NASA cảnh báo về tác động bất ngờ của siêu đập lớn nhất hành tinh Tam Hiệp
(Thị trường tài chính) - Nhiều công trình thủy điện khác trên thế giới cũng đang góp phần thay đổi sự phân bố khối lượng Trái đất, đặt ra những câu hỏi lớn về ảnh hưởng lâu dài của con người đối với hành tinh xanh.
Đập Tam Hiệp, công trình thủy điện khổng lồ của Trung Quốc, không chỉ cung cấp năng lượng và kiểm soát lũ lụt mà còn có một tác động ít ai ngờ tới: làm thay đổi tốc độ quay của Trái đất.
Theo NASA, khối lượng nước khổng lồ tích tụ phía sau con đập này có thể làm mất cân bằng tốc độ quay của hành tinh. Mặc dù tác động này rất nhỏ, nhưng nó là minh chứng rõ ràng cho thấy con người có thể can thiệp vào các hệ thống tự nhiên đến mức nào.
Nằm trên sông Dương Tử thuộc tỉnh Hồ Bắc, đập Tam Hiệp là nhà máy thủy điện lớn nhất thế giới. Công trình này dài 2.335m, cao 185m và có sức chứa lên tới 40km3 nước - tương đương 40 nghìn tỷ lít. Việc xây dựng con đập kéo dài gần hai thập kỷ trước khi hoàn thành vào năm 2012.
Mục tiêu chính của Tam Hiệp là sản xuất điện và kiểm soát lũ lụt, nhưng hệ quả của nó vượt xa những chức năng này. Khi hàng tỷ tấn nước dồn về hồ chứa, sự phân bố khối lượng trên Trái đất bị thay đổi, ảnh hưởng đến tốc độ quay của hành tinh theo nguyên lý về mômen quán tính.
Ý tưởng về sự thay đổi tốc độ quay của Trái đất do con người tác động không phải là mới. NASA từng ghi nhận hiện tượng tương tự sau trận động đất và sóng thần ở Ấn Độ Dương năm 2004. Thảm họa này đã làm xê dịch khối lượng Trái đất và thay đổi mômen quán tính, khiến ngày ngắn hơn khoảng 2,68 micro giây.
Tiến sĩ Benjamin Fong Chao, thuộc Trung tâm Bay Vũ trụ Goddard của NASA, giải thích rằng những thay đổi nhỏ này cũng xảy ra khi con người thực hiện các dự án khổng lồ như đắp đập. Về mặt lý thuyết, việc dịch chuyển một khối lượng nước lớn có thể khiến cực Trái đất dịch chuyển khoảng 2cm và kéo dài một ngày thêm 0,06 micro giây.
Đập Tam Hiệp không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến vòng quay của Trái đất. Biến đổi khí hậu, với hiện tượng băng tan ở hai cực, cũng có tác động tương tự. Thậm chí, những lực tự nhiên như lực hút của Mặt trăng đã làm chậm vòng quay của hành tinh trong hàng nghìn năm qua.
Những tác động nhỏ này, tuy không đáng kể trong đời sống hàng ngày, nhưng đủ để giới khoa học phải tính đến. Một trong những giải pháp được đề xuất là sử dụng "giây nhuận âm" - tức là điều chỉnh đồng hồ nguyên tử bằng cách giảm đi một giây vào những thời điểm nhất định để đảm bảo thời gian chuẩn xác theo sự thay đổi của Trái đất.
Ngoài Trung Quốc, nhiều quốc gia khác như Mỹ, Brazil và Ấn Độ cũng đang xây dựng các siêu đập có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi khối lượng Trái đất theo cách tương tự.
Tổng hợp