Hé lộ tình hình kinh doanh của 3 kiểm toán Big 4 “bỏ lọt” báo cáo tài chính bất thường của SCB
(Thị trường tài chính) - Các công ty kiểm toán Ernst & Young Vietnam, Deloitte và KPMG đã thực hiện kiểm toán cho Ngân hàng SCB trong nhiều năm. Mặc dù doanh thu đạt hàng nghìn tỷ đồng, nhưng lợi nhuận mang về chỉ đạt vài tỷ đồng.
Kiểm toán Ernst & Young Vietnam, Deloitte và KPMG thực hiện kiểm toán cho Ngân hàng SCB trong nhiều năm
Phiên xét xử bà Trương Mỹ Lan và 85 bị cáo khác trong vụ án Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị liên quan đang diễn ra, ra thu hút sự chú ý bởi số tiền bị rút ruột khỏi SCB lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng, đã đặt dấu hỏi về vai trò và trách nhiệm của các công ty kiểm toán trong việc thực hiện công việc tại SCB.
Theo kết luận của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an, trong số 1.284 khoản vay của nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn dư nợ đến thời điểm khởi tố vụ án vào tháng 10/2022 là 677.000 tỷ đồng. Sau khi trừ đi giá trị tài sản đảm bảo bà Lan bị chiếm đoạt 304.000 tỷ đồng, gây thiệt hại gần 130.000 tỷ đồng lãi.
Sau khi bà Lan bị khởi tố, SCB được Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt. Báo cáo kiểm toán của Công ty Kiểm toán KPMG Việt Nam công bố tháng 5/2023 xác định, SCB âm vốn chủ sở hữu hơn 443.000 tỷ đồng.
KPMG Việt Nam cũng là công ty kiểm toán báo cáo tài chính của SCB trong các năm 2020, 2021. Tuy nhiên trong các báo cáo kiểm toán năm 2020 và soát xét 6 tháng đầu năm 2022, KPMG chỉ nhấn mạnh việc SCB đang thực hiện đề án cơ cấu lại ngân hàng gắn với xử lý nợ xấu. Kiểm toán viên của KPMG cho rằng báo cáo tài chính của SCB đã phán ánh trung thực và hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu, tình hình tài chính hợp nhất của ngân hàng.
Trước KPMG Việt Nam, hai công ty kiểm toán danh tiếng khác là Deloitte Việt Nam và Ernst & Young Việt Nam đều từng kiểm toán báo cáo tài chính cho SCB. Cụ thể, giai đoạn 2012-2016 là Ernst & Young Việt Nam kiểm toán cho SCB. Giai đoạn 2017-2019 là Deloitte Việt Nam. Từ 2020-2022 là KPMG Việt Nam.
Đáng chú ý, trong suốt 10 năm kiểm toán cho báo cáo tài chính của SCB, các kiểm toán viên tại 3 công ty trên dường như không phát hiện điều gì bất thường của ngân hàng. Các kỳ báo cáo phần lớn đều là “không thấy có vấn đề gì”, “phản ánh trung thực”, phù hợp với chuẩn mực kế toán...
3 Công ty kiểm toán SCB làm ăn ra sao?
Theo báo cáo minh bạch cho năm tài chính 2023, 3 trong nhóm Big4 đạt tổng doanh thu gần 2.613 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị có lợi ích công chúng (PIE) là 491,2 tỷ đồng, chiếm 19%. Mảng này, EY đóng góp nhiều nhất với 296 tỷ đồng (giảm 7%), tiếp đó là KPMG 144 tỷ đồng (tăng 22%), Deloitte 51 tỷ đồng (tăng 12%).
Doanh thu khác đạt 801,7 tỷ đồng, giảm 35% so cùng kỳ; trong khi doanh thu Non PIE là 1.327 tỷ đồng, tăng 32%. Trong nhóm này chỉ có EY có doanh thu trên nghìn tỷ, còn Deloitte hụt hơi khi chỉ mang về 568 tỷ đồng doanh thu, cùng kỳ là 1.111 tỷ đồng.
Trong năm qua, khoản chi phí lớn đã ăn mòn lợi nhuận của 3 Công ty kiểm toán. Tổng chi phí trong năm là 2.567 tỷ đồng, giảm 4% so với cùng kỳ và chiếm tới 98% tổng doanh thu. Cơ cấu cho thấy, chi phí tiền lương, thưởng của nhân viên cao nhất đến 1.499 tỷ đồng, chiếm 58,4%.
Deloitte Việt Nam
Trong năm 2023, Deloitte ghi nhận tổng doanh thu đạt 567,8 tỷ đồng, giảm tới gần 50% so với năm 2022. Trong đó doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị có lợi ích công chúng đạt hơn 51 tỷ đồng, Doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị không có lợi ích công chúng đạt 493 tỷ đồng; doanh thu từ dịch vụ khác 12,2 tỷ đồng...Tổng chi phí ở mức 537,5 tỷ đồng. Kết quả lãi sau thuế năm 2023 của Deloitt đạt 22 tỷ đồng.
Năm tài chính 2023 ghi nhận công ty có 69 kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận. Công ty này đã thực hiện kiểm toán cho 85 đơn vị có lợi ích công chúng.
KPMG
Báo cáo minh bạch năm tài chính kết thúc ngày 30/9/2023 ghi nhận KPMG có 41 kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận. Công ty này đã thực hiện kiểm toán cho 134 đơn vị có lợi ích công chúng trong năm 2023.
Trong năm 2023, tổng doanh thu của công ty đạt 669,3 tỷ đồng, trong đó, doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị có lợi ích công chúng đạt 144,2 tỷ đồng, doanh thu từ dịch vụ khác đạt 525,1 tỷ đồng. Các chi phí ở mức cao lên tới 667,1 tỷ đồng, theo đó lãi sau thuế còn vỏn vẹn khoảng 2,2 tỷ đồng, tăng trưởng tới 53% so với năm trước đó.
Cơ cấu Ban Tổng Giám đốc của công ty gồm 20 người trong đó có Tổng Giám đốc và 19 Phó Tổng Giám đốc. Năm tài chính của KPMG bắt đầu từ 1/10 và kết thúc vào 30/9 năm sau. KPMG là công ty kiểm toán trong nhóm Big 4 có nhiều văn phòng đại diện nhất, hiện diện cả ở Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.
Ernst & Young Việt Nam
Tại Báo cáo bạch năm 2023 của Ernst & Young Việt Nam ghi nhận 1.376 tỷ đồng doanh thu, trong đó doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị có lợi ích công chúng đạt 296 tỷ đồng, doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của các đơn vị khác đạt 833,7 tỷ đồng, doanh thu dịch vụ khác 246,4 tỷ đồng. Tổng chi phí ở mức 1.362,4 tỷ đồng.
Kết quả Ernst & Young Việt Nam báo lãi sau thuế năm 2023 đạt vỏn vẹn hơn 8 tỷ đồng, tăng trưởng tới 119% so với năm 2022.
Báo cáo minh bạch năm 2023 ghi nhận danh sách các kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận của Ernst & Young cập nhật đến 16/10/2023 gồm 29 người cả ở trụ sở chính và chi nhánh. Danh sách các doanh nghiệp có lợi ích công chúng đã được Ernst & Young kiểm toán kéo dài đến con số 314 (cập nhật đến 28/9/2023).
Ban Tổng Giám đốc EY gồm 34 thành viên, trong đó có 1 Tổng Giám đốc, 1 Giám đốc Pháp lý cao cấp và 32 Phó Tổng Giám đốc.
