Quốc gia sáng lập EU sắp có Thủ tướng 38 tuổi

Rob Jetten, lãnh đạo đảng Tự do Dân chủ (D66), nhiều khả năng sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo của Hà Lan.

Ở tuổi 38, cựu Bộ trưởng Khí hậu và Năng lượng có thể trở thành Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử nếu thành công trong việc đạt được một thỏa thuận liên minh phức tạp để thành lập Chính phủ tiếp theo. 

Đảng D66 theo đường lối thân châu Âu của ông là một trong những bên thắng cuộc trong cuộc tổng tuyển cử hôm 29/10 – diễn ra sau khi Geert Wilders bất ngờ rút khỏi liên minh cầm quyền trước đó chỉ sau 11 tháng, do bất đồng về chính sách nhập cư.

“Tôi tin chắc rằng hàng triệu người Hà Lan đã sang trang, nói lời tạm biệt với nền chính trị của sự tiêu cực và thù hận”, Jetten phát biểu tối thứ Tư tại buổi lễ mừng bầu cử của đảng.

Rob Jetten trong buổi công bố kết quả thăm dò ý kiến cử tri tại Leiden, Hà Lan. Ảnh: Peter Dejong

Jetten là người ủng hộ mạnh mẽ Liên minh châu Âu (EU), thúc đẩy các chính sách về năng lượng sạch, phát triển bền vững và ủng hộ nhập cư có chọn lọc – trái ngược hoàn toàn với Wilders, chính trị gia cực hữu chống nhập cư của đảng Tự do (PVV).

Châu Âu đang dõi theo sát sao kết quả bầu cử này, bởi Hà Lan – quốc gia sáng lập EU – vốn giữ vai trò quan trọng trong các quyết sách lớn của khối. Tuy nhiên, bất ổn chính trị gần đây và việc cựu Thủ tướng Mark Rutte rời nhiệm sở để đảm nhận chức Tổng thư ký NATO đã khiến ảnh hưởng của Hà Lan trong giới ngoại giao EU giảm sút đáng kể.

EU hiện đối mặt với nhiều thách thức mang tính sống còn: từ việc tài trợ cho chương trình tái vũ trang quy mô lớn đến cách ứng phó với xu hướng bảo hộ ngày càng tăng trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ cạnh tranh giành ảnh hưởng.

Những người ủng hộ Jetten hân hoan sau các kết quả thăm dò đầu tiên, cho thấy D66 đã hồi phục mạnh mẽ vào phút cuối. Đảng này dự kiến giành được 26 ghế trong Hạ viện – gần gấp 3 lần so với trước. Dù PVV của Wilders được dự đoán có cùng số ghế, việc đảng này bị cô lập trong Quốc hội khiến họ khó có cơ hội tham gia Chính phủ.

Rob Jetten và những người ủng hộ tại Leiden, Hà Lan vào ngày 29/10. Ảnh: Peter Dejong

Sự nghiệp của Jetten thăng tiến nhanh chóng. Gia nhập Quốc hội năm 2017, ông nhanh chóng được bổ nhiệm làm Bộ trưởng trong nội các của ông Rutte giai đoạn 2022 – 2024.

Ở vị trí này, ông đã dẫn dắt gói đầu tư khí hậu lớn nhất trong lịch sử Hà Lan và lên kế hoạch chấm dứt hoàn toàn nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga.

Sinh ra ở thị trấn nhỏ Veghel, gần biên giới Đức, Jetten sẽ là Thủ tướng đồng tính công khai đầu tiên của Hà Lan. Năm ngoái, ông đính hôn với vận động viên khúc côn cầu người Argentina, Nicolás Keenan.

Khác biệt về tuổi tác, tư tưởng và chính sách, Jetten đại diện cho hướng đi đối lập với Wilders. Trong khi ông ủng hộ EU mạnh mẽ, đầu tư lớn vào năng lượng sạch và phát triển bền vững, thì Wilders lại muốn chấm dứt quỹ khí hậu quốc gia và rút khỏi Hiệp định Paris.

Tháng trước, trong phiên họp Quốc hội tại The Hague, Jetten đã công khai chỉ trích Wilders. Ông cho hay: “Đất nước này không được tạo nên từ những cực đoan, ông Wilders. Nó được tạo nên từ hàng triệu con người biết quan tâm, chia sẻ mỗi ngày. Hàn gắn khác biệt thay vì khoét sâu chúng – đó mới là Hà Lan, đất nước của những năng lượng tích cực. Và đó là điều tôi sẽ luôn đấu tranh vì”.