EU giáng đòn thuế, ô tô Trung Quốc vẫn ồ ạt vào châu Âu nhờ 'lỗ hổng' hybrid
(Thị trường tài chính) - Khi Liên minh châu Âu áp thuế bổ sung lên xe điện Trung Quốc năm 2024, kỳ vọng rất rõ ràng: giá tăng sẽ kéo nhập khẩu giảm. Nhưng thực tế diễn ra hoàn toàn trái ngược.
Các nghiên cứu dự báo xuất khẩu ô tô Trung Quốc sang châu Âu có thể sụt tới 25%. Nhưng thực tế diễn ra theo hướng ngược lại. Trong 12 tháng tính đến tháng 11, xuất khẩu ô tô từ Trung Quốc sang châu Âu tăng 26%, đạt gần 1,2 triệu xe. Điều này cho thấy vấn đề không nằm ở mức thuế quá thấp, mà ở khả năng thích ứng quá nhanh của các hãng xe Trung Quốc.
Thuế quan của EU nhằm đối phó với “trợ cấp không công bằng” từ nhà nước Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì áp một mức thuế đồng loạt, EU thiết kế cơ chế phân tầng: chỉ đánh vào xe thuần điện, với mức thuế bổ sung khác nhau theo từng hãng. BYD chịu thêm 17%, các hãng thuộc Geely 18,8%, SAIC tới 35,3%, trong khi xe hybrid hoàn toàn được miễn thuế. Chính cấu trúc này đã tạo ra một khoảng trống chính sách.
Thay vì thu hẹp hiện diện, các hãng Trung Quốc nhanh chóng xoay trục sang xe hybrid. Trong khi xuất khẩu xe điện sang châu Âu chỉ tăng nhẹ, xuất khẩu xe hybrid tăng hơn 150% chỉ trong một năm. Hybrid trở thành phân khúc tăng trưởng nhanh nhất, vượt cả xe điện thuần. Như nhiều chuyên gia nhận định, đây không phải phản ứng bất ngờ mà là điều tất yếu trong một môi trường chính sách có thể dự đoán.
Tác động đã thể hiện rõ trên thị trường. Đến tháng 10, các thương hiệu Trung Quốc chiếm khoảng 13% doanh số xe hybrid tại châu Âu, tăng mạnh từ mức 3% một năm trước. Trên toàn cầu, xe hybrid hiện chiếm khoảng một phần ba xuất khẩu xe du lịch của Trung Quốc và có khả năng vượt xe điện và xe xăng trước năm 2026. Xu hướng này cũng phản ánh đà chững lại của xe điện, khi nhu cầu thực tế tăng chậm hơn kỳ vọng của các nhà hoạch định chính sách.
Dù vậy, xe điện Trung Quốc vẫn duy trì lợi thế cạnh tranh về giá. Để bảo toàn lợi thế này và tránh thuế nhập khẩu, các hãng đang chuyển dần hoạt động sản xuất sang châu Âu. BYD mở nhà máy tại Hungary, Xpeng sản xuất tại Áo, còn Chery dự kiến lắp ráp xe tại Tây Ban Nha từ năm 2026. Đổi lại, họ chấp nhận chi phí sản xuất nội khối cao hơn để đảm bảo tiếp cận thị trường.
Trước thực tế đó, dư địa chính sách của châu Âu ngày càng thu hẹp. Hoặc các hãng xe nội địa phải đẩy nhanh sản xuất hybrid, hoặc EU buộc phải mở rộng thuế quan sang phân khúc này - tức là vá lại chính lỗ hổng do chính mình tạo ra. Tuy nhiên, hiệu quả của biện pháp đó vẫn là dấu hỏi. Kinh nghiệm cho thấy các hãng xe Trung Quốc có khả năng thích nghi nhanh hơn tốc độ điều chỉnh chính sách, và trong một thị trường lớn, mở như châu Âu, họ khó bị chặn đứng trong tương lai gần.
Theo The Economist
