'Kiến trúc sư trưởng' đứng sau chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể trở lại nội các của ông Trump
(Thị trường tài chính) - Vị quan chức với quan điểm bảo hộ mậu dịch mạnh mẽ là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Bộ trưởng Thương mại trong nội các mới của ông Trump.
Robert Lighthizer, người được mệnh danh là "kiến trúc sư" của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, đang được cân nhắc cho vị trí Bộ trưởng Thương mại trong nội các mới của Donald Trump. Điều này dấy lên lo ngại từ các đối tác thương mại về khả năng Mỹ sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách bảo hộ cứng rắn.
Với tư cách là cựu Đại diện Thương mại Mỹ, Robert Lighthizer đã đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến thương mại kéo dài ba năm với Trung Quốc dưới nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Trước năm 2016, ông bị xem như người "người ngoài cuộc" trong giới chính khách Washington do quan điểm bảo hộ thương mại mạnh mẽ. Sự nghiệp của ông gắn liền với việc đại diện cho ngành công nghiệp thép trong các cuộc đấu tranh chống hàng nhập khẩu kéo dài hàng thập kỷ.
"Giống như ông ấy đang ở đảo Galapagos. Một mình ông ấy một kiểu," một luật sư thương mại nhận xét về vị thế đặc biệt của Lighthizer trong giới chính trị Washington, nơi các hiệp định thương mại tự do vẫn thường được ưu tiên bởi cả đảng Cộng hòa và Dân chủ.
Trong cuốn sách mới xuất bản "No Trade Is Free: Changing Course, Taking on China, and Helping America's Workers", Lighthizer mô tả chi tiết chiến lược đối đầu với Trung Quốc và đề xuất các chính sách mới. Ông đánh giá Trung Quốc là "mối đe dọa địa chính trị lớn nhất" đối với Mỹ kể từ Cách mạng Mỹ, thậm chí còn nghiêm trọng hơn cả Đức Quốc xã hay cuộc Nội chiến.
Với tư cách chuyên gia thương mại của Trump, Lighthizer đã định hình một giai đoạn biến động trong thương mại toàn cầu. Dưới sự chỉ đạo của ông, chính quyền Trump liên tục áp thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá hàng tỷ đô la từ các đối tác thương mại lớn, kể cả các đồng minh.
Xuất thân là luật sư của ngành thép Mỹ tại công ty luật Phố Wall Skadden Arps trong ba thập kỷ, Lighthizer nổi tiếng với lập trường cứng rắn chống lại hàng nhập khẩu Trung Quốc. Đầu những năm 2000, ông đã thuyết phục thành công chính quyền Bush áp thuế bảo hộ ngành thép. Ông cũng thường xuyên chỉ trích WTO, gọi tổ chức này là "mớ hỗn độn" và "khiến nước Mỹ thất bại".
Trong một bài viết gần đây trên Financial Times, ông Lighthizer chỉ trích thương mại tự do đã gây mất việc làm trong ngành sản xuất Mỹ và cảnh báo về thâm hụt thương mại "đáng báo động". "Đối mặt với một hệ thống đang làm đất nước thất bại nghiêm trọng, Trump đã quyết định phải hành động", ông viết.
Nếu được bổ nhiệm, ông Lighthizer nhiều khả năng sẽ phản đối thương vụ Nippon Steel mua lại US Steel trị giá 15 tỷ USD - một thỏa thuận mà Tổng thống Trump đã bày tỏ quan ngại. Dù vậy, trong nhiệm kỳ USTR trước đó, ông đã thể hiện sự linh hoạt khi đồng ý các thỏa thuận thương mại có giới hạn với Trung Quốc, Nhật Bản và cập nhật hiệp định với Mexico và Canada, đồng thời tập trung vào các biện pháp đưa sản xuất về Mỹ và bảo vệ người lao động.
Ở tuổi 75, ông Lighthizer không chỉ được xem xét cho vị trí Bộ trưởng Thương mại mà còn được giới lãnh đạo Cộng hòa nhắm đến như ứng viên tiềm năng cho chức Bộ trưởng Tài chính. Tuy nhiên, vị trí Bộ trưởng Tài chính nhiều khả năng sẽ được trao cho một chuyên gia tài chính, với các ứng viên sáng giá như nhà quản lý quỹ đầu cơ Scott Bessent hay John Paulson.
Không chỉ trong đảng Cộng hòa, ngay cả Hạ nghị sĩ Brendan Boyle (đảng Dân chủ, bang Philadelphia), thành viên cấp cao của Ủy ban Ngân sách Hạ viện và Ủy ban Thực thi Chính sách, đã bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Lighthizer. "Trong thời gian ông ấy giữ chức Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), chúng tôi đã cùng làm việc về Hiệp định USMCA. Ông ấy có cách tiếp cận lưỡng đảng và được cả hai bên tôn trọng", Boyle nhận xét.
Reuters đã đính chính thông tin cho rằng Lighthizer được ông Trump chính thức mời quay trở lại. Theo nguồn tin thân cận, Linda McMahon, đồng chủ tịch tỷ phú của nhóm chuyển giao quyền lực, đang là ứng viên hàng đầu cho vị trí Bộ trưởng Thương mại.
Tuy nhiên, khả năng ông Lighthizer trở lại nắm giữ vị trí quan trọng vẫn khiến các đối tác thương mại của Mỹ lo ngại, đặc biệt khi ông Trump đã công khai ý định áp thuế cao với hàng nhập khẩu, cao nhất là từ Trung Quốc. Sự liên kết chặt chẽ giữa ông Trump và Cựu Đại diện thương mại Mỹ Lighthizer trong quan điểm bảo hộ thương mại được xem là có thể tác động lớn đến chính sách thương mại của Mỹ trong tương lai.
Di sản quan trọng nhất của họ trong nhiệm kỳ trước là việc chuyển hướng chính sách kinh tế Mỹ từ hợp tác sang đối đầu với Trung Quốc, một thay đổi được đánh giá là nhanh chóng và quyết liệt so với các chính quyền tiền nhiệm.
Theo FP, Reuters, Financial Times
