Lợi nhuận ấn tượng giúp thị trường tăng trưởng dương sau 4 quý đi lùi liên tiếp
(Thị trường tài chính) - Quý 4/2023, tổng lợi nhuận sau thuế toàn sàn tăng mạnh, lợi nhuận được ghi nhận cao nhất trong vòng 5 quý. Lợi nhuận này cũng giúp thị trường lấy lại mức tăng trưởng dương sau 4 quý liên tiếp đi lùi.
Công ty Chứng khoán SSI vừa công bố báo cáo cập nhật kết quả kinh doanh quý 4/2023 cho thấy lợi nhuận tiếp tục xu hướng phục hồi tích cực kể từ đáy lợi nhuận rơi vào quý 4/2022.
Theo đó, tổng lợi nhuận sau thuế của 1.130 doanh nghiệp (tính đến ngày 5/2) tăng mạnh 35,3% so với quý 4/2022 và tăng 4,8% so với quý 3/2023. Đóng góp quan trọng trong đó phải kể đến nhóm ngân hàng tăng trưởng 25%, nhóm thực phẩm & đồ uống tăng 52%, nhóm xây dựng & Vật liệu tăng 162% và công nghệ thông tin tăng 31%. Cùng với đó, các nhóm tài nguyên cơ bản và dịch vụ tài chính cùng đảo chiều từ lỗ sang lãi, nhóm du lịch và giải trí thu hẹp đáng kể mức lỗ cùng kỳ năm ngoái.
Theo phân tích của SSI, ngân hàng và công nghệ thông tin là các ngành vững nhất trong giai đoạn khó khăn vừa qua. “Ngành ngân hàng gần đạt mức đỉnh lợi nhuận và công nghệ thông tin tiếp tục lập đỉnh lợi nhuận mới. Lợi nhuận sau thuế các ngân hàng niêm yết tăng trưởng 25% so với cùng kỳ”, SSI chỉ rõ. Để có được con số tăng trưởng ấn tượng, ngành ngân hàng đã ghi nhận lợi nhuận kinh doanh ngoại hối tăng 23%, lãi từ kinh doanh trái phiếu chính phủ 5,7 nghìn tỷ đồng, chi phí hoạt động được kiểm soát (chỉ tăng 1,5%) và chi phí dự phòng giảm 4%.
Bên cạnh đó, một số nhóm ngành như Hàng & Dịch vụ công nghiệp, bán lẻ, ô tô vẫn chưa quay lại quỹ đạo tăng trưởng. Các nhóm ngành này đều có biên lợi nhuận thu hẹp trong khi doanh thu không thay đổi nhiều.
Đối với ngành Bất động sản, lợi nhuận sau thuế tăng nhẹ 3% nhưng vẫn thấp so với các quý trước. Mức tăng này được đóng góp lớn bởi các khoản thu nhập tài chính đột biến, trong khi doanh thu của ngành giảm 30% so với cùng kỳ, chủ yếu do chênh lệch về thời điểm ghi nhận doanh thu các quý.
Quý 4/2023, một số nhóm ngành đã xác nhận tạo đáy và ghi nhận tăng trưởng đáng kể so với quý trước. Trong đó, ngành hóa chất tăng 252% nhờ DHB (+634%), GVR (+187%), LTG (+176%). Nếu loại trừ các khoản thu nhập đột biến, lợi nhuận gộp của ngành cũng đạt mức tăng trưởng 56% so với quý trước, cao nhất trong 4 quý gần đây. Ngành tài nguyên cơ bản cũng tăng 34% so với quý trước, ghi nhận mức lợi nhuận cao nhất trong 6 quý. Biên lợi nhuận gộp của nhóm này cải thiện lên 8,6% so với mức 2,8% trong quý 4/2022. Ngành hàng cá nhân & gia dụng ghi nhận lợi nhuận phục hồi quý đầu tiên với mức tăng trưởng 58% so với quý trước và 19% so với cùng kỳ. Nhóm ngành điện, nước, xăng dầu & khí đốt cũng phục hồi trở lại từ mức đáy của quý 3/2023, với mức tăng 29%. Nhiều doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng tích cực như QTP, PPC, NT2, POW, PGV, GAS, VSH.
Lợi nhuận tăng trưởng ấn tượng, tuy nhiên, SSI cũng chỉ ra rằng, đằng sau con số tăng trưởng đó, các doanh nghiệp cũng cần xem xét kỹ hơn một số điểm như quy mô doanh thu chưa tăng tương ứng. Tổng doanh thu toàn thị trường tiếp tục giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ, tác động chủ yếu bởi các ngành bất động sản (giảm 30% so với cùng kỳ), thực phẩm và đồ uống (giảm 11%), hóa chất (giảm 9%), tiện ích (giảm 5%). Du lịch và giải trí là nhóm ngành có mức tăng doanh thu tốt nhất (tăng 33%) nhờ khách du lịch quốc tế dần phục hồi sau đại dịch.
Bên cạnh đó, biên lợi nhuận gộp (nhóm ngành phi tài chính) giảm mạnh từ 15,3% trong quý 4/2022 xuống 14% trong quý 4/2023. Tuy nhiên, mức giảm chủ yếu chịu tác động bởi ngành bất động sản (lợi nhuận gộp giảm giảm 69%), và các ngành tiện tích, hóa chất và bán lẻ, trong khi một số ngành đã có sự phục hồi nhất định như tài nguyên cơ bản, thực phẩm và đồ uống, du lịch và giải trí. Không tính các nhóm ngành tài chính và bất động sản, tổng lợi nhuận gộp quý 4/2023 tiếp tục phục hồi từ mức thấp nhất trong quý 1/2023 và tăng trưởng 8,1% so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài ra, lợi nhuận bất thường tăng mạnh với tổng thu nhập khác ròng và thu nhập tài chính ròng đạt 26,5 nghìn tỷ đồng (so với -300 tỷ đồng trong Q4/2022). Các khoản thu nhập này gia tăng đáng kể so với giai đoạn trước chủ yếu nhờ một số doanh nghiệp như VIC, VHM, HNG, DHB, NVL. Nếu loại trừ các khoản đột biến này, tổng lợi nhuận chỉ tăng 3% so với cùng kỳ.
Một điểm đáng chú ý nữa là hệ số thanh toán lãi vay tiếp tục suy giảm, trung bình ở mức 3,74 lần trong quý 4/2023. Trong đó có 217 doanh nghiệp ghi nhận hệ số ở mức <1, tổng vay nợ của nhóm này chiếm 13,6% toàn thị trường. Tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu cũng tăng lên mức cao nhất trong 6 quý gần nhất, đạt 0,63 lần.
