Năm 2024 người dân Việt thiệt hại 18.900 tỷ do lừa đảo trực tuyến, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân
(Thị trường tài chính) - Theo Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, lừa đảo trực tuyến trong năm 2024 gây thiệt hại ước tính khoảng 18.900 tỷ đồng.
Hậu quả nghiêm trọng từ không gian ảo
Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) vừa công bố Báo cáo tổng kết An ninh mạng năm 2024, dựa trên khảo sát trực tuyến với gần 60.000 người, được Ban Công nghệ thực hiện từ ngày 28/11 đến 14/12.
Báo cáo cho thấy lừa đảo trực tuyến vẫn là vấn đề nghiêm trọng, gây hậu quả nặng nề cho hàng trăm nghìn người dân Việt Nam trong năm 2024.
Khảo sát của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho thấy, cứ 220 người dùng thì có 1 người trở thành nạn nhân của lừa đảo trực tuyến, tương đương tỷ lệ 0,45%. Tổng thiệt hại từ các vụ lừa đảo trực tuyến trong năm 2024 được ước tính lên tới 18.900 tỷ đồng.
Kết quả khảo sát cho thấy, số nạn nhân bị lừa đảo rất lớn, nhưng tỷ lệ lấy lại được tiền là cực kỳ thấp. Mặc dù 88,98% người dùng cho biết họ đã nhanh chóng cảnh báo và trao đổi với người thân, chỉ 45,69% báo cáo sự việc cho cơ quan chức năng, một con số khá thấp.
Theo các chuyên gia từ Hiệp hội, việc báo cáo lừa đảo với cơ quan chức năng là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của nạn nhân và ngăn chặn hành vi phạm pháp.
Thứ nhất, báo cáo giúp cơ quan chức năng có thông tin kịp thời để điều tra, thu thập bằng chứng, từ đó tăng khả năng truy bắt và xử lý đối tượng lừa đảo.
Thứ hai, báo cáo có thể giúp nạn nhân khôi phục một phần hoặc toàn bộ tài sản, đặc biệt nếu cơ quan chức năng can thiệp sớm và phong tỏa tài sản liên quan.
Ngoài ra, mỗi vụ việc được báo cáo sẽ góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu về các phương thức lừa đảo, giúp cảnh báo cộng đồng và ngăn chặn tổn thất cho những người khác. Nhờ đó, việc báo cáo không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần tạo ra môi trường mạng an toàn, minh bạch hơn cho xã hội.
3 hình thức lừa đảo phổ biến
Theo thông tin từ Báo Chính phủ, các hình thức lừa đảo người dùng ngày càng đa dạng và tinh vi. Trong năm 2024, ba hình thức phổ biến nhất bao gồm: dụ dỗ tham gia các khoản đầu tư giả với hứa hẹn lợi nhuận cao; giả mạo danh tính cơ quan, tổ chức; và thông báo trúng thưởng hoặc khuyến mãi lớn.
Kết quả khảo sát cho thấy, 70,72% người dùng từng nhận được lời mời đầu tư vào các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc, cam kết lợi nhuận cao và không rủi ro. 62,08% phản ánh bị các cuộc gọi giả mạo cơ quan, tổ chức (như công an, tòa án, ngân hàng…) đe dọa hoặc thúc giục cài phần mềm, chuyển tiền để "chứng minh trong sạch." 60,01% cho biết nhận thông báo trúng thưởng, khuyến mãi hấp dẫn nhưng thông tin thiếu minh bạch và đáng ngờ.
Các đối tượng lừa đảo ngày càng sử dụng công nghệ hiện đại để thực hiện các chiêu trò tinh vi. Chúng ứng dụng trí tuệ nhân tạo Deepfake để tạo video, giọng nói giả mạo; dùng chatbot để giao tiếp liên tục với nạn nhân; và sử dụng phần mềm chuyên dụng để thực hiện các cuộc gọi viễn thông, tiếp cận nhiều người cùng lúc.
Việc áp dụng công nghệ cao khiến nhiều nạn nhân không phân biệt được thật - giả khi tiếp xúc với các nội dung giả mạo, từ đó dễ dàng rơi vào bẫy lừa đảo.
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cảnh báo rằng tấn công lừa đảo trực tuyến sẽ tiếp tục gia tăng trong năm 2025. Ngoài các biện pháp từ cơ quan chức năng, người dùng cần tự nâng cao cảnh giác và kỹ năng an toàn trên không gian mạng.
Không chia sẻ thông tin cá nhân với người lạ hoặc các dịch vụ không đáng tin. Cần xác minh cẩn thận mọi cuộc gọi hoặc yêu cầu liên quan đến chuyển tiền. Sử dụng ứng dụng chống lừa đảo nTrust để chặn số điện thoại lừa đảo và truy cập an toàn hơn trên mạng.
