BRICS cùng nhiều quốc gia ‘tổng tấn công’ nhằm đẩy nhanh phi USD hóa, nước Mỹ và đồng bạc xanh đối diện nguy cơ?

Tham vọng của BRICS

Kế hoạch phi USD hóa của BRICS, liên minh gồm các quốc gia Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi đang là chủ đề thu hút nhiều sự chú ý trên toàn cầu. 

Theo đó, mục tiêu của kế hoạch này là giảm sự phụ thuộc vào đồng USD trong các giao dịch quốc tế. Các quốc gia BRICS tin rằng việc đa dạng hóa dự trữ ngoại hối và sử dụng các đồng tiền quốc gia của họ trong thương mại quốc tế sẽ giảm rủi ro kinh tế và địa chính trị liên quan đến biến động của đồng USD.

Bởi lẽ đó, các quốc gia BRICS đang tập trung đẩy nhanh kế hoạch phi USD hóa này. Họ muốn thúc đẩy đồng tiền của mình trên trường quốc tế, từ đó tăng cường tầm ảnh hưởng kinh tế và chính trị của các quốc gia trong liên minh.

Việc sử dụng tiền tệ địa phương trong giao dịch cũng có thể giảm chi phí giao dịch và làm cho thương mại quốc tế trở nên dễ dàng hơn.

Kế hoạch phi USD hóa của BRICS đang là chủ đề thu hút nhiều sự chú ý trên toàn cầu

Chiến lược “tổng tấn công” nhằm loại bỏ đồng USD 

BRICS đang đẩy mạnh thanh toán thương mại bằng tiền tệ địa phương. Cụ thể, Trung Quốc và Nga đã ký nhiều thỏa thuận sử dụng đồng nhân dân tệ (CNY) và đồng rúp (RUB) trong giao dịch thương mại song phương. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng từng nói: “Tỷ trọng ruble - nhân dân tệ trong giao dịch thương mại giữa hai nước đã vượt 90% và vẫn đang tăng”. 

Bên cạnh đó, theo Bộ Tài chính Mỹ, Trung Quốc đã bán số lượng kỷ lục 53,3 tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ trong quý I/2024, tiếp tục sự chuyển dịch chiến lược khỏi tài sản bằng đồng USD. 

Ấn Độ và Brazil cũng đang tìm cách tăng cường sử dụng đồng rupee (INR) và đồng real (BRL) trong giao dịch. Từ năm 2022, cả hai quốc gia đã công bố kế hoạch thúc đẩy giao dịch bằng các đồng tiền quốc gia này. Đầu năm 2023, Brazil và Argentina cũng tuyên bố sẽ bắt đầu cho phép thanh toán thương mại bằng đồng nhân dân tệ.

Theo Bộ Ngoại giao Ấn Độ hồi tháng 4, nước này và Malaysia cũng đang bắt đầu thanh toán thương mại bằng đồng rupee Ấn Độ. Có thể thấy, nhiều quốc gia có vẻ đã tăng tốc đa dạng hóa nguồn dự trữ của mình bằng cách tăng nắm giữ vàng và sử dụng đồng nội tệ cho các giao dịch quốc tế.

Bên cạnh đó, dù chưa có đồng tiền riêng của mình, nhưng hệ thống thanh toán dựa trên blockchain BRICS đang hoạt động. Theo Trợ lý của Điện Kremlin Yury Ushakov, hệ thống thanh toán này kết nối hệ thống tài chính của các nước khối BRICS bằng cách sử dụng cổng thanh toán để thanh toán bằng tiền kỹ thuật số của các Ngân hàng Trung ương thành viên.

Trước đó, BRICS cũng đã thành lập Ngân hàng BRICS hồi năm 2015, hiện được gọi là Ngân hàng Phát triển Mới (NDB). Ngân hàng này huy động nguồn lực cho các dự án cơ sở hạ tầng và phát triển bền vững ở BRICS cũng như các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển khác.

Ngân hàng cũng phát hành trái phiếu bằng đồng nhân dân tệ và đồng rúp. Điều này giúp tăng cường sử dụng đồng tiền quốc gia trong tài chính quốc tế.

Thách thức và triển vọng

Để thay thế USD, các đồng tiền của BRICS cần được chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng thế giới. Điều này đòi hỏi các quốc gia thành viên phải cải thiện độ tin cậy của đồng tiền và cơ sở hạ tầng tài chính.

Ngoài ra, các đồng tiền của BRICS có thể không có tính thanh khoản cao như USD. Biến động lớn trong tỷ giá hối đoái của các đồng tiền này có thể gây khó khăn cho việc sử dụng chúng trong giao dịch quốc tế.

Tuy nhiên, trong dài hạn, kế hoạch phi USD hóa của BRICS vẫn có thể tạo ra ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống tài chính toàn cầu. Nếu thành công, nó có thể giảm bớt sự thống trị của đồng USD và thúc đẩy sự phát triển của các đồng tiền khác.

Tuy nhiên, điều này cũng phụ thuộc vào khả năng của các quốc gia BRICS trong việc vượt qua các thách thức và xây dựng sự tin cậy đối với đồng tiền của họ.

Kế hoạch phi USD hóa của BRICS là một điểm quan trọng trong việc thay đổi cân bằng quyền lực toàn cầu. Các động thái trong tương lai sẽ cần được theo dõi sát sao để đánh giá tác động và kết quả của chiến dịch này.