Đại án Vạn Thịnh Phát: Ba công ty kiểm toán hàng đầu nhưng vì sao không phát hiện bất thường tại SCB?
(Thị trường tài chính) - Dữ liệu cho thấy, các kỳ báo cáo tài chính của SCB (trong vụ án tại Vạn Thịnh Phát) từ năm 2012 đến nay đã được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán hàng đầu như Ernst & Young Vietnam, Deloitte và KPMG.
Vụ án liên quan đến bà Trương Mỹ Lan tại Vạn Thịnh Phát và SCB đã một lần nữa đặt ra câu hỏi về vai trò và trách nhiệm của các công ty kiểm toán. Trong thời gian dài, một số tiền lớn đã bị rút khỏi ngân hàng mà không có dấu hiệu bất thường nào được phát hiện trong các hoạt động kiểm toán.
Theo kết luận điều tra, trong số 1.284 khoản vay của nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn dư nợ đến tháng 10/2022 (thời điểm khởi tố vụ án) là 677.000 tỷ đồng. Sau khi trừ đi giá trị tài sản đảm bảo, bà Lan đã chiếm đoạt được 304.000 tỷ đồng, gây thiệt hại lên đến gần 130.000 tỷ đồng lãi.
Theo cơ quan điều tra, sau khi thâu tóm SCB, bà Lan đã sử dụng các cá nhân thân tín để rút tiền từ ngân hàng này cho mục đích cá nhân. Bà đã giữ vai trò chủ chốt tại SCB và triển khai hoạt động rút tiền dưới hình thức giải ngân cho các hồ sơ vay khống, có trường hợp rút tiền trước khi hoàn thiện hồ sơ vay.
Tại thời điểm khởi tố vụ án, hệ thống sổ sách của SCB thể hiện tổng số tiền ngân hàng huy động và vay từ các tổ chức tín dụng khác là 673.586 tỷ đồng, trong đó tiền huy động từ khách hàng là 511.262 tỷ đồng, giấy tờ phát hành có giá trị là 76.845 tỷ đồng, vay từ NHNN là 66.030 tỷ đồng và vay từ các tổ chức tín dụng khác là 6.756 tỷ đồng.
Vốn chủ sở hữu của SCB là 21.036 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn của ngân hàng theo sổ sách kế toán tại ngày 17/10/2022 là 713.420 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau khi bà Lan bị khởi tố, SCB đã được Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt. Báo cáo kiểm toán của Công ty KPMG công bố vào tháng 5/2023 đã xác định rằng SCB âm vốn chủ sở hữu hơn 443 nghìn tỷ đồng.
Đáng chú ý, KPMG cũng là công ty kiểm toán đã báo cáo tài chính của SCB trong các năm 2020 và 2021. Tuy nhiên, trong các báo cáo kiểm toán năm 2020 và soát xét 6 tháng đầu năm 2022, KPMG chỉ tập trung vào việc SCB đang thực hiện đề án cơ cấu lại ngân hàng và xử lý nợ xấu.
Kiểm toán viên của KPMG đánh giá, báo cáo tài chính của SCB đã phản ánh đúng và hợp lý, đặc biệt là trên các khía cạnh quan trọng và tình hình tài chính hợp nhất của ngân hàng.
Dữ liệu cho thấy, các kỳ báo cáo tài chính của SCB từ năm 2012 đến nay đã được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán hàng đầu như Ernst & Young Vietnam, Deloitte và KPMG.
Trong báo cáo tài chính kiểm toán năm 2012 và báo cáo soát xét bán niên 2013, có một số vấn đề được kiểm toán viên lưu ý, đặc biệt là về thanh khoản của ngân hàng. Kiểm toán đã nhấn mạnh về việc một số khoản phải thu đã quá hạn nhưng ngân hàng đánh giá là có khả năng thu hồi, do đó không cần trích lập dự phòng. Ngoài ra, có một số lãi dự thu từ việc cho vay khách hàng với thời hạn 1 năm đã đến hạn, nhưng ngân hàng vẫn tin tưởng sẽ được thanh toán đầy đủ.
Lưu ý khác là về rủi ro thanh khoản, kiểm toán viên đã chỉ ra rằng vào ngày 30/6/2012, ngân hàng đã có các khoản nợ khác quá hạn, bao gồm tiền gửi, vay từ các tổ chức tín dụng và các khoản nợ khác. Điều này gây ra những khó khăn về thanh khoản và hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, Ban điều hành SCB đã nhận biết và thực hiện các biện pháp để duy trì hoạt động kinh doanh liên tục, bao gồm cơ cấu lại danh mục tài sản và tái cấu trúc ngân hàng để nâng cao thanh khoản và ổn định hoạt động kinh doanh.
