5 xu hướng khiến thị trường tài chính toàn cầu rung chuyển năm 2025

Thị trường chứng khoán tại Mỹ, châu Âu, Ấn Độ và Nhật Bản dự kiến khép lại năm 2025 ở mức cao kỷ lục hoặc sát đỉnh lịch sử, trong đó một số thị trường đang hướng tới năm thứ 3 liên tiếp ghi nhận mức tăng 2 chữ số. 

Một phần đà đi lên phản ánh sự lạc quan ngày càng lớn của nhà đầu tư đối với tiềm năng sinh lời của AI cũng như tâm lý chấp nhận rủi ro cũng lan rộng trên thị trường tài chính. Doanh nghiệp tại các thị trường mới nổi châu Á hiện vay vốn với chi phí thấp chưa từng thấy, trong khi các công ty Mỹ đạt chuẩn đầu tư phải trả mức lãi trái phiếu thấp nhất kể từ thập niên 1990.

Tuy nhiên, những con số nổi bật này phần nào che mờ thực tế rằng 2025 là một năm đầy biến động với giới đầu tư. Tháng 4, hệ thống tài chính toàn cầu suýt rơi vào khủng hoảng sau khi các thuế đối ứng của ông Donald Trump đe dọa làm đảo lộn thương mại thế giới. Cùng lúc, nhiều xu hướng kéo dài nhiều năm đã đứt gãy hoặc đảo chiều. Dưới đây là 5 diễn biến thị trường có ảnh hưởng lớn nhất năm 2025.

Niềm tin vào thị trường Mỹ lung lay

Đầu tháng 4, trong chốc lát thị trường chứng khoán Mỹ trở nên giống như một thị trường mới nổi dễ tổn thương. Sau khi ông Trump công bố các mức thuế cao, giá cổ phiếu lao dốc. Nhà đầu tư lo ngại về độ an toàn của trái phiếu Chính phủ và đồng loạt bán ra. Khi giá trái phiếu giảm, lợi suất tăng – điều lẽ ra phải hỗ trợ đồng USD. Thế nhưng, giới giao dịch hoảng loạn lại bán tháo cả đồng bạc xanh.

Tỷ giá USD theo trọng số thương mại (Mốc 2/1/2025 = 100). Nguồn: LSEG Workspace

Căng thẳng chỉ hạ nhiệt khi ông Trump hủy hoặc hoãn phần lớn các mức thuế. Nhà đầu tư kết luận rằng Nhà Trắng vẫn chịu sức ép từ thị trường và chưa hành động tùy tiện như lo ngại ban đầu. Trái phiếu Kho bạc Mỹ và đồng USD dần ổn định, còn chứng khoán Mỹ quay lại xu hướng tăng dài hạn.

Dù vậy, niềm tin vào Mỹ chưa được khôi phục hoàn toàn. Đồng USD gần như chưa lấy lại mức trước cú lao dốc, trong khi nhà đầu tư nước ngoài tỏ ra thận trọng hơn và tích cực phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Trong cuộc khủng hoảng tiếp theo, họ khó có thể quên khoảnh khắc trái phiếu kho bạc Mỹ – dù chỉ trong thời gian ngắn – không còn đóng vai trò “nơi trú ẩn an toàn”.

Sự trỗi dậy của thị trường mới nổi

 Chứng khoán Mỹ khởi đầu năm với vị thế đáng mơ ước trên toàn thế giới. Giá cổ phiếu tăng 26% năm 2023 và 23% năm 2024, vượt xa mức 14% và 2% của các thị trường phát triển khác. Chuỗi thắng lợi đó đã chấm dứt trong năm nay, bất chấp việc Mỹ vẫn là trung tâm của làn sóng AI.

Đồng USD suy yếu góp phần giải thích sự thay đổi, nhưng không phải yếu tố duy nhất. Chứng khoán châu Âu tỏa sáng nhờ kế hoạch kích thích kinh tế của Đức và chi tiêu quốc phòng gia tăng trên toàn lục địa. Ngay trong nội bộ châu Âu, một sự đảo chiều khác cũng diễn ra: các thị trường từng bị coi là “ngoại vi” trở nên vượt trội so với nhóm “lõi”. Hy Lạp, Italy, Tây Ban Nha và Ba Lan nằm trong nhóm tăng mạnh nhất năm 2025, với các ngân hàng từng gặp khó khăn nay hồi sinh ấn tượng.

Đáng chú ý, cổ phiếu tại các thị trường mới nổi lần đầu vượt trội so với nhóm thị trường phát triển sau nhiều năm. Chỉ số MSCI của hai nhóm tăng lần lượt 27% và 19%. Riêng chỉ số Kospi của Hàn Quốc tăng gần 70%. Dù chứng khoán Mỹ vẫn thu hút nhiều sự chú ý, tâm điểm thực sự của thị trường năm nay lại nằm ở những nơi khác.

Làn sóng hạ lãi suất

Phần lớn năm 2025 chứng kiến xu hướng nới lỏng tiền tệ ngày càng rõ nét tại các NHTW lớn. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất 3 lần, mỗi lần 0,25 điểm phần trăm; Ngân hàng Anh cũng có động thái tương tự. Ngân hàng châu Âu và Ngân hàng Canada thậm chí cắt giảm 4 lần. 

Ngoại lệ là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, khi tăng lãi suất ngắn hạn 2 lần, dù xuất phát điểm vẫn ở mức cực thấp 0,25%.

Tuy nhiên, chính lợi suất trái phiếu dài hạn mới quyết định chi phí vay cho phần lớn các khoản nợ Chính phủ, doanh nghiệp và thế chấp, và nhóm này giảm rất ít, thậm chí còn tăng. 

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm chỉ giảm 0,4 điểm phần trăm; trái phiếu Anh gần như đi ngang. Chi phí vay 10 năm của Đức tăng 0,5 điểm phần trăm lên 2,9%, còn của Nhật Bản lên 2% – mức cao nhất kể từ năm 1999.

Một số nhà đầu tư gọi đây là “giao dịch làm loãng giá trị tiền tệ”. Họ lo ngại các NHTW nới lỏng quá sớm, trong khi Chính phủ vay nợ thiếu bền vững, làm tăng nguy cơ lạm phát quay trở lại và bào mòn giá trị thực của tiền tệ cũng như nợ công. Do đó, nhà đầu tư đòi hỏi lợi suất dài hạn cao hơn để bù đắp rủi ro. Nếu lạm phát tăng tốc trong năm tới, xu hướng này có thể trở nên phổ biến hơn.

Bitcoin không phải là “vàng kỹ thuật số”

Cho đến gần đây, Bitcoin từng được xem là một dạng phòng vệ trước nguy cơ “làm loãng tiền tệ”. Với nguồn cung hạn chế và nằm ngoài tầm kiểm soát của NHTW, đồng tiền điện tử này được kỳ vọng trở thành “vàng kỹ thuật số”.

Giá hàng hóa tăng mạnh trong năm 2025, với bạc và vàng vượt trội, trong khi Bitcoin tụt lại phía sau. Nguồn: LSEG Workspace

Thực tế, nhà đầu tư vẫn chuộng vàng vật chất. Từ đầu năm 2025, giá vàng tăng hơn 60%, trong khi Bitcoin giảm 7% và từng lao dốc hơn 30% trong giai đoạn tháng 10–11. Thay vì tìm kiếm các phiên bản số hóa, giới đầu tư quay lại với những tài sản thay thế truyền thống. Bạc thậm chí còn tăng mạnh hơn vàng, khi giá hơn gấp đôi trong năm.

Bitcoin thường được xem như thước đo khẩu vị rủi ro toàn cầu hoặc mức độ lạc quan công nghệ của nhà đầu tư. Đợt giảm mạnh của Bitcoin cuối năm cũng trùng với nhịp điều chỉnh của cổ phiếu Nvidia và nhóm công nghệ nói chung. Tuy nhiên, xét cả năm, cổ phiếu công nghệ vẫn vượt xa Bitcoin về hiệu suất. 

Thị trường vốn tư nhân kém hấp dẫn hơn

Sau giai đoạn bùng nổ trong thập niên 2010, các quỹ đầu tư tư nhân đang tăng trưởng chậm lại. Theo PitchBook, trong 3 quý đầu năm 2025, ngành này huy động khoảng 900 tỷ USD. Nếu duy trì đến cuối năm, đây sẽ là năm thứ 4 liên tiếp dòng vốn huy động suy giảm kể từ đỉnh năm 2021.

Hoạt động huy động vốn chững lại một phần do việc mua bán doanh nghiệp tư nhân trở nên khó khăn hơn. Những thương vụ này thường phụ thuộc vào đòn bẩy tài chính, trong khi chi phí vay hiện cao hơn nhiều so với năm 2021. 

Nửa đầu năm, bất ổn địa chính trị – đặc biệt liên quan đến thuế quan và thương mại toàn cầu – khiến nhiều thương vụ bị đình trệ. Dù thị trường bắt đầu “rã băng”, các quỹ buộc phải trì hoãn thoái vốn đã trả lại ít tiền hơn cho nhà đầu tư, khiến họ ngày càng dè dặt khi rót vốn mới.

Không ngạc nhiên khi các công ty đầu tư tư nhân đang tìm cách “bình dân hóa” lĩnh vực này, tiếp cận nhà đầu tư cá nhân bên cạnh khách hàng tổ chức truyền thống. Tuy nhiên, việc nhà đầu tư cá nhân có nên hào hứng tham gia, trong bối cảnh chính các tổ chức lớn đang tỏ ra thận trọng, vẫn là dấu hỏi lớn.

Theo The Economist