'Nghịch lý' tại Cuba: 'Vàng' rơi đầy gốc nhưng không thể nhặt; muốn đem bán lấy tiền cũng khó

Trong bối cảnh Cuba tiếp tục đối mặt với khủng hoảng kinh tế và thiếu hụt lương thực, câu chuyện xoài El Caney bị hư hỏng hàng loạt giữa mùa thu hoạch lại một lần nữa được nhắc đến. Không chỉ phản ánh thực trạng tồn tại kéo dài trong ngành nông nghiệp Cuba, vụ việc còn cho thấy những bất cập vẫn chưa được giải quyết. 

Cụ thể, những quả xoài chất lượng cao ở El Caney, Santiago de Cuba đã bị bỏ phí, thối rữa ngay tại vườn do thiếu bao bì bảo quản và nguồn điện để chế biến. Các nhà sản xuất tại địa phương không thể lưu trữ hoặc chế biến toàn bộ sản lượng thu hoạch vì thiếu các nguồn lực cơ bản. Kết quả là mỗi năm, một phần lớn sản lượng xoài bị hư hỏng trước khi đến tay người dân.

Theo báo cáo của tờ Granma, Hợp tác xã Tín dụng và Dịch vụ Martyrs of El Caney (CCS), đơn vị canh tác khoảng 292 ha xoài, dự kiến thu hoạch hơn 600 tấn trong năm nay. Tuy nhiên, ban lãnh đạo hợp tác xã thừa nhận họ không thể mua nổi một chiếc thùng chứa mới nào trong vụ thu hoạch này.

Thêm vào đó, tình trạng mất ổn định điện buộc nhiều hoạt động chế biến xoài phải tạm ngưng hoặc thay đổi lịch sản xuất, nhằm tận dụng sản lượng và tránh lãng phí. “Cuối cùng, cánh đồng mới là nơi đưa ra câu trả lời”, Chủ tịch CCS Bacilis Leyva Durán nói, bày tỏ lo ngại về khả năng xoài đến được bàn ăn của người dân đúng mùa.

Những quả xoài chất lượng cao ở El Caney, Santiago de Cuba đã bị bỏ phí, thối rữa ngay tại vườn do thiếu bao bì bảo quản và nguồn điện để chế biến

Hợp tác xã có một cơ sở chế biến quy mô nhỏ, vận hành dưới mô hình doanh nghiệp nhà nước vừa và nhỏ, chuyên sản xuất bột xoài, kem xoài, mứt và nước sốt với mức giá được cho là phù hợp với người dân.

Thế nhưng hoạt động đó phụ thuộc rất nhiều vào nguồn điện và bao bì kín, hai yếu tố đang cực kỳ khan hiếm. “Khi có điện, chúng tôi mới có thể chuyển sang khâu chế biến”, Leyva Durán nói, mô tả tình trạng công việc bị đảo lộn bởi những đợt cắt điện kéo dài.

Những quả xoài không được xử lý kịp thời sẽ bị chín nhanh, hư hỏng hoặc thậm chí bị đánh cắp ngay tại vườn, theo chia sẻ của nông dân Dulce María Cedranes Rivera. “Chúng tôi không thể xoay xở kịp. Trong khi đó, xoài ngoài thành phố lại bị bán với giá cắt cổ”, bà nói.

Bất chấp nỗ lực duy trì danh tiếng mà El Caney gắn liền qua thời gian, thực tế cho thấy loại trái cây biểu tượng nơi đây đang dần biến mất do sự buông lỏng trong khâu hậu cần, thiếu vật tư và thiếu kế hoạch quản lý hiệu quả.

Ngay cả báo cáo chính thức cũng thừa nhận chỉ có xoài thôi là chưa đủ, thậm chí tổ chức ngày hội trái cây cũng không giải quyết được vấn đề.

Điều quan trọng – nhưng vẫn liên tục thất bại – là đảm bảo nguồn thực phẩm này đến được với các gia đình Cuba một cách ổn định và với giá cả phù hợp trong bối cảnh mùa hè ngày càng nóng và thị trường thiếu hụt nghiêm trọng.

Cuba đang phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế nặng nề nhất lịch sử. Trong bối cảnh đó, việc để lãng phí một nguồn thực phẩm giá trị như xoài – vốn được tiêu thụ rộng rãi và có vai trò lớn trong chế biến thực phẩm – là điều tưởng như khó có thể chấp nhận. Thế nhưng thực tế lại diễn ra ngược lại và đây cũng không phải câu chuyện mới xuất hiện.

Năm 2021, tại trang trại El Palmar ở Manzanillo, phía Nam tỉnh Granma, toàn bộ vụ xoài bị mất trắng vì doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Nông nghiệp không thể thu mua, phân phối và tiêu thụ kịp thời.

Bốn năm sau, thực trạng đó vẫn không thay đổi. Vụ xoài năm nay tại tỉnh Granma (từ tháng 5 đến tháng 8) có nguy cơ lặp lại vòng luẩn quẩn: Ứng phó tình thế, khai thác kém hiệu quả và mất hàng nghìn tấn trái cây – theo lời thừa nhận của các lãnh đạo ngành nông nghiệp.