3 cách tự kiểm tra sức khỏe phổi trước ô nhiễm không khí
(Thị trường tài chính) - Dưới đây là 3 cách kiểm tra đơn giản, dễ thực hiện.
Ô nhiễm không khí kéo dài khiến hệ hô hấp liên tục chịu áp lực, trong khi các biểu hiện suy giảm chức năng phổi thường diễn tiến âm thầm và dễ bị bỏ qua. Bên cạnh việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, mỗi người có thể chủ động theo dõi tình trạng phổi thông qua những dấu hiệu gắn với sinh hoạt hàng ngày.
Dưới đây là 3 cách cơ bản giúp nhận biết sớm tình trạng phổi khi môi trường không khí bị ô nhiễm.
1. Đánh giá khả năng phục hồi nhịp thở sau vận động
Ở người có sức khỏe hô hấp tốt, nhịp thở thường ổn định trở lại khá nhanh sau khi vận động. Trường hợp cảm giác khó thở vẫn kéo dài vài phút sau các hoạt động nhẹ như đi bộ nhanh, leo cầu thang, làm việc nhà, đây có thể là dấu hiệu cho thấy chức năng phổi đang suy giảm.
Những biểu hiện đi kèm như ho mạn tính, tức ngực vào buổi sáng hoặc hụt hơi khi thực hiện các sinh hoạt cá nhân như tắm rửa, mặc quần áo cần được theo dõi nghiêm túc, tránh tâm lý chủ quan.
2. Lưu ý kiểu ho và thời gian ho
Ho là phản xạ sinh lý giúp cơ thể tống xuất dị vật, chất kích thích và đờm ra khỏi đường thở, qua đó bảo vệ phổi. Trong điều kiện thông thường, ho có xu hướng thuyên giảm sau 1-2 tuần.
Nếu tình trạng ho kéo dài quá 3 tuần, kèm theo đờm đặc, dính hoặc thay đổi màu sắc, người bệnh nên cảnh giác với khả năng kích ứng kéo dài hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.
Đặc biệt, các dấu hiệu như sốt, thở dốc, tức ngực, đờm bất thường, ho ra máu hoặc khàn giọng có thể liên quan đến các bệnh lý như viêm phổi, hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản hoặc ung thư phổi, cần được thăm khám và chẩn đoán sớm.
3. Quan sát dịch nhầy buổi sáng và theo dõi giấc ngủ
Dịch nhầy xuất hiện vào buổi sáng phản ánh khá rõ tình trạng của phổi. Dịch trong suốt hoặc màu trắng thường được xem là bình thường. Trường hợp dịch có màu vàng, xanh lá, nâu hoặc lẫn máu có thể là dấu hiệu của vấn đề tiềm ẩn, thường gặp trong các tình trạng nhiễm trùng, kích ứng hoặc căng thẳng phổi do tiếp xúc kéo dài với môi trường ô nhiễm.
Bên cạnh đó, sức khỏe phổi cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Cảm giác mệt mỏi khi thức dậy, ngủ không sâu giấc hoặc khó thở khi nằm có thể liên quan đến rối loạn hô hấp hoặc nồng độ oxy trong máu giảm.
Khi xuất hiện các dấu hiệu nêu trên và kéo dài theo thời gian, người dân nên cân nhắc đi khám chuyên khoa để được đánh giá chính xác.
Về phòng ngừa, cần hạn chế tiếp xúc với môi trường không khí ô nhiễm, đeo khẩu trang phù hợp khi ra ngoài, uống đủ nước và duy trì các bài tập thở nhằm hỗ trợ chức năng phổi. Thuốc lá làm gia tăng đáng kể tác hại của ô nhiễm không khí, trong khi khói thuốc thụ động cũng gây ảnh hưởng tương tự đối với người xung quanh.
Song song với đó, các biện pháp vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên, giữ khoảng cách với người mắc cảm lạnh hoặc cúm giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Trong không gian sống, gia đình có thể chủ động cải thiện chất lượng không khí bằng cách sử dụng máy lọc, hạn chế thảm trải sàn do dễ tích tụ bụi, nấm mốc và lông thú cưng, góp phần bảo vệ phổi trong điều kiện ô nhiễm kéo dài.
