Cả thế giới khát bạc: Kho dự trữ toàn cầu cạn sạch, lãi vay tăng vọt 200% chỉ trong một đêm
(Thị trường tài chính) - Cơn sốt bạc toàn cầu đang đẩy thị trường kim loại quý vào tình trạng hỗn loạn chưa từng có.
Trong suốt nhiều tháng, Vipin Raina, Giám đốc giao dịch của MMTC-Pamp, nhà máy tinh luyện kim loại quý lớn nhất Ấn Độ, đã chuẩn bị tinh thần cho một “cơn bão mua bạc" trong mùa lễ hội Diwali, khi người dân nước này đổ xô mua kim loại quý để tôn vinh nữ thần tài lộc Lakshmi.
Nhưng ngay cả như vậy, ông vẫn bị choáng ngợp. Đầu tuần trước, nhà máy tinh chế kim loại quý lớn nhất Ấn Độ lần đầu tiên trong lịch sử rơi vào tình trạng hết sạch bạc dự trữ.
“Các đại lý và cửa hàng bạc đều trống trơn. Tôi chưa từng thấy thị trường nào điên cuồng như vậy trong suốt 27 năm làm nghề”, Raina nói.
Chỉ trong vài ngày, tình trạng khan hiếm đã lan ra toàn cầu. Bên cạnh người mua lễ hội ở Ấn Độ, các quỹ đầu cơ và nhà đầu tư quốc tế cũng đổ tiền vào bạc, xem đây là cách đặt cược vào sự suy yếu của đồng USD, hoặc đơn giản chỉ là chạy theo đà tăng không thể cưỡng nổi của kim loại quý.
Cuối tuần qua, giá bạc trên thị trường London, trung tâm định giá toàn cầu, vọt lên kỷ lục trên 54 USD/ounce, trước khi rơi hơn 6,7% chỉ trong một phiên, đánh dấu đợt biến động mạnh nhất kể từ cú sốc Hunt Brothers năm 1980.
“Cơn bão hoàn hảo” đánh sập thị trường bạc
Theo hơn 20 nguồn tin từ các nhà giao dịch, ngân hàng, quỹ đầu tư và xưởng tinh luyện, cú “vỡ trận” này đến từ một chuỗi nguyên nhân đan xen: bùng nổ năng lượng mặt trời, cuộc đua vận chuyển kim loại sang Mỹ để tránh thuế, dòng tiền ồ ạt vào quỹ ETF bạc, và cú sốc cầu khổng lồ từ Ấn Độ.
Trong mùa Diwali, hàng trăm triệu người dân Ấn Độ chi hàng tỷ rupee mua vàng và bạc. Thông thường, vàng là lựa chọn truyền thống, nhưng năm nay, tâm lý đã đổi chiều. Trên mạng xã hội, các “influencer tài chính” kêu gọi mua bạc, cho rằng tỷ lệ giá giữa vàng và bạc lên tới 100:1 khiến bạc trở thành “món hời thế kỷ”.
Chỉ trong vài ngày, hiệu ứng FOMO lan rộng ra toàn cầu. Giá bạc trong nước vượt xa giá quốc tế, chênh lệch (premium) tăng từ vài cent lên hơn 1 USD/ounce, rồi vọt tới 5 USD/ounce tại một số khu chợ lớn ở Mumbai.
Đúng lúc đó, Trung Quốc, nguồn cung bạc lớn, lại đóng cửa nghỉ lễ kéo dài, khiến các đại lý buộc phải quay sang London tìm hàng. Nhưng kho bạc tại London cũng gần như trống rỗng.
Theo dữ liệu, từ đầu năm 2025, các quỹ ETF đã gom hơn 100 triệu ounce bạc, trong bối cảnh nhà đầu tư tìm nơi trú ẩn trước rủi ro “phá giá tiền tệ” (debasement trade). Dòng tiền này khiến lượng bạc tự do trên thị trường sụt mạnh.
Ngay cả JPMorgan Chase, nhà cung ứng bạc hàng đầu cho thị trường Ấn Độ, cũng buộc phải thông báo “hết hàng” trong tháng 10, chỉ có thể giao lại vào tháng 11.
Sự khan hiếm này khiến các quỹ ETF bạc tại Ấn Độ như Kotak, UTI Asset Management và Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ (SBI) phải tạm ngừng nhận thêm nhà đầu tư mới vì không còn đủ bạc vật chất để bảo chứng.
Thị trường London tê liệt, lãi vay bạc tăng lên 200%
Đến ngày 9/10, khi lễ Dhanteras (ngày mua vàng lớn nhất năm) chỉ còn một tuần, thị trường London rơi vào hỗn loạn.
Các nhà giao dịch mô tả tình trạng “hoảng loạn thực sự”, khi thanh khoản cạn kiệt, lãi suất vay bạc qua đêm tăng vọt tới 200%/năm.
Ngay cả những ngân hàng lớn cũng ngừng báo giá vì không thể đáp ứng nhu cầu vay mượn từ khách hàng, các công ty tinh luyện, đại lý và nhà đầu tư tổ chức.
Một số giao dịch viên cho biết mức giá chênh lệch giữa các ngân hàng lớn đến mức có thể mua của ngân hàng này và bán cho ngân hàng kia để ăn chênh ngay lập tức, điều hiếm thấy trong thị trường kim loại quý quy mô hàng trăm tỷ USD.
“Hiện gần như không còn bạc khả dụng để cho thuê tại London”, Robin Kolvenbach, đồng CEO của xưởng tinh luyện Thụy Sĩ Argor-Heraeus, xác nhận.
Nguyên nhân sâu xa
Theo Viện Bạc (Silver Institute), từ năm 2021 đến nay, nhu cầu bạc toàn cầu vượt nguồn cung tới 678 triệu ounce, phần lớn do bùng nổ ngành năng lượng mặt trời, lĩnh vực dùng bạc làm vật liệu chính cho pin quang điện.
Cùng lúc đó, lo ngại về thuế nhập khẩu từ chính quyền Trump khiến các nhà giao dịch chuyển hơn 200 triệu ounce bạc vào kho tại New York, hút cạn dự trữ London.
Khi giá bạc tăng mạnh đầu tháng 10, thị trường hy vọng có thể chuyển hàng từ Mỹ về London trong 4–7 ngày, nhưng quy trình vận chuyển, kiểm định và thông quan phức tạp khiến tiến độ kéo dài hàng tuần.
Trong hai tuần đầu tháng 10, tồn kho bạc tại sàn Comex (New York) giảm hơn 20 triệu ounce, mức sụt mạnh nhất trong hơn 25 năm, khi các nhà buôn ráo riết giải cứu thị trường London.
“Không ai ngờ quy mô của làn sóng mua lẻ trên toàn cầu lại lớn đến vậy”, chuyên gia Daniel Ghali của TD Securities nói.
Ông là người đã cảnh báo từ năm ngoái rằng thị trường London đang “đi vào thế kẹt” vì cung bạc quá mỏng.
Khi dòng bạc mới bắt đầu chảy về châu Âu, giá bất ngờ lao dốc hơn 5% chỉ trong một ngày, sau khi quan hệ Mỹ - Trung có tín hiệu hạ nhiệt, kích hoạt đợt bán tháo kim loại quý.
Dù vậy, giới chuyên gia cho rằng thị trường bạc toàn cầu vẫn đang trong giai đoạn cực kỳ căng thẳng, và bất kỳ cú sốc cầu mới nào, dù chỉ từ một quốc gia như Ấn Độ, cũng đủ để thổi bùng khủng hoảng trở lại.
