Nhật Bản nâng lãi suất lên mức cao nhất 30 năm, nền kinh tế gánh nợ công gần 230% GDP
(Thị trường tài chính) - Việc nâng lãi suất tiềm ẩn nguy cơ làm trầm trọng thêm đà suy giảm kinh tế Nhật Bản. Số liệu GDP điều chỉnh quý III cho thấy nền kinh tế co lại mạnh hơn ước tính ban đầu: Giảm 0,6% so với quý trước và giảm 2,3% theo năm.
Sáng ngày 19/12 (theo giờ Việt Nam), Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đã nâng lãi suất lên mức cao nhất trong ba thập kỷ, tiếp tục tiến trình bình thường hóa chính sách tiền tệ trong bối cảnh lạm phát đã duy trì trên mục tiêu suốt gần bốn năm qua.
Cụ thể, BOJ tăng lãi suất chuẩn thêm 25 điểm cơ bản lên 0,75% – mức cao nhất kể từ năm 1995, phù hợp với dự báo của các nhà kinh tế được Reuters khảo sát. Dù tăng lãi suất, BOJ cho biết lãi suất thực tế dự kiến vẫn sẽ “âm ở mức đáng kể”, đồng thời khẳng định chính sách tài chính nới lỏng sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ cho hoạt động kinh tế.
Nhật Bản bắt đầu tiến trình bình thường hóa chính sách từ năm ngoái, chấm dứt giai đoạn duy trì mức lãi suất âm - cơ chế duy nhất trên thế giới được áp dụng liên tục từ năm 2016. Kể từ đó, BOJ kiên định với chiến lược nâng lãi suất từ từ, với mục tiêu kiến tạo “vòng tuần hoàn tích cực” giữa tăng lương và tăng giá.
BOJ cho biết “khả năng cao” các doanh nghiệp sẽ tiếp tục tăng lương ổn định trong năm tới, nối tiếp các đợt tăng lương mạnh mẽ của năm 2025. Ngân hàng cũng nhận định “lạm phát cơ bản tiếp tục tăng ở mức vừa phải”, trong bối cảnh doanh nghiệp đẩy mạnh việc chuyển chi phí lương vào giá bán.
Lạm phát tại Nhật Bản đã vượt mục tiêu 2% của BOJ trong 44 tháng liên tiếp. Dữ liệu công bố cùng ngày cho thấy chỉ số giá tiêu dùng tháng 11 tăng 2,9% so với cùng kỳ. Lạm phát cao đã gây áp lực lên lương thực tế, vốn giảm liên tục suốt 10 tháng qua theo số liệu từ Bộ Lao động.
Tuy nhiên, việc nâng lãi suất cũng tiềm ẩn nguy cơ làm trầm trọng thêm đà suy giảm kinh tế Nhật Bản. Số liệu GDP điều chỉnh quý III cho thấy nền kinh tế co lại mạnh hơn ước tính ban đầu: Giảm 0,6% so với quý trước và giảm 2,3% theo năm.
Động thái nâng lãi suất diễn ra trong bối cảnh lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản liên tục thiết lập mức cao nhiều thập kỷ, làm tăng rủi ro chi phí vay và gia tăng sức ép tài khóa. Hiện nền kinh tế lớn thứ hai châu Á đang gánh tỷ lệ nợ công cao nhất thế giới, gần 230% GDP theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Trên thị trường ngoại hối, đồng Yên giao dịch quanh vùng 154–157 Yên/USD kể từ tháng 11, giảm hơn 2,5% kể từ khi Thủ tướng Sanae Takaichi - người ủng hộ lập trường tiền tệ nới lỏng - nhậm chức vào tháng 10.
Theo Shigeto Nagai, Trưởng bộ phận kinh tế Nhật Bản tại Oxford Economics, việc tăng lãi suất tiếp theo có thể gây ra xung đột với Thủ tướng Takaichi nếu lạm phát giảm về mức 2% trong nửa đầu năm 2026. Trong cuộc đua giành chức Thủ tướng, Takaichi từng phản đối mạnh mẽ việc BOJ nâng lãi suất, dù sau đó bà đã mềm dẻo hơn trong quan điểm.
Theo Nagai, yếu tố khiến Takaichi chấp nhận lần nâng lãi suất này là do đồng Yên suy yếu, cùng với thực tế “khủng hoảng chi phí sinh hoạt đã trở thành vấn đề chính sách cấp bách”. Tháng 11 vừa qua, Nội các Nhật Bản đã thông qua gói kích thích trị giá 21,3 nghìn tỷ Yên (135,5 tỷ USD) trong nỗ lực thúc đẩy nền kinh tế đang chậm lại và hỗ trợ người tiêu dùng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi lạm phát.
Tham khảo CNBC
