Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á ‘còng lưng’ trả lãi vay Trung Quốc hơn 3.175 tỷ đồng mỗi năm vì đường sắt cao tốc: Điều tra nghi án tham nhũng
(Thị trường tài chính) - Dự án tàu điện cao tốc Whoosh của Indonesia hiện chở 20.000–30.000 hành khách mỗi ngày nhưng vẫn chưa có lãi, ghi nhận lỗ tới 1,6 nghìn tỷ rupiah (hơn 2.536 tỷ đồng) trong nửa đầu năm 2025.
Ủy ban Chống tham nhũng Indonesia (KPK) cho biết cơ quan này đang chủ động điều tra các cáo buộc tham nhũng liên quan đến dự án đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung, thường được biết đến với tên gọi Whoosh (viết tắt của cụm từ tiếng Indonesia “Waktu Hemat, Operasi Optimal, Sistem Hebat”, nghĩa là “Tiết kiệm thời gian, Vận hành tối ưu, Hệ thống tuyệt vời”).
Quyền Phó Giám đốc Thực thi pháp luật và Thi hành án Asep Guntur Rahayu cho biết tại trụ sở KPK rằng cơ quan này không cần đợi đơn khiếu nại chính thức tại Indonesia - nền kinh tế số 1 Đông Nam Á mới bắt đầu điều tra sơ bộ.
“Nếu chúng tôi phát hiện dấu hiệu tham nhũng, chúng tôi có trách nhiệm thu thập thông tin và bằng chứng. Chúng tôi hành động một cách chủ động bất cứ khi nào có thông tin gợi ý hành vi sai trái”, ông phát biểu hôm thứ Ba (21/10).
Tuyên bố của KPK được đưa ra sau khi cựu Bộ trưởng Bộ Điều phối An ninh Indonesia Mahfud MD nói trên kênh YouTube của mình rằng chi phí của dự án Whoosh ở Indonesia khoảng 52 triệu USD (tương đương 862,2 tỷ rupiah hay gần 1.369,3 tỷ đồng) cho mỗi km, gần gấp 3 lần mức 17–18 triệu USD/km ở Trung Quốc.
Ông Asep kêu gọi công chúng, bao gồm cả ông Mahfud, chia sẻ mọi thông tin liên quan để có thể giúp đẩy nhanh quá trình điều tra dấu hiệu tham nhũng trong siêu dự án tàu điện cao tốc Jakarta-Bandung (Whoosh).
“Nếu ai có thông tin, chúng tôi rất hoan nghênh để tạo thuận lợi và thúc đẩy tiến trình điều tra”, ông nói thêm.
Trái lại, Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia Luhut Binsar Pandjaitan lại lên tiếng bảo vệ dự án trị giá 7,3 tỷ USD (192.223,6 tỷ đồng) khi cho rằng các dự án giao thông công cộng hiếm khi có lãi và cần được Nhà nước trợ cấp, nhưng các khoản trợ cấp đó phải được quản lý cẩn trọng.
Ông Luhut, cố vấn kinh tế của Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto, cho biết mình đã phối hợp với Giám đốc điều hành (CEO) quỹ đầu tư quốc gia Danantara – Rosan Roeslani để xử lý dần khoản nợ khổng lồ của dự án bị ví là "bom hẹn giờ" này.
Video siêu dự án tàu điện cao tốc Jakarta-Bandung (Whoosh) nợ nần chồng chất, Bộ trưởng Bộ Tài chính Indonesia - Purbaya Yudhi Sadewa từ chối trả nợ bằng ngân sách Nhà nước - Nguồn clip: CNN Indonesia
Đáng chú ý, đơn vị vận hành tuyến tàu điện cao tốc Whoosh – Công ty Đường sắt Quốc gia Indonesia (KAI) đã báo cáo thua lỗ trong liên doanh với Trung Quốc, khi khoản trả nợ vượt doanh thu hằng năm. Công ty đường sắt Nhà nước này phải trả cho Trung Quốc 2 nghìn tỷ rupiah (hơn 3.170 tỷ đồng) mỗi năm để thanh toán lãi vay, cao hơn cả doanh thu dự kiến 1,5 nghìn tỷ rupiah/năm (gần 2.378 tỷ đồng) của dự án.
Ông Mahfud cho rằng những khó khăn tài chính của Indonesia trong việc trả món nợ khổng lồ cho Trung Quốc ở siêu dự án đường sắt cao tốc Whoosh bắt nguồn từ các quyết định trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Indonesia Joko “Jokowi” Widodo, bao gồm việc Indonesia từ chối khoản vay của Nhật Bản với lãi suất 0,1% để chọn khoản vay của Trung Quốc có lãi suất cao hơn.
Indonesia đã tài trợ 75% vốn cho Whoosh thông qua khoản vay từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) với lãi suất 2% trong 40 năm, nhưng sự chậm trễ do đại dịch Covid-19 và tranh chấp đất đai đã khiến chi phí tăng lên, đẩy lãi suất thực tế lên 3,4%.
Dự án tàu điện cao tốc Whoosh đi vào vận hành thương mại năm 2023 dưới tên Kereta Cepat Indonesia China (KCIC), hiện chở 20.000–30.000 hành khách mỗi ngày nhưng vẫn chưa có lãi, ghi nhận lỗ tới 1,6 nghìn tỷ rupiah (hơn 2.536 tỷ đồng) trong nửa đầu năm 2025. Chính phủ Jakarta hiện đang đàm phán với Bắc Kinh để tái cơ cấu khoản vay Trung Quốc.
Theo Jakarta Globe
