Các quy định về xử lý tài sản trong vụ án hình sự

Câu hỏi

Xin hỏi luật sư, việc xử lý tài sản trong vụ án hình sự được pháp luật quy định thế nào?

Trả lời

Về nguyên tắc là khi giải quyết vụ án hình sự thì Tòa án sẽ xem xét xử lý vật chứng của vụ án và có thể giải quyết cả vấn đề dân sự trong vụ án hình sự.

Các quy định về xử lý tài sản trong vụ án hình sự - ảnh 1

Phiên tòa xét xử liên quan đến vụ án Vạn Thịnh Phát đang diễn ra (Ảnh minh họa)

Cụ thể, Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về xử lý vật chứng như sau:

"Điều 106. Xử lý vật chứng

1. Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử; do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử. Việc thi hành quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

2. Vật chứng được xử lý như sau:

a) Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy;

b) Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước;

c) Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy...".

Trong các vụ án hình sự, vật chứng là một trong những chứng cứ quan trọng để chứng minh, buộc tội những người có hoặc không liên quan đến vụ án và làm sáng tỏ thêm các tình tiết của vụ án. Vì vậy, việc xử lý vật chứng là khâu cần phải được chú trọng trong toàn bộ quá trình điều tra, truy tố, xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật.

Ngoài việc giải quyết, quyết định các bị cáo có phạm tội hay không, mức hình phạt thế nào thì Tòa án cũng sẽ quyết định đến việc xử lý vật chứng theo các quy định của tố tụng hình sự. Theo đó, những vật chứng do phạm tội mà có hoặc là công cụ phương tiện sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội thì sẽ bị tịch thu sung vào công quỹ nhà nước.

Những vật chứng là tài sản hợp pháp của người khác, không liên quan đến tội phạm thì sẽ được trả lại.

Nếu vật chứng là tài sản hợp pháp của người bị hại, bị tội phạm xâm phạm đến cần phải được pháp luật bảo vệ thì sẽ trả lại cho bị hại hoặc buộc bị cáo phải bồi thường thiệt hại khắc phục hậu quả để trả lại cho người bị hại.

Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp