Đề xuất đầu tư hơn 580.000 tỷ đồng cho Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục
(Thị trường tài chính) - Chính phủ trình đề xuất Chương trình mục tiêu quốc gia cho giáo dục giai đoạn 2026–2035, với tổng mức đầu tư hơn 580.000 tỷ đồng nhằm chuẩn hóa trường lớp, thúc đẩy dạy học tiếng Anh và chuyển đổi số.
Chiều tối 17/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra và cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết chương trình đặt ra bốn nhóm mục tiêu lớn đến năm 2030, gồm: chuẩn hóa hệ thống trường lớp; đầu tư trọng điểm cho 18 trường cao đẳng nghề để hình thành các trung tâm đào tạo nhân lực kỹ năng cao; nâng cấp hệ thống giáo dục đại học, hướng tới có cơ sở thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới ở một số lĩnh vực; nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển toàn diện người học.
Một trong những mục tiêu đáng chú ý là đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Chính phủ định hướng tối thiểu 30% cơ sở giáo dục phổ thông có giáo viên đủ năng lực giảng dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh vào năm 2030.
Chương trình cũng dự kiến thí điểm và nhân rộng mô hình “trường học thông minh”, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ số. Đến năm 2035, toàn bộ cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông phải đạt chuẩn cơ sở vật chất; các trường đại học sẽ hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Chương trình gồm 5 dự án thành phần, với tổng kinh phí thực hiện giai đoạn 2026–2035 khoảng 580.133 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương chiếm khoảng 60%, ngân sách địa phương gần 20%, phần còn lại đến từ vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và các nguồn hợp pháp khác.
Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa -Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng nhiều mục tiêu được đặt ra ở mức cao, đặc biệt là các chỉ tiêu liên quan đến dạy học bằng tiếng Anh, với mức 30% cơ sở giáo dục vào năm 2030 và 100% vào năm 2035. Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ tính khả thi, nhất là ở khâu cơ sở vật chất, nguồn giáo viên đạt chuẩn và năng lực đào tạo.
Về nguồn lực, Ủy ban nhấn mạnh cần ưu tiên đầu tư có trọng tâm, gắn với khả năng giải ngân. Việc huy động nguồn lực phải sát thực tế, tránh phân bổ dàn trải. Nguồn đối ứng từ ngân sách địa phương cũng cần được làm rõ phương pháp xác định và tỷ lệ đóng góp, đồng thời khuyến khích những địa phương có điều kiện kinh tế tốt tăng cường đầu tư cho giáo dục.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý việc thiết kế chính sách phải đồng bộ và phân định rõ ràng giữa nội dung đưa vào luật, nghị quyết đặc thù và chương trình mục tiêu quốc gia. Theo ông, chương trình mục tiêu quốc gia phải tập trung vào những nhiệm vụ có tính đột phá .
Ông cũng chỉ ra ba hướng ưu tiên mà chương trình cần chú trọng: đầu tư cơ sở vật chất; tăng cường khoa học - công nghệ và chuyển đổi số; thúc đẩy dạy và học ngoại ngữ. Phó Chủ tịch Quốc hội đồng thời nêu băn khoăn về việc chương trình chưa đề cập đầy đủ đến các nội dung như giáo dục lao động, kỹ năng sống, nghệ thuật và thể thao những yếu tố góp phần xây dựng nhân cách toàn diện.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho rằng chất lượng đạo đức học sinh hiện nay bộc lộ một số vấn đề đáng lo ngại, như bạo lực học đường, thiếu kỹ năng sống, hay sự không đồng nhất giữa đánh giá hạnh kiểm và hành vi thực tế. Bà đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng bộ chuẩn đánh giá đạo đức rõ ràng, tránh tình trạng “ảo” với tỷ lệ 90–95% học sinh giỏi, tốt như hiện nay.
Kết luận phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh chương trình cần có tầm nhìn dài hạn và dự báo đúng yêu cầu của thị trường lao động trong tương lai, bao gồm kỹ năng số và kỹ năng mềm. Liên quan đến phân bổ nguồn lực, ông lưu ý: “Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra nhưng Bộ Tài chính phải xác định có khả thi hay không?”.
Chủ tịch Quốc hội yêu cầu tập trung ưu tiên đầu tư cho các khu vực còn khó khăn như vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cùng với giáo dục mầm non, giáo dục đại học và các lĩnh vực liên quan đến chuyển đổi số. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình rõ về ranh giới giữa chương trình mục tiêu quốc gia và nghị quyết đặc thù để đảm bảo thống nhất trong thiết kế chính sách.
