Thành trì của ông Trump lung lay vì lạm phát
(Thị trường tài chính) - Các nhà kinh tế nhận định có rất ít công cụ để nhanh chóng kéo giá cả đi xuống, đồng thời lưu ý rằng chính sách thuế quan của ông Trump làm tăng chi phí nhập khẩu và phần lớn sẽ được chuyển sang người tiêu dùng.
Một buổi sáng mùa đông tuyết rơi dày tại vùng nông thôn bang Michigan, nơi vốn là thành trì của ông Donald Trump, khoảng 30 chiếc xe xếp hàng chờ trước một trạm cứu hỏa đã được cải tạo thành kho phát thực phẩm miễn phí. Bên trong, các tình nguyện viên đóng gói rau xà lách, táo và nhiều nhu yếu phẩm khác, những mặt hàng có giá đã tăng mạnh hoặc vẫn neo ở mức cao trong suốt năm nay.
Taylor Ludwig, 35 tuổi, mẹ của ba đứa trẻ, đã đến xếp hàng từ rất sớm trong chiếc xe bán tải của mình tại thị trấn Capac. Cô tìm đến sự hỗ trợ mà bản thân từng hy vọng sẽ không cần tới khi bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử năm ngoái. Khi tranh cử, ông Trump cam kết sẽ kéo giá cả đi xuống và giảm gánh nặng chi phí sinh hoạt.
Ludwig cho biết cô kỳ vọng Tổng thống sẽ đạt được tiến triển rõ rệt hơn trong việc kiểm soát lạm phát sau gần một năm cầm quyền. Thế nhưng, chi phí cho những mặt hàng cơ bản như ngũ cốc, trái cây và rau xanh vẫn ở mức đau đớn đối với nhiều gia đình.
Ludwig quy trách nhiệm cho chính quyền tiền nhiệm của cựu Tổng thống Joe Biden về tình trạng chi phí sinh hoạt cao. Tuy nhiên, với tư cách một cử tri độc lập có xu hướng Cộng hòa, cô nói rõ rằng đảng này có thể mất lá phiếu của mình trong cuộc bầu cử Quốc hội vào tháng 11 năm tới nếu ông Trump không hành động quyết liệt hơn để thực hiện lời hứa tranh cử năm 2024.
“Tôi không phải kiểu người mù quáng đi theo ai đó”. Ludwig nói về sự ủng hộ hiện tại dành cho Trump. “Tôi sẽ theo ông ấy cho đến khi thấy điều đó không còn ổn nữa”.
Ông Trump đã giành chiến thắng áp đảo tại các vùng nông thôn Michigan nhờ cam kết làm dịu áp lực chi phí sinh hoạt. Nhưng lạm phát dai dẳng hiện nay đang thử thách lời hứa đó và cả sự kiên nhẫn của những cử tri từng giúp ông trở lại cầm quyền. Sự thất vọng này có thể lan rộng vượt ra ngoài góc nhỏ của bang Michigan, đe dọa triển vọng của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ và mở ra cơ hội cho đảng Dân chủ tại một bang có vai trò then chốt trong việc quyết định quyền kiểm soát Thượng viện.
Ludwig là một trong 19 cử tri từng bỏ phiếu cho ông Trump mà Reuters phỏng vấn tại thị trấn Capac và các khu vực khác của hạt St Clair. Đây là địa phương ngày càng nghiêng về đảng Cộng hòa trong những năm gần đây, với tỷ lệ 66.5% cử tri ủng hộ ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2024.
Cử tri Cộng hòa vẫn đổ lỗi cho ông Biden về khó khăn kinh tế
Hạt St Clair nằm dọc biên giới phía đông bang Michigan giáp Canada, nối thành phố công nghiệp Port Huron với mạng lưới các trang trại và thị trấn nhỏ trải dài theo những tuyến đường hai làn xe. Với dân số khoảng 160.000 người, khu vực này chủ yếu là người da trắng. Các nhà cung ứng linh kiện ô tô và cơ sở sản xuất vẫn đóng vai trò trụ cột, song việc thiếu những công việc có thu nhập cao khiến nhiều người dân cảm thấy bị bỏ lại phía sau về mặt kinh tế.
Lạm phát tại khu vực đô thị Detroit, bao gồm cả hạt St Clair, đã hạ nhiệt trong năm nay. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, trong tháng 8 là tháng gần nhất có dữ liệu, chỉ số giá tiêu dùng chung của khu vực chỉ tăng 0.7% so với cùng kỳ năm trước. Mức giảm 8.35% của giá xăng đã bù đắp cho mức tăng mạnh 9.4% của giá rau quả.
Trên phạm vi toàn quốc, lạm phát đã giảm xuống khoảng một phần ba so với đỉnh hơn 9% vào giữa năm 2022, hiện ở mức 2.7% trong tháng 11. Tuy nhiên, con số trung bình này che giấu thực tế rằng nhiều mặt hàng thiết yếu như thịt bò, cà phê và nước cam đã tăng giá hai chữ số trong năm nay. Bên cạnh đó, làn sóng đầu tư bùng nổ nhờ trí tuệ nhân tạo đang gây áp lực lên hệ thống điện, đẩy giá điện tại Mỹ tăng 6.9% trong tháng trước, mức tăng mạnh nhất so với cùng kỳ kể từ tháng 4/2023.
Phần lớn trong số 19 người được phỏng vấn vẫn quy trách nhiệm cho ông Biden về lạm phát, đồng thời ghi nhận việc giá xăng giảm trong tháng này là tín hiệu tích cực dưới thời Trump. Một nửa cho biết họ hoặc gia đình đang chật vật để trang trải cuộc sống, trong đó có một cựu binh Thủy quân lục chiến, một người khuyết tật và nhiều người về hưu sống bằng trợ cấp An sinh Xã hội.
Bốn người nói rằng nếu lạm phát và các điều kiện kinh tế không cải thiện trước tháng 11 năm tới, họ có thể cân nhắc nghiêm túc việc ủng hộ đảng Dân chủ. Mười hai người khẳng định vẫn sẽ bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa, trong khi ba người chưa quyết định hoặc không tiết lộ lựa chọn của mình.
Bob Benjamin, cựu công nhân ngành ô tô đã nghỉ hưu, cho biết ông đến kho thực phẩm để lấy đồ ăn cho các cháu trưởng thành đang gặp khó khăn vì chi phí thực phẩm, tiền thuê nhà, chăm sóc y tế và bảo hiểm xe tăng cao. Dù đã bỏ phiếu cho Trump năm 2024, ông nói sẽ cân nhắc ủng hộ đảng Dân chủ trong năm tới tùy thuộc vào tình hình kinh tế.
“Tôi có lẽ sẽ bỏ phiếu dựa trên thực tế đang diễn ra”, ông nói. “Nếu mọi thứ đi lên, nếu thấy rõ là đang thoát khỏi khó khăn, tôi sẽ cho thêm hai năm. Nhưng nếu lại trượt dốc, có lẽ chúng ta cần một sự thay đổi”.
Các nhà kinh tế nhận định Tổng thống có rất ít công cụ để nhanh chóng kéo giá cả đi xuống, đồng thời lưu ý rằng chính sách thuế quan của Trump làm tăng chi phí nhập khẩu và phần lớn sẽ được chuyển sang người tiêu dùng. Trump chưa nêu rõ cách ông sẽ hạ giá, ngoài việc nhấn mạnh các đợt cắt giảm thuế đã được Quốc hội thông qua và dự kiến có hiệu lực từ tháng 1. Nhà Trắng cho biết Trump sẽ đẩy mạnh vận động tranh cử trong năm 2026 để nhấn mạnh lợi ích kinh tế từ các chính sách của mình.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai khẳng định chính quyền đang nỗ lực giải quyết “cuộc khủng hoảng kinh tế mang tính thế hệ” do ông Biden để lại, đồng thời cáo buộc đảng Dân chủ đã phớt lờ hoặc xem nhẹ vấn đề lạm phát. Theo ông Desai, đảng Dân chủ hiện vẫn không có giải pháp thực chất cho người dân Mỹ.
Trong khi đó, đảng Dân chủ dự kiến đưa vấn đề giá cả leo thang trở thành trọng tâm của chiến dịch tranh cử năm 2026, coi đây là điểm yếu khi ông Trump hạ thấp vấn đề chi phí sinh hoạt và gọi nó là “trò lừa của đảng Dân chủ”. Các chiến lược gia Cộng hòa lo ngại những phát biểu này có thể khiến ông Trump trở nên xa rời thực tế trong mắt cử tri và làm một bộ phận người ủng hộ lựa chọn không đi bỏ phiếu.
Phần lớn những người được phỏng vấn chưa biết đến các phát biểu của ông Trump về chi phí sinh hoạt. Chỉ một số ít đồng tình với quan điểm cho rằng nền kinh tế đang bùng nổ và lạm phát đã được kiểm soát.
“Tôi nghĩ ông ấy đang làm rất tốt về mặt kinh tế”, Kerry Ange, một ủy viên hạt St Clair, nhận xét.
Tại Michigan, đảng Dân chủ đã bắt đầu gắn ứng viên Thượng viện của đảng Cộng hòa là Mike Rogers với Trump về vấn đề lạm phát, gán cho ông biệt danh “Price Hike Mike” trong các thông cáo và trên mạng xã hội.
Thượng nghị sĩ bang Mallory McMorrow, người đang tham gia cuộc bầu cử sơ bộ bốn ứng viên của đảng Dân chủ để thay thế Thượng nghị sĩ Gary Peters sắp nghỉ hưu, cho biết nếu giành được đề cử, bà sẽ tập trung chỉ trích ông Rogers về giá cả leo thang.
“Cơ hội trong cuộc tổng tuyển cử là gắn Mike Rogers với Donald Trump, những người giàu có không biết giá thực phẩm là bao nhiêu và không hiểu được những thách thức thực sự về chi phí sinh hoạt mà người dân đang đối mặt”, bà nói với Reuters.
Ông Rogers, người kê khai tài sản trong khoảng từ 6.7 đến 13.5 triệu USD, bác bỏ chỉ trích này. Ông cho rằng xuất thân từ tầng lớp lao động giúp mình thấu hiểu nhu cầu của người dân Michigan. Ông cũng dự đoán các biện pháp thuế quan của ông Trump sẽ kéo các công việc sản xuất có thu nhập cao quay trở lại và thúc đẩy tiền lương tăng nhanh hơn lạm phát.
Chia rẽ chính trị ngày càng sâu sắc trong cách nhìn về chính sách của ông Trump
Tỷ lệ ủng hộ ông Trump đã giảm xuống 39% trong cuộc khảo sát Reuters Ipsos công bố tuần trước, khi một bộ phận cử tri Cộng hòa tỏ ra không hài lòng với cách ông xử lý kinh tế. Mức tín nhiệm của ông về chi phí sinh hoạt chỉ đạt 27%. Trong nội bộ đảng Cộng hòa, tỷ lệ đánh giá tích cực về vấn đề này giảm từ 69 xuống 61% chỉ trong vòng một tháng.
Trong khi đó, mức ủng hộ về chi phí sinh hoạt ở cử tri Dân chủ chỉ là 5% và ở nhóm cử tri độc lập là 16%, nhóm có vai trò then chốt trong các cuộc đua sít sao.
Sự khác biệt sâu sắc này phản ánh tình trạng bộ lạc chính trị ngày càng rõ nét trong đời sống chính trị Mỹ, xu hướng trung thành tuyệt đối với phe mình vốn đã tồn tại từ lâu nhưng trở nên gay gắt hơn trong kỷ nguyên Trump.
Với đảng Dân chủ, điều đó từng thể hiện qua việc giảm nhẹ tác động của lạm phát lên đời sống người dân khi ông Biden còn tại nhiệm. Còn với đảng Cộng hòa, nó thể hiện ở niềm tin rằng các chính sách như thuế quan, dù bị nhiều nhà kinh tế đánh giá là gây tổn hại cho nền kinh tế, cuối cùng vẫn sẽ mang lại lợi ích.
“Bạn không muốn tin rằng đảng của mình, thứ mà bạn coi trọng và gắn bó, đang làm điều sai trái”, Christopher Federico, giáo sư khoa học chính trị và tâm lý học tại Đại học Minnesota, nhận định.
Tại thành phố Port Huron, những con tàu chở hàng vẫn đều đặn di chuyển trên sông St Clair, cho thấy vai trò công nghiệp và kinh tế quan trọng của khu vực. Tuy nhiên, các chủ cửa hàng bán lẻ ở trung tâm thành phố than phiền lượng khách Canada sụt giảm do căng thẳng thương mại và những phát biểu của ông Trump về việc biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ.
Mareesa Buterakos, 44 tuổi, cho biết giá thịt tăng cao và tác động tiềm tàng của thuế quan đối với rượu tequila là những thách thức lớn khi cô nỗ lực vực dậy quán bar và nhà hàng Zebra Lounge tại Port Huron. Cô nói chưa sẵn sàng đổ lỗi cho ông Trump, nhưng mong muốn sớm thấy kết quả rõ ràng.
“Chúng ta không rơi vào tình trạng này chỉ sau một đêm, nên cũng cần có sự kiên nhẫn”, Buterakos nói. “Nhưng ông ấy đã tại vị được một thời gian rồi, và tôi thực sự muốn thấy mọi thứ được đẩy nhanh hơn”.
Theo Reuters
