Quốc gia sát vách Việt Nam đối diện khủng hoảng chưa từng có, Chính phủ nỗ lực giải cứu bằng mọi giá
(Thị trường tài chính) - Tỷ lệ sinh sụt giảm mạnh đã buộc Trung Quốc trong những năm gần đây phải tung ra hàng loạt biện pháp khuyến khích, tập trung đặc biệt vào việc giảm chi phí sinh con, chăm sóc trẻ em và giáo dục.
Trung Quốc sẽ mở rộng chương trình bảo hiểm y tế quốc gia từ năm tới để chi trả toàn bộ các khoản chi phí sinh con, theo các báo cáo của truyền thông nhà nước. Đây là động thái mới nhất nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh và ngăn chặn cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang đe dọa triển vọng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế.
Cam kết mở rộng phạm vi bảo hiểm y tế được công bố tại Hội nghị An ninh Y tế Quốc gia tổ chức ở Bắc Kinh hôm 13/12, Tân Hoa Xã đưa tin. Theo báo cáo công tác do ông Zhang Ke, Cục trưởng Cục Quản lý An ninh Y tế Quốc gia, trình bày, kế hoạch này sẽ là trọng tâm của một sáng kiến sinh sản quy mô lớn hơn, nhằm giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình có nhu cầu sinh con.
“[Chúng tôi sẽ] nâng cao một cách phù hợp mức chi trả cho chi phí y tế trước sinh, phấn đấu triển khai trên toàn quốc mục tiêu ‘không phải tự chi trả’ đối với sinh nở”, ông Zhang được dẫn lời. Ông cũng cam kết “cải thiện hợp lý” mức chi trả cho các khoản khám thai, đồng thời đưa “các hạng mục giảm đau phù hợp khi chuyển dạ” vào phạm vi được bảo hiểm chi trả.
Tỷ lệ sinh sụt giảm mạnh đã buộc Trung Quốc trong những năm gần đây phải tung ra hàng loạt biện pháp khuyến khích, tập trung đặc biệt vào việc giảm chi phí sinh con, chăm sóc trẻ em và giáo dục.
Theo Tân Hoa Xã, bảy tỉnh, trong đó có Cát Lâm, Giang Tô và Sơn Đông, đã được chỉ định làm khu thí điểm mở rộng chi trả chi phí sinh con nội trú, trước khi chính sách được triển khai trên phạm vi toàn quốc.
Chương trình bảo hiểm thai sản hiện bao phủ khoảng 255 triệu người. Tại Hội nghị hôm 13/12, ông Zhang cam kết tiếp tục mở rộng đối tượng thụ hưởng sang lao động trong nền kinh tế nền tảng (gig economy), lao động di cư và người làm việc theo hình thức linh hoạt - những nhóm thường không được hưởng đầy đủ bởi mạng lưới an sinh xã hội.
Động thái này diễn ra ngay sau Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương tuần trước, nơi ban lãnh đạo cấp cao Trung Quốc tuyên bố sẽ “nỗ lực ổn định quy mô dân số trẻ sơ sinh” vào năm 2026.
Chính sách cũng phù hợp với các khuyến nghị của Đảng Cộng sản Trung Quốc đưa ra vào tháng 10 cho Kế hoạch 5 năm lần thứ 15 (giai đoạn 2026–2030), văn kiện định hướng phát triển kinh tế – xã hội trong trung hạn. Các khuyến nghị nhấn mạnh việc “khuyến khích quan điểm tích cực về hôn nhân và sinh con, hoàn thiện chính sách và ưu đãi nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh, đồng thời giảm hiệu quả chi phí sinh nở, nuôi dạy con cái và giáo dục thông qua trợ cấp chăm sóc trẻ em và tín dụng thuế thu nhập cá nhân”.
Văn kiện này cũng cam kết cải thiện hơn nữa hệ thống bảo hiểm thai sản, thực thi tốt hơn chế độ nghỉ phép cho cha mẹ và tăng cường các sáng kiến nhằm cung cấp dịch vụ tốt hơn cho phụ nữ trong giai đoạn đầu làm mẹ.
Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông nhà nước hồi tháng 11, Cai Fang, thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết Trung Quốc có thể sẽ ghi nhận lần suy giảm dân số đầu tiên trong vòng 5 năm tới trong bối cảnh già hóa nhanh chóng - một diễn biến có thể làm suy yếu đáng kể tăng trưởng nhu cầu trong nước.
Trong một bài viết đăng tháng 1 trên Tạp chí Lý luận Qiushi, ông Cai cho biết số ca sinh hằng năm đã giảm mạnh từ 21,19 triệu xuống còn 9,02 triệu trong giai đoạn 1992–2023, mức thấp nhất kể từ khi Trung Quốc bắt đầu thống kê vào năm 1949. Số trẻ em dưới 14 tuổi cũng giảm từ 323 triệu xuống còn 231 triệu.
Dân số Trung Quốc đã giảm năm thứ ba liên tiếp trong năm 2024, khi số ca tử vong vượt mức tăng nhẹ của số ca sinh, trong bối cảnh độ tuổi trung bình của dân số tiếp tục tăng. Theo ước tính của Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển Trung Quốc, tỷ suất sinh năm 2022 đã giảm xuống 1,09 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức 2,1 cần thiết để duy trì quy mô dân số.
Trong báo cáo công tác, ông Zhang cũng nhấn mạnh “chiến dịch chỉnh đốn đặc biệt” của Cục Quản lý An ninh Y tế Quốc gia, theo đó đã tăng cường giám sát các hồ sơ yêu cầu thanh toán bảo hiểm, thu hồi khoảng 120 tỷ nhân dân tệ (tương đương 17 tỷ USD) tiền bảo hiểm y tế bị gian lận trong vòng 5 năm qua, đồng thời tiến hành các cuộc kiểm tra đột xuất trên toàn bộ các tỉnh, thành.
