Người đàn ông tìm thấy kho báu 800 năm tuổi khi đang đào đất tìm giun
(Thị trường tài chính) - Một chiếc vạc đồng chôn sâu dưới đất đã hé lộ hơn 20.000 đồng tiền bạc thời Trung cổ, bị thất lạc suốt hơn 800 năm. Dù chưa được định giá, kho báu vừa được phát hiện tại Thụy Điển đang thu hút sự chú ý đặc biệt khi nhiều kho tiền cổ tương tự trước đó từng được đấu giá với giá trị lên tới hàng triệu USD.
Trong lúc đào đất tìm giun làm mồi câu cá gần Stockholm, một ngư dân Thụy Điển đã vô tình chạm vào thứ nằm ngoài mọi dự đoán: một kho báu thời Trung cổ bị chôn vùi hơn 800 năm. Bên trong chiếc vạc đồng đã hoen gỉ là khoảng 20.000 đồng tiền bạc, cùng nhiều trang sức bằng bạc như nhẫn, mặt dây chuyền và chuỗi hạt, hé lộ một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Thụy Điển.
Theo các nhà khảo cổ, số tiền xu này nhiều khả năng được chôn vào cuối thế kỷ XII. Phần lớn các đồng tiền mang dòng chữ KANUTUS, ám chỉ Vua Knut Eriksson, người trị vì trong giai đoạn then chốt khi quyền lực hoàng gia Thụy Điển bắt đầu được củng cố sau nhiều thập kỷ bất ổn. Bên cạnh đó, nhiều đồng tiền khác khắc các biểu tượng tôn giáo, như hình giám mục cầm gậy mục tử hoặc mặt tiền một công trình giống nhà thờ, cho thấy vai trò trực tiếp của Giáo hội trong việc phát hành tiền tệ.
Phát hiện này hiện được Cơ quan Hành chính Hạt Stockholm điều tra và giám sát. Vị trí chính xác của kho báu không được công bố nhằm bảo vệ hiện trường. Các chuyên gia nhận định đây có thể là một trong những kho tiền bạc thời Trung cổ lớn nhất từng được tìm thấy tại Thụy Điển.
Những đánh giá ban đầu cho thấy các đồng tiền chủ yếu có niên đại từ thế kỷ XII và được bảo quản trong tình trạng đáng kinh ngạc. Dù nằm sâu trong lòng đất hàng trăm năm, nhiều chi tiết khắc trên bề mặt vẫn sắc nét. Việc cùng tồn tại tiền mang biểu tượng hoàng gia và tiền mang dấu ấn tôn giáo mang lại manh mối hiếm hoi về cách quyền lực được phân chia, cũng như cạnh tranh, thông qua tiền tệ ở Thụy Điển thời Trung cổ.
Theo các nhà khảo cổ, kho báu phản ánh rõ đặc trưng kỹ thuật đúc tiền của thời kỳ này, với các phôi bạc mỏng, viền chấm và khuôn khắc thủ công. Những đặc điểm này phù hợp với các phát hiện tiền tệ Trung cổ khác ở Scandinavia, đồng thời cho thấy mối liên hệ giữa chính sách tiền tệ và việc kiểm soát quyền lực trong bối cảnh chưa có hệ thống quản lý tập trung.
Giới chuyên môn cho rằng chiếc vạc chứa kho báu đã được chôn giấu có chủ đích, nhiều khả năng trong bối cảnh xung đột hoặc biến cố cá nhân. Cách các lớp hiện vật được sắp xếp cho thấy việc chôn giấu diễn ra nhanh chóng và có tính toán. Không có dấu hiệu cho thấy chủ nhân từng quay lại, một kịch bản quen thuộc với nhiều kho báu giá trị cao thời Trung cổ, thường gắn với chiến tranh, lưu vong hoặc cái chết đột ngột.
Tổng trọng lượng số bạc ước tính vào khoảng 6kg, với số lượng tiền xu có thể vượt quá 20.000 đồng. Bên cạnh tiền tệ, các nhà khảo cổ còn tìm thấy nhẫn bạc, mặt dây chuyền và chuỗi hạt, cho thấy đây là tài sản cá nhân được tích lũy, chứ không phải kho dự trữ của nhà nước hay hàng hóa thương mại.
Theo luật Bảo tồn Di sản Lịch sử của Thụy Điển, những phát hiện như vậy phải được báo cáo ngay lập tức. Người ngư dân đã tuân thủ quy định, giúp cơ quan chức năng tiến hành khai quật có kiểm soát. Hiện trường vẫn đang được bảo vệ nghiêm ngặt trong khi công tác ổn định đất và bảo quản hiện vật được thực hiện.
Trong thời gian tới, các đồng tiền sẽ được làm sạch, phân tích kim loại, nghiên cứu khuôn đúc và lập danh mục chi tiết. Những dữ liệu này sẽ giúp xác định kho báu là kết quả của một đợt tái phát hành tiền duy nhất hay được tích lũy trong nhiều năm, qua đó bổ sung các mảnh ghép còn thiếu trong lịch sử tiền tệ sơ kỳ của Thụy Điển.
Hiện tại, kho báu vừa được phát hiện này chưa được các cơ quan chức năng hay giới khảo cổ công bố bất kỳ con số định giá nào, do vẫn đang trong quá trình bảo quản và nghiên cứu.
Trong những năm gần đây, nhiều kho tiền cổ có quy mô nhỏ hơn đáng kể tại châu Âu đã từng được định giá hoặc mang ra đấu giá với mức giá rất cao. Điển hình là Chew Valley Hoard tại Anh, gồm 2.584 đồng tiền bạc Anglo-Saxon, được chính phủ Anh định giá khoảng 4,3 triệu bảng Anh (151 tỷ đồng) sau khi phát hiện, trở thành kho tiền có giá trị lớn nhất từng ghi nhận tại quốc gia này. Hay như Braintree Hoard, cũng ở Anh, chỉ gồm 122 đồng tiền thời Anglo-Saxon nhưng đã được bán tại một phiên đấu giá ở London với mức giá hơn 325.000 bảng Anh (11 tỷ đồng), vượt xa ước tính ban đầu.
Các trường hợp này cho thấy, với tiền cổ Trung cổ, giá trị không chỉ nằm ở trọng lượng bạc, mà còn phụ thuộc lớn vào niên đại, độ hiếm, tình trạng bảo quản và bối cảnh lịch sử, những yếu tố hiện vẫn đang được giới chuyên môn tiếp tục làm rõ đối với kho báu vừa phát lộ tại Thụy Điển.
