4 loại thực phẩm dễ gây ung thư, người Việt lại cực yêu thích
(Thị trường tài chính) -Các nhà khoa học MIT phát hiện rằng chế độ ăn giàu chất béo không chỉ gây gan nhiễm mỡ đơn thuần, mà còn tác động sâu hơn ở cấp độ tế bào, thúc đẩy hình thành ung thư
Ngày nay, ung thư gan đang trở thành một trong những căn bệnh nguy hiểm và gia tăng nhanh trên toàn cầu. Ung thư gan bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Bên cạnh các yếu tố quen thuộc như viêm gan virus, rượu bia hay di truyền, chế độ ăn uống ngày càng được xem là “mắt xích” quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ.
Một nghiên cứu mới từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT - Mỹ) cho rằng việc thường xuyên tiêu thụ các món ăn nhiều chất béo có thể làm thay đổi cấu trúc tế bào gan, từ đó thúc đẩy quá trình hình thành ung thư gan trong âm thầm.
Theo công bố được đăng tải trên News Medical, các nhà khoa học MIT phát hiện rằng chế độ ăn giàu chất béo không chỉ gây gan nhiễm mỡ đơn thuần, mà còn tác động sâu hơn ở cấp độ tế bào. Trong nghiên cứu, nhóm tác giả đã cho chuột ăn chế độ nhiều chất béo - tương tự kiểu ăn phổ biến hiện nay của con người với thực phẩm công nghiệp, đồ ăn nhanh và các chế độ ăn kiêng cực đoan.
Kết quả cho thấy, khi gan phải chịu căng thẳng kéo dài do dư thừa chất béo, các tế bào gan trưởng thành bắt đầu “quay ngược thời gian”, chuyển về trạng thái chưa trưởng thành, giống tế bào gốc. Ở trạng thái này, tế bào gan không còn ưu tiên thực hiện chức năng chuyển hóa như bình thường mà tập trung vào việc sinh tồn và nhân lên.
Các nhà nghiên cứu ghi nhận rằng nhiều gene liên quan đến chức năng gan, đặc biệt là gene kiểm soát enzyme chuyển hóa và protein tiết ra, bị tắt dần. Ngược lại, các gene giúp tế bào chống lại quá trình chết theo chương trình (apoptosis) và thúc đẩy tăng sinh lại được kích hoạt mạnh mẽ.
“Đây là một sự đánh đổi nguy hiểm. Tế bào ưu tiên sự sống còn của chính nó trong môi trường căng thẳng, nhưng lại bỏ qua vai trò quan trọng đối với toàn bộ mô gan”, đồng tác giả Constantine Tzouanas lý giải.
Chính sự “chuyển đổi bản chất” này khiến tế bào gan dễ trở thành tế bào ung thư. Khi đã ở trạng thái chưa trưởng thành và có khả năng nhân lên mạnh, chỉ cần thêm một đột biến nhỏ, tế bào có thể nhanh chóng phát triển thành khối u.
Đáng chú ý, đến cuối thời gian thí nghiệm, tương đương khoảng 20 năm ở người, 100% số chuột đều mắc ung thư gan. Đây được xem là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với những người đang duy trì chế độ ăn nhiều chất béo trong thời gian dài.
Những món ăn phổ biến thúc đẩy ung thư gan
Từ cơ chế trên, các chuyên gia cho rằng một số nhóm thực phẩm quen thuộc trong đời sống hiện đại có thể âm thầm làm tăng nguy cơ ung thư gan nếu tiêu thụ thường xuyên.
Đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên rán
Khoai tây chiên, gà rán, xúc xích, hamburger hay các món chiên ngập dầu chứa lượng lớn chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Khi ăn thường xuyên, gan phải làm việc quá tải để xử lý mỡ, lâu dần dẫn đến gan nhiễm mỡ, viêm gan và nguy cơ ung thư.
Thực phẩm chế biến sẵn
Các loại mì ăn liền, thịt xông khói, thịt nguội, đồ hộp thường giàu chất béo, muối và phụ gia. Những thành phần này không chỉ gây rối loạn chuyển hóa mà còn làm tăng phản ứng viêm trong gan - yếu tố nền tảng của xơ gan và ung thư gan.
Chế độ ăn kiêng cực đoan, giàu chất béo
Một số chế độ ăn giảm cân thiếu khoa học, ưu tiên chất béo trong thời gian dài, có thể tạo áp lực lớn lên gan. Nghiên cứu của MIT cho thấy chính trạng thái căng thẳng kéo dài này đã kích hoạt những thay đổi nguy hiểm ở tế bào gan.
Đồ ăn nhiều mỡ động vật
Các món ăn sử dụng nhiều mỡ heo, bơ động vật, phủ tạng nếu tiêu thụ thường xuyên cũng góp phần làm tăng tích tụ mỡ trong gan, đặc biệt ở người ít vận động.
Từ lâu, y học đã xác định gan nhiễm mỡ là hậu quả trực tiếp của chế độ ăn nhiều chất béo. Ban đầu, bệnh có thể không có triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, nếu kéo dài, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan và cuối cùng là ung thư gan.
Điều đáng lo ngại là quá trình này diễn ra âm thầm trong nhiều năm. Khi các triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, đau tức hạ sườn phải, vàng da xuất hiện, bệnh thường đã ở giai đoạn muộn.
Làm gì để bảo vệ gan trước nguy cơ ung thư?
Các chuyên gia khuyến cáo, việc thay đổi chế độ ăn uống càng sớm càng tốt có ý nghĩa then chốt trong phòng ngừa ung thư gan. Người dân nên hạn chế đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh từ cá, các loại hạt.
Bên cạnh đó, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn và khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm gan nhiễm mỡ và các bất thường ở gan. Đặc biệt, những người có thói quen ăn nhiều chất béo nhưng chưa có triệu chứng không nên chủ quan.
Nghiên cứu từ MIT cảnh báo ung thư gan không chỉ đến từ rượu bia hay virus, mà còn có thể bắt nguồn từ chính những món ăn quen thuộc hằng ngày. Thay đổi thói quen ăn uống hôm nay có thể là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để bảo vệ lá gan và sức khỏe lâu dài.
Tổng hợp
