Hầm đường bộ 250 triệu USD của Việt Nam đâm xuyên ‘Thiên hạ đệ nhất hùng quan’, là công trình hầm dài và hiện đại bậc nhất Đông Nam Á
(Thị trường tài chính) - Đây là công trình giao thông phức hợp, bao gồm đường, hầm, cầu và hệ thống trang thiết bị vận hành, kết nối địa phận tỉnh Thừa Thiên-Huế ở phía Bắc và thành phố Đà Nẵng ở phía Nam.
Cung đường đèo được mệnh danh “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”
Đèo Hải Vân nằm trên dãy núi Bạch Mã, là ranh giới tự nhiên giữa tỉnh Thừa Thiên – Huế và thành phố Đà Nẵng. Đèo Hải Vân cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 20km và thành phố Huế 80km. Đèo dài 20km, với đỉnh cao nhất khoảng 500m, nổi tiếng là một trong những cung đèo hiểm trở nhất Việt Nam.
Theo sử sách, vào năm 1470, vua Lê Thánh Tông trên đường thân chinh đánh Chăm Pa đã dừng chân tại đây. Ấn tượng bởi cảnh quan hùng vĩ, nhà vua sáng tác thơ và gọi nơi này là “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”. Đến đầu thế kỷ 19, sau khi thống nhất đất nước, triều Nguyễn chọn Huế làm kinh đô, biến Hải Vân thành cửa ngõ quan trọng của kinh sư.
Theo sách Đại Nam thực lục chính biên, dưới triều vua Minh Mạng, đường qua Đèo Hải Vân được lát đá và cải tạo đáng kể. Đặc biệt, vào năm Bính Tuất 1826, một cụm công trình gồm pháo đài quân sự kiên cố, mang tên Hải Vân Quan, được xây dựng trên đỉnh đèo.
Sau khi chiếm Trung Kỳ, tướng De Courcy, Tổng Tư lệnh Binh đoàn Pháp, đã lệnh mở đường chiến lược qua đèo Hải Vân để nối Huế với Đà Nẵng, tạo điều kiện cơ động quân nhanh chóng bình định Quảng Nam khi cần.
Từ năm 1886, lực lượng Công binh Pháp đã bắt dân phu hai tỉnh đào đường. Giai đoạn 1902-1906, họ tiếp tục xây dựng tuyến đường sắt qua đèo, chạy men sườn núi, qua 6 hầm chui và 18 cầu, tuyến đường này vẫn được sử dụng đến nay.
Ngày nay, với độ cao gần 500m so với mực nước biển, đèo Hải Vân mang đến vẻ đẹp ngoạn mục với một bên là núi non hùng vĩ, một bên là biển cả bao la, đủ sức mê hoặc mọi du khách ngay từ ánh nhìn đầu tiên. Từ đỉnh đèo, du khách có thể thu vào tầm mắt sắc xanh bạt ngàn của rừng núi hòa quyện với biển cả xanh biếc, cùng cung đường đèo uốn lượn, ẩn hiện giữa những tầng mây bồng bềnh.
Để phát huy tối đa tiềm năng du lịch của khu vực, vào đầu năm 2013, Ủy ban Nhân dân thành phố Đà Nẵng đã ra quyết định công nhận Đỉnh đèo Hải Vân là một điểm du lịch địa phương của thành phố.
Hầm Đường bộ Hải Vân - Hầm đường bộ dài nhất, hiện đại nhất Đông Nam Á
Đoạn đường bộ qua đèo Hải Vân dài gần 21km, dù đã được nâng cấp và mở rộng, vẫn là cung đường nguy hiểm do địa hình phức tạp và dấu ấn thời gian. Những khúc cua gấp, đường vòng vèo ôm sát sườn núi liên tục xuất hiện, tạo thách thức lớn cho các tài xế. Chỉ một chút lơ đễnh, bất kỳ phương tiện nào cũng có thể gặp rủi ro. Đặc biệt, vào mùa mưa bão, hiện tượng lở đá thường xuyên xảy ra, gây ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng, thiệt hại lớn về người và tài sản.
Nhằm đảm bảo an toàn giao thông và đáp ứng yêu cầu hội nhập, phát triển kinh tế, Đảng và Nhà nước đã quyết tâm xây dựng đường hầm xuyên núi qua đèo Hải Vân.
Các nghiên cứu khả thi cho dự án được triển khai từ năm 1996, và đến đầu năm 1998, Thủ tướng Chính phủ chính thức phê duyệt đầu tư. Tổng vốn xây dựng dự án hơn 250 triệu USD, được tài trợ từ nguồn vay của Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) và một phần vốn đối ứng của Nhà nước.
Ngày 7/11/2003, những người thợ khoan từ hai đầu Nam và Bắc của Hầm Đường bộ Hải Vân trên Quốc lộ 1A đã chính thức gặp nhau sau nhiều tháng thi công khẩn trương. Công trình được khởi công ngày 27/8/2000 và khánh thành ngày 5/6/2005.
Thay vì mất gần 1 giờ để vượt qua con đường đèo 22km đầy hiểm trở, giờ đây, các tài xế trên hành trình Bắc - Nam chỉ cần 10-15 phút để hoàn thành quãng đường hầm hơn 12km này.
Công trình Hầm Đường bộ Hải Vân có tổng chiều dài 12,047km, được thiết kế kiên cố với tốc độ lưu thông tối đa 80km/h. Hầm chính dài 6,280m, rộng 10m dành cho hai làn xe, với chiều cao thông xe 7,5 m. Song song với đó là hầm cứu nạn dài tương tự, rộng 4,7 m, kết nối với hầm chính qua các hầm ngang, đóng vai trò lối thoát hiểm khi xảy ra sự cố. Đây là hầm đường bộ dài và hiện đại nhất Đông Nam Á, nằm trong top 30 đường hầm dài nhất thế giới.
Hầm đường bộ qua Đèo Hải Vân là công trình giao thông phức hợp, bao gồm đường, hầm, cầu và hệ thống trang thiết bị vận hành, kết nối địa phận tỉnh Thừa Thiên-Huế ở phía Bắc và thành phố Đà Nẵng ở phía Nam.
Hầm được thiết kế dạng hình tròn nhằm tăng khả năng chịu lực và phân tán ứng suất đều, giảm nguy cơ tập trung tại các góc. Theo thống kê, trung bình mỗi ngày đêm có khoảng 6.500 lượt xe qua hầm; vào các dịp Lễ, Tết, con số này có thời điểm tăng gấp đôi.
Không chỉ đóng vai trò thúc đẩy kinh tế - xã hội tại Đà Nẵng và Thừa Thiên-Huế, hầm đường bộ Hải Vân còn hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông trên hành lang kinh tế Đông - Tây. Công trình này góp phần kết nối khu vực miền Trung - Tây Nguyên Việt Nam với Đông Nam Á, thúc đẩy hội nhập quốc tế một cách mạnh mẽ hơn.
