Hà Lan kích hoạt đạo luật thời Chiến tranh Lạnh, Trung Quốc đáp trả mạnh tay: Những con chip giá vài cent có thể làm cả ngành ô tô điêu đứng
(Thị trường tài chính) - Nhà sản xuất chip Hà Lan Nexperia vừa công khai kêu gọi bộ phận tại Trung Quốc khôi phục hoạt động chuỗi cung ứng, đồng thời cảnh báo trong một bức thư ngỏ rằng nhiều khách hàng trong nhiều ngành đang đứng trước nguy cơ ngừng sản xuất.
Lời cảnh báo được nêu trong một bức thư ngỏ phát đi ngày 27/11, đánh dấu bước leo thang mới trong căng thẳng công nghệ giữa Hà Lan và Trung Quốc, một cuộc đối đầu đã kéo dài nhiều tháng và đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là ngành ô tô.
Theo các đại diện ở Hà Lan của Nexperia, bức thư được đưa ra sau “nhiều nỗ lực liên lạc qua các kênh thông thường nhưng không nhận được phản hồi đáng kể”.
Công ty cho biết họ ghi nhận sự cam kết của chính quyền Trung Quốc trong việc hỗ trợ nối lại dòng xuất khẩu từ cơ sở của Nexperia tại Trung Quốc và các nhà thầu phụ, nhằm bảo đảm nguồn cung toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế đến nay “khách hàng ở nhiều ngành vẫn cảnh báo nguy cơ phải dừng dây chuyền sản xuất”.
Nexperia kêu gọi lãnh đạo các đơn vị tại Trung Quốc “khẩn trương khôi phục luồng cung ứng đã thiết lập”.
Chip rẻ tiền nhưng tối quan trọng
Nexperia sản xuất hàng tỷ “chip nền tảng”, như transistor, diode và các linh kiện quản lý điện năng, được chế tạo tại châu Âu, lắp ráp và kiểm tra tại Trung Quốc, sau đó xuất khẩu trở lại sang châu Âu và nhiều thị trường khác. Dù nằm trong nhóm chip rẻ tiền và công nghệ thấp, chúng lại xuất hiện trong hầu như mọi thiết bị điện.
Riêng trong ngành ô tô, nhóm chip này tham gia vào hầu hết các hệ thống: kết nối ắc quy với động cơ, vận hành hệ thống đèn và cảm biến, hỗ trợ phanh, túi khí, hệ thống giải trí đến cửa sổ điện.
Khởi nguồn căng thẳng
Khủng hoảng bắt đầu từ tháng 9 khi chính phủ Hà Lan kích hoạt một đạo luật thời Chiến tranh Lạnh để giành quyền kiểm soát Nexperia, động thái hiếm gặp, được cho là diễn ra sau những cảnh báo an ninh từ Mỹ.
Bắc Kinh sau đó đáp trả bằng việc chặn xuất khẩu sản phẩm của Nexperia khỏi Trung Quốc. Điều này lập tức khiến các hãng xe toàn cầu lo ngại về nguy cơ thiếu hụt linh kiện.
Đến tuần trước, phía Hà Lan cho biết đã tạm đình chỉ biện pháp can thiệp sau các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Khi đó, nhiều bên kỳ vọng căng thẳng sẽ hạ nhiệt và chuỗi cung ứng sớm trở lại bình thường. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, triển vọng vẫn rất mơ hồ.
Rico Luman, chuyên gia kinh tế cấp cao về vận tải, logistics tại ngân hàng ING, cho biết chưa thể đánh giá tình hình sẽ kéo dài bao lâu.
“Biện pháp tiếp quản Nexperia tại Hà Lan đã được dỡ bỏ, nhưng các cuộc đàm phán về việc khôi phục cấu trúc doanh nghiệp và mối quan hệ giữa công ty con với tập đoàn mẹ Wingtech vẫn đang diễn ra”, Luman trả lời CNBC qua email.
Ông lưu ý rủi ro không chỉ nằm ở việc cung ứng chip thành phẩm, mà còn ở dòng wafer từ châu Âu gửi sang cơ sở của Nexperia tại Trung Quốc, mắt xích cũng đang bị gián đoạn. Nissan (Nhật Bản) và Bosch (Đức) nằm trong số các doanh nghiệp cảnh báo nguy cơ thiếu hụt.
Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA), đại diện cho Volkswagen, Mercedes-Benz, BMW cùng hàng trăm nhà cung ứng, cho biết rủi ro đối với chuỗi cung ứng vẫn “ở mức cao”, đặc biệt trong quý I/2026.
“Trong vài tuần qua, ngành ô tô Đức đã nỗ lực để giữ ổn định sản xuất”, người phát ngôn cho biết. “Tuy nhiên, những gián đoạn trong chuỗi cung ứng linh kiện từ Nexperia do yếu tố chính trị vẫn chưa được giải quyết căn bản. Khả năng sẵn có của linh kiện vẫn rất bất định”.
Chuyên gia Luman của ING so sánh tình huống hiện tại với việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, nhấn mạnh “châu Âu phụ thuộc mạnh vào nguồn cung của Trung Quốc”, và tương tự đất hiếm, “không rõ ràng doanh nghiệp nào được ưu tiên nhận linh kiện và theo tiêu chí nào”.
Theo CNBC
