Cú đá thép của 'robot rẻ tiền': Chỉ 670 triệu đồng, startup Trung Quốc đang 'vả mặt' đế chế tỷ đô của Elon Musk như thế nào?

Tưởng chừng là cuộc đối đầu không cân sức: Một startup robot Trung Quốc ra đời năm 2023, với số vốn vỏn vẹn 1 triệu nhân dân tệ (khoảng 142.000 USD), lại dám thách thức Elon Musk – huyền thoại công nghệ, người khuấy đảo ngành vũ trụ và CEO của Tesla, với khối tài sản ước tính nửa nghìn tỷ USD.

Thế nhưng chỉ trong chưa đầy hai năm, EngineAI Robotics, dưới sự dẫn dắt của CEO Zhao Tongyang, đã cho ra đời T800 – robot có thể tung cú đá vòng cầu kiểu Lý Tiểu Long với lực tương đương một chiếc ô tô cỡ nhỏ.

Vì vậy, khi robot hình người Optimus của Tesla gần đây được giới thiệu là đã “lập kỷ lục cá nhân” khi chạy được vài bước ngắn, phản ứng từ cộng đồng mạng Trung Quốc khá thờ ơ. Sự hoài nghi càng gia tăng sau một buổi trình diễn trực tiếp, khi Optimus mất thăng bằng và ngã ra sau trong lúc cố gắng đưa một chai nước cho khán giả.

EngineAI tung ra mẫu robot đầu tiên SA01 vào năm ngoái. Phiên bản T800, với mô-men xoắn cực đại 450Nm, khả năng vận động linh hoạt như con người và pin thể rắn cho phép hoạt động cường độ cao từ 4–5 giờ, dự kiến sẽ sẵn sàng sản xuất hàng loạt vào năm 2026.

Được hậu thuẫn bởi lực lượng nhân lực kỹ thuật hùng hậu của Trung Quốc cùng hệ sinh thái chuỗi cung ứng “cắm là chạy” tại khu vực Đồng bằng Châu Giang, các startup như EngineAI đang nhanh chóng hiện thực hóa những ý tưởng từng chỉ tồn tại trong khoa học viễn tưởng.

Trong khi robot Mỹ vẫn chủ yếu nằm trong phòng thí nghiệm, thì doanh nghiệp Trung Quốc đã đưa robot ra thử nghiệm thực địa tại sân vận động, nhà máy và thậm chí cả võ đài, trong một cuộc cách mạng công nghiệp được thúc đẩy bởi quy mô, tốc độ và khả năng tích hợp hệ thống.

Tuần trước, đội ngũ Optimus của Tesla đăng tải một đoạn video dài 4 giây trên nền tảng X, cho thấy robot hình người này đang chạy, kèm tuyên bố đã thiết lập “kỷ lục cá nhân mới”.

Tuy nhiên, nhiều cư dân mạng Trung Quốc phản hồi thẳng thừng rằng “chẳng có gì đặc biệt” hay “đã có quá nhiều sản phẩm tương tự trước đó”.

Trong lĩnh vực robot hình người, khán giả Trung Quốc đã quá quen với những tuyên bố quảng bá ấn tượng. Nhiều công ty robot trong nước từ lâu đã làm chủ dáng chạy, thậm chí gây chú ý công chúng qua các giải marathon robot hay thi đấu thể thao robot.

Gần đây, trọng tâm còn chuyển sang những chuyển động phức tạp hơn như nhảy múa và võ thuật, điển hình là cú đá vòng cầu của T800.

T800 – robot có thể tung cú đá vòng cầu kiểu Lý Tiểu Long với lực tương đương một chiếc ô tô cỡ nhỏ

Một số ý kiến bênh vực Optimus cho rằng “động tác kung fu chỉ là lập trình sẵn, khác xa với AI tự vận hành và thích nghi trong thời gian thực”. Tuy nhiên, nghi vấn về khả năng tự chủ thực sự của Optimus nhanh chóng bùng lên sau một sự cố cụ thể.

Tại buổi trình diễn mang tên “Autonomy Visualised” ở Miami ngày 8/12, Optimus mất thăng bằng và ngã ngửa khi đang đưa chai nước cho một khán giả. Đáng chú ý, cách ngã của robot này rất giống động tác của con người khi tháo kính thực tế ảo, làm dấy lên nghi ngờ rằng nó được điều khiển từ xa, chứ không hoàn toàn tự vận hành.

Sự việc lập tức trở thành đề tài chế giễu trên mạng. Một người dùng mỉa mai:
“Musk nói Optimus giá khoảng 20.000 USD – vậy mức giá đó đã bao gồm người điều khiển từ xa và thiết bị hỗ trợ chưa, hay phải trả thêm?”.

Những câu hỏi này chạm tới vấn đề cốt lõi: Nếu ngay cả việc đưa một chai nước cũng cần con người điều khiển theo thời gian thực, thì Optimus vẫn còn rất xa mới đạt được tầm nhìn robot đa năng mà Musk vạch ra.

Trái ngược với Optimus, các công ty robot gắn chặt với hệ sinh thái sản xuất của Trung Quốc đang tiến rất nhanh nhờ lợi thế chuỗi cung ứng và đội ngũ kỹ sư đông đảo. EngineAI Robotics là một trong những đại diện tiêu biểu, dù khởi đầu cực kỳ khiêm tốn.

“Khi công ty thành lập năm 2023, tổng vốn khởi nghiệp của chúng tôi, kể cả tiền bạn bè hỗ trợ, chỉ vào khoảng 1-2 triệu nhân dân tệ”, ông Zhao Tongyang cho biết trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 2.

Dù chỉ đủ khả năng thuê các kỹ sư trẻ, công ty vẫn kiên quyết tự phát triển toàn bộ phần cứng lẫn phần mềm. Trong khi đó, Optimus của Tesla lúc ấy đã có khả năng nhận diện vật thể bằng thị giác, sở hữu nguồn vốn R&D vượt trội và thu hút sự chú ý toàn cầu.

Sản phẩm đầu tiên của EngineAI là robot hai chân SA01, được bán ra thị trường năm 2024 với mức giá chỉ 38.500 nhân dân tệ – thấp nhất trong ngành. Theo ông Zhao, bí quyết nằm ở chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và năng lực sản xuất mạnh mẽ của khu vực Đồng bằng Châu Giang.

“Chúng tôi tự thiết kế các linh kiện cốt lõi và đặt hàng trực tiếp từ nhà máy, giúp giảm mạnh chi phí mua sắm”, ông nói.

Đầu tháng này, EngineAI ra mắt T800 thế hệ mới, với mô-men xoắn cực đại 450 Nm, vượt cả nhiều động cơ ô tô gia đình, cùng bàn tay giống người có thể nhặt bóng đèn. Nhờ pin thể rắn hiệu suất cao, năng lực thể chất tổng thể của robot này vượt hơn 90% nam giới trưởng thành, mang lại khả năng lao động thực sự, với giá khởi điểm 180.000 nhân dân tệ (hơn 670 triệu đồng).

Cùng với T800, EngineAI tuyên bố đã bước vào giai đoạn sản xuất thương mại, dự kiến giao hàng lô nhỏ từ năm tới. Công ty hiện có dây chuyền sản xuất riêng tại Thâm Quyến, đồng thời lên kế hoạch xây dựng trung tâm sản xuất toàn cầu tại Trịnh Châu (Hà Nam), tận dụng hiệu quả phối hợp và phản ứng nhanh của chuỗi cung ứng trong nước.

Sự tích hợp chặt chẽ từ khâu thiết kế đến sản xuất giúp rút ngắn thời gian phát triển và giảm chi phí.

Trong khi đó, tại đại hội cổ đông ngày 6/11, Elon Musk cho biết dây chuyền sản xuất Optimus sẽ khởi động vào năm tới, với giá dự kiến 20.000–30.000 USD. Dù Tesla vẫn vượt trội về thương hiệu, tài chính và năng lực AI, các nhóm Trung Quốc đang chiếm ưu thế rõ rệt trong việc chế tạo robot nhanh và rẻ.