông Aat cho biết.
Vị chuyên gia kinh tế người Thái Lan này cảnh báo rằng mức thuế 100% có thể đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc chiến thương mại mới, trừ khi các nhà lãnh đạo nối lại đối thoại. Một dấu hiệu quan trọng sẽ là Hội nghị thượng đỉnh sắp tới tại Hàn Quốc vào cuối tháng này, nơi hiện chưa có dấu hiệu cho thấy Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
“Hiện tại, Mỹ đã áp mức thuế trung bình khoảng 51% lên hàng Trung Quốc. Nếu tăng lên 100%, gánh nặng sẽ gần như gấp đôi, tác động đáng kể đến ngành công nghiệp, tiêu dùng và lạm phát ở Mỹ”, ông Aat nhận định.
Trong khi đó, Trung Quốc đã chuẩn bị sẵn sàng. Xuất khẩu tháng 9 năm 2025 của nước này tăng 8%, nhờ mở rộng sang châu Á, ASEAN, châu Phi và khu vực Mỹ Latinh. Tuy nhiên, xuất khẩu sang Mỹ giảm 10%, không chỉ vì thuế mà còn do các biện pháp khác như phí cảng đặc biệt đối với tàu thuyền Trung Quốc và lệnh cấm các sản phẩm liên quan đến chất bán dẫn.
Nếu mức thuế mới lên tới 100% mà Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc có hiệu lực từ ngày 1/11, ông Aat dự báo điều này sẽ mang đến 3 hậu quả chính:
1. Suy giảm thương mại toàn cầu: Dự báo tăng trưởng thương mại 2025 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ở mức 2,4% có thể giảm xuống còn 1,5 - 1,9%.
2. Tác động tiêu cực đến kinh tế Mỹ: Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Hoa Kỳ có thể giảm từ 1,8% xuống còn 1,0 - 1,3%, do chi phí đầu vào tăng khiến lạm phát cao và tiêu dùng sụt giảm.
3. Trung Quốc tăng trưởng chậm lại: GDP Trung Quốc có thể giảm 0,5 - 1%, khi xuất khẩu sang Mỹ giảm từ 435 tỷ USD (2024) xuống còn khoảng 200 tỷ USD, tức giảm 50 - 75%.
Đối với Thái Lan, tác động có thể rất nghiêm trọng với nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á. Thâm hụt thương mại với Trung Quốc có thể tăng từ 1,6 nghìn tỷ baht (năm 2024) lên gần 2 nghìn tỷ baht, nếu hàng Trung Quốc xuất khẩu sang “xứ sở Chùa Vàng” tăng 30% do Bắc Kinh chuyển hướng hàng hóa.
Trong 8 tháng đầu năm 2025, thâm hụt thương mại Thái Lan – Trung Quốc đã đạt 1,37 nghìn tỷ baht và có thể chạm ngưỡng 1,7 nghìn tỷ baht vào cuối năm.
“Nếu hàng hóa Trung Quốc bị chặn khỏi thị trường Mỹ, hàng Trung Quốc sẽ tràn sang các thị trường khu vực và điều này có thể gây tổn hại trực tiếp cho các nhà sản xuất Thái Lan”, ông Aat nói.
“Dù xuất khẩu Thái Lan tăng 13% trong 8 tháng đầu năm 2025 và có thể vượt 5% cả năm nay, năm tới sẽ rất khó khăn do thuế quan 100% của Mỹ với hàng Trung Quốc và bất ổn chính trị trong nước”.
Một số ngành công nghiệp Thái Lan có thể hưởng lợi từ sự dịch chuyển này. Những mặt hàng xuất khẩu của quốc gia Đông Nam Á này có khả năng thay thế hàng Trung Quốc tại thị trường Mỹ gồm ô tô, điện tử và thực phẩm chế biến.
Tuy nhiên, các ngành phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc để tái xuất như hóa chất, nhựa, linh kiện điện tử, cao su và phụ tùng máy móc có thể chứng kiến nhu cầu giảm mạnh.
“Thái Lan phải thích ứng nhanh với cuộc chiến thương mại mới này”, ông Aat kết luận. “Ngay cả khi không bị nhắm trực tiếp, tác động cơ cấu đối với hệ thống thương mại toàn cầu vẫn sẽ lan tới đây. Chúng ta phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh để duy trì vị thế dẫn đầu”.
Theo The Nation
