Rửa tiền núp bóng hàng loạt phương thức
(Thị trường tài chính) - Hoạt động rửa tiền tại Việt Nam có xu hướng gia tăng cả về quy mô, số lượng. Để hoạt động phòng, chống rửa tiền đạt kết quả cao, cần có nhiều giải pháp nhằm hoàn thiện các cơ chế, quy định, phù hợp hơn với thực tiễn và nâng cao hiệu quả thực hiện.
Hoạt động rửa tiền tại Việt Nam hiện nay có diễn biến rất phức tạp. Không chỉ gia tăng theo thời gian cả về quy mô, số lượng, mà đặc biệt, đã xuất hiện những hình thức rửa tiền mới như tài sản ảo, tiền ảo, sàn giao dịch ảo… nơi mà hành lang pháp lý chưa hoàn thiện đầy đủ.
Theo PGS.TS. Nhữ Trọng Bách, Phó Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính, hoạt động rửa tiền tại Việt Nam đã có tác động tiêu cực đến vĩ mô nền kinh tế, giảm an ninh tiền tệ, an ninh tài chính và an ninh xã hội.
Ông Nguyễn Huy Công, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho hay, các đối tượng có thể lợi dụng việc thanh toán thuế xuất nhập khẩu thông qua tổ chức cung ứng dịch vụ để rửa tiền hoặc tài trợ khủng bố.
Bên cạnh đó, còn có các hành vi khai sai trị giá tính thuế, khai tăng hoặc giảm giá trị, số lượng, trọng lượng hàng hóa xuất nhập khẩu… nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội có hoặc huy động. Số tiền, tài sản thu được phi pháp sẽ hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân khủng bố dưới bất kỳ hình thức nào.
Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, đồng nghĩa với đó là các giao dịch xuyên biên giới ngày càng phát triển. Trong bối cảnh này, việc thực thi pháp luật liên quan đến hoạt động phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt càng phải hiệu quả và chặt chẽ.
Ông Đỗ Văn Trường, Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính nhấn mạnh: “Hoạt động phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố là một trong những hoạt động luôn được quan tâm bởi các nhà làm luật, chính sách và các cơ quan thực thi.”
Để phòng chống các hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố, việc làm minh bạch, trong sạch hệ thống tài chính là rất quan trọng. Đây cũng như góp phần làm giảm các loại hình tội phạm khác trong xã hội như buôn lậu, buôn người, ma túy, tham nhũng…
Ông Nguyễn Huy Công, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) chia sẻ: “Ngành Hải quan đã đẩy mạnh phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đối với các khoản thu thuế, phí, lệ phí phát sinh trong lĩnh vực hải quan, đảm bảo thông tin nộp tiền được thanh khoản thuế kịp thời.”
Đồng thời, nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, cơ quan Hải quan đã nghiêm túc thực hiện Luật Phòng, chống rửa tiền và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, đã ban hành các văn bản chỉ đạo toàn ngành về công tác phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố trong lĩnh vực kiểm soát hải quan.
Các hoạt động kiểm tra sau thông quan, thanh tra, quản lý rủi ro, thuế xuất nhập khẩu được thực thi. Bên cạnh đó, Hải quan đã ký kết với cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng quy chế phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến công tác phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền mặt, kim loại quý, đá quý,... qua biên giới.
Theo đó, ngành Hải quan đã áp dụng công nghệ thông tin trong điều hành, quản lý hoạt động xuất nhập khẩu. Chú trọng kiểm tra về trị giá, mã số hàng hóa để kịp thời phát hiện những trường hợp áp sai mã số, trị giá hàng hóa, đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế xuất nhập khẩu.
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, thúc đẩy tài chính toàn diện tại Việt Nam, hướng tới chuyển đổi số lĩnh vực tài chính, sẽ xuất hiện những rủi ro mới về rửa tiền, tài trợ khủng bố trong các lĩnh vực liên quan đến tài chính, ngân hàng.
Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, một số quy định trong Luật Phòng, chống rửa tiền 2012 đến nay không còn phù hợp. Vị chuyên gia này kiến nghị, cần có nhiều giải pháp nhằm hoàn thiện các cơ chế, quy định về biện pháp phòng ngừa, áp dụng với các đơn vị để hoạt động phòng, chống rửa tiền đạt kết quả cao.
Đồng thời, nhiều chuyên gia cũng khuyến nghị cần tiếp tục theo dõi, giám sát quản lý chặt chẽ việc thực thi chính sách pháp luật của nhà nước về phòng chống rửa tiền, tăng cường cảnh giác đối với các giao dịch tiềm ẩn rủi ro rửa tiền. Cùng với đó là tăng cường cơ chế tuân thủ nội bộ cũng như đào tạo, tuyên truyền nâng cao trách nhiệm cho cán bộ, nhân viên thực hiện các công việc liên quan đến tài chính, ngân hàng…
