Trung Quốc 'sốt' viện dưỡng lão dành cho GenZ vì giới trẻ bỏ phố về quê ‘nghỉ hưu sớm'

Ngày càng có nhiều người trẻ Trung Quốc ghi lại cuộc sống "nghỉ hưu" hàng ngày của họ ở nông thôn trên mạng xã hội sau khi bị sa thải, tự nghỉ việc hoặc đơn giản là không có việc làm. 

Phần lớn nhóm người "nghỉ hưu" này, theo CNBC, sinh vào những năm 1990 hoặc 2000. Họ thường đăng tải cuộc sống của bản thân trên mạng khi bắt đầu nghỉ việc dài hạn hoặc vẫn thất nghiệp.

Bỏ phố về quê 

Năm ngoái, một người tự nhận nghỉ hưu ở tuổi 22 - tạm gọi là Wenzi Dada - đã dựng một túp lều tre ở rìa vách đá tại tỉnh miền núi Quý Châu của Trung Quốc. 

Wenzi trước đây từng làm nhiều công việc khác nhau trong lĩnh vực sửa chữa ô tô, xây dựng và sản xuất. 

Chia sẻ với truyền thông địa phương, anh cho biết bản thân đã mệt mỏi với việc phải tiếp xúc với máy móc mỗi ngày và quyết định nghỉ việc để trở về quê nhà. Anh cố gắng tìm việc ở đó nhưng không tìm được lựa chọn phù hợp.

Một trang trại chăn nuôi ở Trùng Khánh, Trung Quốc. Ảnh: Getty Images

"Theo thời gian, tôi bắt đầu suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống. Cuộc sống không chỉ là sự thịnh vượng của thành phố. Sự yên bình của vùng nông thôn cũng là một loại vẻ đẹp", Wenzi chia sẻ trên Douyin. 

Kể từ khi chuyển đến vùng núi, Wenzi thường đăng các video quay cảnh anh nấu ăn, thu hoạch rau, hàng ngày quanh quẩn cạnh túp lều trên đỉnh núi.

Chung Chi Nien, giáo sư tại đại học Bách khoa Hồng Kông (Trung Quốc), nhận xét rằng bối cảnh tìm kiếm việc làm đặc biệt khó khăn đối với những người trẻ tuổi khi nền kinh tế Trung Quốc vẫn ảm đạm.

Theo giáo sư, năm 2024 có tới 11,8 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học gia nhập thị trường lao động, cạnh tranh gia tăng dẫn đến "sự mất giá" của bằng cấp đại học. Đối với những cá nhân có ít bằng cấp và kinh nghiệm hơn, điều này càng làm giảm cơ hội được tuyển dụng của họ.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc vào tháng 8 đạt mức kỷ lục mới là 18,8% - mức cao nhất kể từ khi hệ thống lưu trữ hồ sơ mới bắt đầu vào tháng 12/2023. Con số này tăng từ mức 17,1% vào tháng 7. Dữ liệu gần đây được đưa ra giữa một loạt tín hiệu kinh tế đáng thất vọng của Trung Quốc khi nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới tiếp tục vật lộn với nhu cầu trong nước yếu và suy thoái trong lĩnh vực nhà ở.

"Nếu gộp những yếu tố này lại, không có gì ngạc nhiên khi những người trẻ tuổi chọn 'rút lui' hoặc 'nghỉ hưu' về nông thôn vì tìm kiếm việc làm ngày càng khó khăn hơn, nhất là tại các thành phố lớn", Chung nói với CNBC.

Những điểm “nghỉ hưu” phổ biến bao gồm Vân Nam, Quý Châu và Tứ Xuyên - các tỉnh có chi phí sinh hoạt chỉ bằng 1/4 so với Thượng Hải.

Những người Trung Quốc trẻ tuổi đang cấy lúa trên một cánh đồng. Ảnh: Getty Images

Không phải công việc lý tưởng

Trong 3 năm qua, những ngành dịch vụ mang lại lợi nhuận cao như bất động sản và tài chính - vốn thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp - hiện đều suy giảm mạnh, theo Dan Wang, nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Hang Seng Trung Quốc. 

Wang cho hay, mặc dù những công việc lương thấp hơn như giao hàng hoặc gọi xe vẫn có sẵn, nhưng những người trẻ có học thức thường không muốn làm và chọn bỏ qua.

Ngoài ra còn có những công việc trong lĩnh vực sản xuất, nhưng phó giáo sư kinh tế Keyu Jin tại trường Kinh tế London cho rằng giới trẻ tuổi cũng không muốn những vị trí này.

"Họ thích ngồi ở nhà với cha mẹ và chờ đợi một công việc tốt hơn", bà nói.

Nhưng những "người về hưu" trẻ tuổi của Trung Quốc đã phản bác lại những lời chỉ trích rằng họ quá kén chọn hoặc đã bỏ cuộc.

Wenzi (22 tuổi) lên tiếng hồi tháng 4: "Đây không phải là bỏ cuộc, mà là chuẩn bị trước cho việc nghỉ hưu, để chúng tôi có thể tận hưởng tuổi già sau này".

Trong suốt các video của mình, anh kể lại việc những người dân làng khác phê bình lối sống của mình và so sánh anh với những người bạn cùng trang lứa đang có việc làm ổn định.

"Ai quy định rằng người trẻ tuổi phải ra ngoài và làm việc?", Wenzi nói đùa.

Những lời buộc tội như vậy, mặc dù không công bằng, nhưng có thể hiểu được trong bối cảnh và văn hóa xã hội Trung Quốc, Wang của Hang Seng Bank China nhận định.

Nhà kinh tế bình luận: "Họ bị chỉ trích vì người Trung Quốc có xu hướng nghĩ rằng bất kỳ ai có trình độ học vấn cao hơn đều phải sử dụng những kiến thức đã được đào tạo và làm việc chăm chỉ", đồng thời nói rằng giáo dục thường là khoản đầu tư lớn nhất của một gia đình bên cạnh nhà ở.

Bên cạnh đó, nhiều người trẻ tuổi này vẫn có một số thu nhập nhất định, thường là từ thương mại điện tử hoặc trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Vùng nông thôn được cho là phù hợp để làm điều này vì bối cảnh tự nhiên và lối sống thư giãn có thể thu hút người xem.

Tình hình việc làm khó khăn khiến giới trẻ Trung Quốc chọn bỏ về nông thôn sống. Ảnh: Getty Images 

Viện dưỡng lão cho thanh niên?

Các doanh nghiệp khác cũng nắm bắt được xu hướng thất nghiệp và đang tích cực tận dụng nó khi ngày càng có nhiều báo cáo về "viện dưỡng lão dành cho thanh niên" trên cả báo chí địa phương và mạng xã hội.

Theo một người sáng lập viện dưỡng lão dành cho thanh niên, những cơ sở này tự quảng bá mình là nơi để người trẻ tuổi đến và "nằm nghỉ" bất cứ khi nào họ muốn và thường từ chối những vị khách trên 45 tuổi.

Trong khi chuyên gia nói rằng đây có thể là một chiêu trò tiếp thị, thì sự phổ biến trên vẫn phản ánh nỗi khó khăn của Gen Z và thế hệ millennials cũng như mong muốn có một lối sống chậm rãi hơn.

Jia Miao, trợ lý giáo sư tại đại học New York Thượng Hải, chia sẻ: "Những người trẻ - đang trải qua căng thẳng cao độ hoặc cảm giác tuyệt vọng - cố gắng tìm kiếm nơi để suy ngẫm và có thể khởi động lại cuộc sống của họ, do đó thúc đẩy nhu cầu về viện dưỡng lão dành cho thanh niên". 

Nhìn vào mặt tích cực, thị trường đang đa dạng hóa hơn để đáp ứng nhu cầu của các cá nhân trẻ tuổi này, những người đang hy vọng có một không gian để nghỉ ngơi và lấy lại tinh thần.

Nhưng làn sóng "nghỉ hưu" này có thể kéo dài bao lâu?

Dù vùng nông thôn Trung Quốc sẽ tiếp tục là nơi nghỉ ngơi và trú ẩn tốt cho những người thất nghiệp ở thành thị, nhưng giới trẻ có thể không ở lại khu vực này quá lâu. 

Chuyên gia kinh tế Wang đánh giá, vùng nông thôn Trung Quốc không cung cấp lối sống hiện đại, trung lưu mà người trẻ tuổi mong muốn, chưa kể đến dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục chất lượng cao.

"Xu hướng di cư ngược này cũng không có khả năng trở thành xu hướng lâu dài. Đó chỉ là giải pháp tạm thời. Mục tiêu cuối cùng của người trẻ vẫn là quay trở lại thành phố trong tương lai xa”, bà nói.

Theo CNBC