Hàng loạt công ty ồ ạt rút khỏi Trung Quốc, chuyện gì đã xảy ra?
(Thị trường tài chính) - Theo khảo sát, gần 70% doanh nghiệp cho biết các nhà máy ở nước ngoài của họ phụ thuộc vào linh kiện từ Trung Quốc và nằm trong diện kiểm soát xuất khẩu. 50% doanh nghiệp xuất khẩu cho biết nhà cung cấp hoặc khách hàng của họ đang sản xuất các mặt hàng đã hoặc sắp bị kiểm soát.
Một Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu cảnh báo rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ngày càng siết chặt của Trung Quốc đang buộc nhiều công ty châu Âu phải chuyển hướng, tìm kiếm năng lực chuỗi cung ứng mới bên ngoài nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Động thái này diễn ra trong bối cảnh các công ty muốn tìm “vùng an toàn” giữa căng thẳng thương mại Mỹ - Trung.
Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc cho biết một trên ba doanh nghiệp thành viên đang xem xét chuyển nguồn cung ra khỏi Trung Quốc do ảnh hưởng từ chế độ kiểm soát xuất khẩu của Bắc Kinh. Trong khi đó, 40% doanh nghiệp tham gia khảo sát nhanh cho biết Bộ Thương mại Trung Quốc xử lý hồ sơ xin giấy phép xuất khẩu chậm hơn so với cam kết.
“Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đã làm gia tăng mức độ bất định đối với doanh nghiệp châu Âu tại đây, khi họ phải đối mặt với nguy cơ giảm tốc hoặc thậm chí gián đoạn sản xuất”, ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng Thương mại, nhận định.
Ông nói thêm rằng những hạn chế này “đang gây thêm sức ép lên hệ thống thương mại toàn cầu vốn đã chịu nhiều căng thẳng”.
Theo phòng thương mại, khoảng 130 doanh nghiệp tham gia khảo sát. Tổ chức này có thành viên là những tập đoàn lớn như BMW và Volkswagen (Đức), Nokia (Phần Lan) và TotalEnergies (Pháp). Tháng 10, Bắc Kinh khiến Washington bất ngờ khi đe dọa siết chặt hơn nữa kiểm soát xuất khẩu đất hiếm - động thái thể hiện rõ việc Trung Quốc sẵn sàng dùng biện pháp thương mại để tạo sức ép trong đàm phán.
Động thái này cũng làm dấy lên lo ngại mới trong các doanh nghiệp châu Âu rằng chuỗi cung ứng của họ có thể lại bị đảo lộn, như từng xảy ra khi Trung Quốc áp đặt hạn chế tương tự hồi tháng 4.
Đợt siết chặt tháng 4 đã buộc một số hãng ô tô EU phải ngừng dây chuyền sản xuất, do việc Trung Quốc đình chỉ xuất khẩu nhiều loại đất hiếm và nam châm liên quan - động thái được cho nhằm gây sức ép lên các nhà thầu quốc phòng và ô tô Mỹ - khiến nguồn cung toàn cầu bị bóp nghẹt.
“Những kết quả khảo sát này có ý nghĩa đặc biệt, vì chúng cho thấy bức tranh hoàn toàn trái ngược với sự lạc quan sau Hội nghị Busan”, ông Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc điều hành tại Ankura Consulting, nhận xét. Ông đề cập đến thỏa thuận tạm dừng áp đặt thêm hạn chế xuất khẩu mà Mỹ và Trung Quốc đạt được trong Hội nghị.
“Thực tế là thỏa thuận đó chưa được ký thành văn: Washington và Bắc Kinh vẫn đang tranh luận về phạm vi nhượng bộ, trong khi EU muốn được tham gia. Việc triển khai vẫn cần thời gian, và trong khoảng trống này, chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải trả giá”.
Theo khảo sát, gần 70% doanh nghiệp cho biết các nhà máy ở nước ngoài của họ phụ thuộc vào linh kiện từ Trung Quốc và nằm trong diện kiểm soát xuất khẩu. 50% doanh nghiệp xuất khẩu cho biết nhà cung cấp hoặc khách hàng của họ đang sản xuất các mặt hàng đã hoặc sắp bị kiểm soát.
Doanh nghiệp EU phản ánh quy trình xin giấy phép của Bộ Thương mại Trung Quốc đang kéo dài lâu hơn thời hạn 45 ngày được hứa trước đó.
Khảo sát cũng đưa ra các ví dụ được biên tập ẩn danh về doanh nghiệp chịu ảnh hưởng. Một công ty ước tính các biện pháp kiểm soát xuất khẩu khiến họ thiệt hại tương đương 20% doanh thu toàn cầu trong năm nay; một doanh nghiệp khác dự kiến chi phí phát sinh có thể vượt 250 triệu euro (289,8 triệu USD).
Tuy nhiên, 56 trong số 131 doanh nghiệp châu Âu tham gia khảo sát cho biết các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc không gây tác động lên hoạt động của họ, cho thấy một số ngành vẫn được bảo vệ khỏi ảnh hưởng này.
