Các nhà xuất khẩu Trung Quốc ráo riết tìm 'cửa sống' khi bầu cử Mỹ cận kề
(Thị trường tài chính) - Nếu Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng tới, công ty sản xuất đồ chơi KidKraft dự định sẽ giảm một nửa chuỗi cung ứng từ Trung Quốc trong vòng một năm.
Sau khi cựu Tổng thống Trump áp đặt thuế quan từ 7,5% đến 25% vào tháng 7/2018 lên hàng hóa Trung Quốc, công ty sản xuất thiết bị vui chơi ngoài trời KidKraft của Mike Sagan đã chuyển 20% sản lượng ra khỏi Trung Quốc sang Việt Nam, Ấn Độ và các nơi khác.
Hiện ông Trump đe dọa áp thuế 60% toàn diện lên Trung Quốc, điều mà Sagan coi là một công cụ thay đổi cuộc chơi, nhưng cũng "mạnh tay". Mặc dù kỳ vọng ứng cử viên Tổng thống Kamala Harris sẽ có những điều chỉnh trong chính sách thương mại, nhưng việc cạnh tranh với Trung Quốc vẫn là một ưu tiên.
"Lẽ rõ ràng là mọi chuyện sẽ trở nên khó khăn", Sagan, phó chủ tịch chuỗi cung ứng và vận hành của KidKraft, chia sẻ. Công ty đã giảm số lượng nhà cung cấp từ Trung Quốc từ 53 xuống còn 41 kể từ đầu năm nay. "Câu hỏi đặt ra là: nó sẽ cực kỳ khó khăn hay chỉ khó khăn mà thôi?", ông nói.
Mối đe dọa về thuế quan đã khiến các doanh nghiệp Trung Quốc, vốn xuất khẩu hàng hóa trị giá hơn 400 tỷ USD sang Mỹ mỗi năm, rơi vào tình cảnh khó khăn.
Trong số 27 nhà xuất khẩu Trung Quốc có ít nhất 15% doanh thu từ Mỹ mà Reuters đã phỏng vấn, 12 doanh nghiệp cho biết sẽ đẩy nhanh việc di dời nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng. 4 doanh nghiệp khác, vẫn sản xuất hoàn toàn tại Trung Quốc, cho biết họ sẽ mở nhà máy ở nước ngoài nếu Trump tăng thuế. Còn 11 doanh nghiệp khác không có kế hoạch cụ thể dựa trên kết quả bầu cử, nhưng hầu hết lo ngại rằng họ có thể mất quyền tiếp cận thị trường Mỹ.
Các nhà sản xuất Trung Quốc lo ngại rằng thuế quan sẽ làm tăng chi phí sản xuất, giảm lợi nhuận và hạn chế khả năng tiếp cận thị trường Mỹ. Để đối phó, nhiều doanh nghiệp đã và đang tìm kiếm các địa điểm sản xuất mới ở các nước khác. Tuy nhiên, việc chuyển đổi dây chuyền sản xuất không phải là một quá trình dễ dàng và sẽ mất nhiều thời gian cũng như nguồn lực.
Matt Cole, người đồng sáng lập m.a.d Furniture Design năm 2010, là một trong những người chưa di dời sản xuất. Năm 2018, khi thăm dò khu vực Đông Nam Á, ông phát hiện ra rằng vẫn cần nhập 60% linh kiện từ Trung Quốc. Chi phí hậu cần và các bất cập khác gần như tương đương với mức thuế 25%.
Cole cho biết: “Nếu Trump thắng cử, tôi sẽ chuyển càng nhiều hàng sang Mỹ càng sớm càng tốt để tránh bị ảnh hưởng bởi thuế mới. Tôi cũng đang xem xét các lựa chọn khác như Malaysia hoặc Việt Nam để sản xuất lâu dài”.
Trong khi đó, Sagan của KidKraft cho biết việc di dời sản xuất khỏi Trung Quốc có thể làm tăng chi phí khoảng 10% và chất lượng sản phẩm ban đầu có thể bị ảnh hưởng. Ông nói: “Tìm kiếm nhà cung cấp mới và ổn định chuỗi cung ứng là một quá trình mất thời gian và có thể gây ra rủi ro về uy tín”.
Mối đe dọa
Thuế năm 2018 đã mang lại lợi ích cho Đông Nam Á, biến khu vực này thành điểm lắp ráp hấp dẫn cho các sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ, tận dụng chuỗi cung ứng từ Trung Quốc. Tuy nhiên, chúng không gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng của Trung Quốc và cũng không làm thay đổi sự phụ thuộc toàn cầu vào tiêu dùng của Mỹ và sản xuất của Trung Quốc.
Thực tế, dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc đã tăng cường đầu tư vào sản xuất, chuyển dịch nguồn vốn từ bất động sản sang các ngành công nghiệp mới, qua đó nâng cao thị phần sản xuất toàn cầu.
Thuế cũng có tác động nhỏ hơn đến thâm hụt thương mại của Mỹ so với các đợt phong tỏa COVID-19 của Trung Quốc vào năm 2022, cho thấy sự liên kết chặt chẽ giữa hai nền kinh tế.
Tuy nhiên, nguy cơ một cuộc chiến thương mại mới dưới thời Trump vẫn hiện hữu, đe dọa nghiêm trọng đến các nhà xuất khẩu Trung Quốc, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi lợi nhuận của họ đang bị thu hẹp do áp lực giảm phát và đầu tư quá mức vào sản xuất.
"Nếu thuế 60% được áp đặt, không ai có thể trụ vững được", Zeng Zhaoliang, giám đốc của Guangzhou Liangsheng, một doanh nghiệp xuất khẩu nồi nấu, chia sẻ. Tương tự, Lance Ericson, chủ tịch của GL Wholesale, một nhà nhập khẩu lâu năm từ Trung Quốc, cũng đang gặp khó khăn khi tìm kiếm nhà cung cấp thay thế. "Người Ấn Độ đã tăng giá 10% rồi", ông nói. "Đây là một tình huống khó khăn cho cả Trung Quốc và chúng tôi."
Các sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Trung Quốc, điển hình như xe điện (EV), đang phải đối mặt với hàng rào thuế cao tại các thị trường lớn như Mỹ. Trump đe dọa áp thuế 200% lên các nhà sản xuất EV của Trung Quốc nếu họ bán vào Mỹ từ Mexico, nơi BYD có kế hoạch xây dựng nhà máy mới.
Dù chỉ trích xuất khẩu của Trung Quốc chủ yếu nhắm vào các sản phẩm như pin, tấm pin mặt trời và xe điện, một số thị trường như Indonesia và Ấn Độ cũng đang tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc như quần áo, gốm sứ và thép.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp Trung Quốc đang tích cực tìm kiếm các giải pháp để đa dạng hóa thị trường và giảm thiểu rủi ro. "Chúng tôi đang xây dựng nhà máy ở nước ngoài không chỉ vì thị trường Mỹ, mà còn để chuẩn bị cho những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu," Cheng Xinxian, giám đốc điều hành tại nhà sản xuất thiết bị Hangzhou Yongyao Technology, chia sẻ.
Phản ứng của Trung Quốc
Các nhà kinh tế cho biết, thuế 60% sớm nhất có thể có hiệu lực vào giữa năm 2025 và sẽ làm giảm tăng trưởng của Trung Quốc khoảng 0,4-0,7% trong năm tới do đầu tư và việc làm bị chuyển hướng, cùng với sự cắt giảm sản lượng. Bắc Kinh có thể giảm thiểu tác động bằng cách đưa ra các biện pháp kích thích, kiểm soát xuất khẩu và giảm giá đồng tiền, dù những biện pháp này có thể kéo theo rủi ro như dòng vốn tháo chạy, nợ nần và xung đột thương mại thêm căng thẳng.
"Nếu Bắc Kinh dự định trợ cấp cho các nhà máy và những thứ tương tự, thuế sẽ càng cao hơn," Larry Sloven, người đã nhập và sản xuất sản phẩm khắp châu Á cho các công ty quốc tế từ thập niên 1970, chia sẻ. "Nếu bạn không đa dạng hóa, bạn sẽ gặp nguy hiểm lớn."
Hầu hết các nhà xuất khẩu Trung Quốc kỳ vọng một chiến thắng của ông Trump sẽ mang đến sự ôn hòa hơn trong quan hệ thương mại. Yang Qiong, giám đốc điều hành của Chongqing Hybest Tools Group, công ty sản xuất máy khoan tay, búa và máy ghim, cho biết nếu Trump thắng cử, công ty sẽ mở rộng cơ sở tại Việt Nam, nhưng sẽ duy trì sản xuất tại Trung Quốc nếu Harris trở thành tổng thống.
Mark Williams, kinh tế gia trưởng về châu Á tại Capital Economics, nhận định một nhiệm kỳ thứ hai của Trump sẽ làm suy yếu tăng trưởng kinh tế ngắn hạn của Trung Quốc. Ông cho rằng các chính sách "America First" sẽ gây ra những bất ổn cho trật tự kinh tế toàn cầu mà Trung Quốc đang tận dụng. Mặt khác, điều này cũng có thể làm suy yếu liên minh của Mỹ với các đồng minh, tạo điều kiện cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng.
Ngược lại, nếu Harris đắc cử và duy trì được sự ủng hộ từ các đồng minh, Trung Quốc có thể sẽ phải đối mặt với nhiều hạn chế hơn về kinh tế trong trung và dài hạn.
Theo Reuters
