Chuyện lạ: Nhà giàu Mỹ cũng không mua nổi xe ô tô mới
(Thị trường tài chính) - Giá cả tăng cao khiến người mua chuyển sang mua xe đã qua sử dụng vì hơn một nửa số xe mới thuộc về những người giàu có.
Tiến sĩ Levine, một bác sĩ tim mạch sống ở Nam Florida, đã bị sốc khi nghe báo giá từ đại lý xe hơi của mình. Trước đây, cứ 3 năm một lần, ông sẽ đổi chiếc Mercedes-Benz SUV mới mà không cần lo lắng về chi phí bảo trì hay vấn đề bảo hành.
Tuy nhiên, khi quay lại để thay chiếc GLE 350 đời 2018, ông bất ngờ khi thấy khoản trả hàng tháng cho mẫu xe mới tăng gần như gấp đôi, từ 640 USD lên gần 1.200 USD.
"Anh đang đùa tôi đấy à?" Levine hỏi đại lý khi thấy ngay cả những mẫu xe phổ thông như Jeep Grand Cherokee hay Toyota Highlander cũng có giá ngang ngửa chiếc Mercedes cũ của ông. Cuối cùng, ông đành hỏi: "Anh có xe đã qua sử dụng nào không?"
Và từ đó, người mua xe mới lâu năm như Levine gia nhập hàng ngũ những người mua xe cũ ngày càng đông đảo. Cuối cùng, ông đành chọn một chiếc Mercedes E-Class đã qua sử dụng 3 năm với khoản trả góp 748 USD/tháng, coi đây là "bình thường mới" vì giá xe mới đã trở nên "quá vô lý".
Nhu cầu sở hữu xe mới từng là một phần quan trọng trong đời sống người Mỹ, nhưng giờ đây lại trở thành đặc quyền của những người giàu có. Một nghiên cứu của Cox Automotive cho thấy giá trung bình một chiếc xe mới năm nay là 48.205 USD, tăng 21% so với 5 năm trước. Khoản trả góp hàng tháng trung bình đã lên tới 767 USD, tăng 17% so với 4 năm trước, với 1/6 người mua phải trả trên 1.000 USD mỗi tháng.
Người mua xe khắp nước Mỹ, kể cả những người có thu nhập khá như Levine, đang rời bỏ thị trường xe mới. Dù tình trạng thiếu hụt nguồn cung do đại dịch đã qua, giá xe vẫn tiếp tục leo thang.
Khảo sát của Edmunds.com cho thấy gần 50% người Mỹ chỉ muốn chi dưới 35.000 USD cho xe mới, nhưng thực tế giá đã vượt xa ngưỡng này. Kết quả là 73% người tiêu dùng đành hoãn kế hoạch mua xe.
Chi phí nhà ở và hàng tạp hóa tăng vọt chiếm phần lớn sự chú ý trong cuộc tranh luận về lạm phát đã trở thành điểm nóng trong cuộc bầu cử Tổng thống. Nhưng cuộc khủng hoảng khả năng chi trả xe hơi đang phá vỡ một khát vọng cơ bản của người Mỹ: sở hữu xe mới. Giờ đây, điều này chỉ dành cho người giàu.
Theo nghiên cứu của AlixPartners LLP, 20% hộ gia đình có thu nhập trung bình 265.000 USD/năm chiếm tới 55% chi tiêu cho xe mới năm ngoái, tăng từ 40% năm 2020. Trong khi đó, người có thu nhập dưới 16.000 USD/năm đã hoàn toàn bị loại khỏi thị trường xe mới, còn nhóm thu nhập 16.000-41.000 USD chỉ chiếm 6% doanh số năm 2023.
Người giàu có cai trị
"Thị trường ô tô đang dịch chuyển về phía phân khúc cao cấp", Mark Wakefield, đồng giám đốc AlixPartners nhận định. "Người tiêu dùng buộc phải chọn xe cũ hoặc kéo dài thời gian sử dụng xe hiện tại".
Chi phí tài chính ngày càng đắt đỏ, thể hiện qua lãi suất vay mua xe mới đạt 7,1% và xe cũ 11,2% trong tháng 9, tăng mạnh so với mức 5,7% và 8,4% của 5 năm trước.
Mặc dù Cục Dự trữ Liên bang đã giảm 0,5 điểm lãi suất vào ngày 18/9, các chuyên gia cho rằng tác động đến khoản vay mua xe sẽ chậm và chỉ giúp giảm từ 10-20 USD/tháng. Để đối phó, người mua đang tìm cách kéo dài thời hạn vay - theo Edmunds, gần 20% khoản vay hiện nay kéo dài 7 năm, tăng từ mức chuẩn 5 năm trước đây.
Sự thiếu hụt chip máy tính trong thời đại đại dịch đã làm đình trệ sản xuất ô tô, làm trống nhiều lô hàng tồn kho của đại lý và thổi phồng giá niêm yết, đã thúc đẩy sự gia tăng giá. Lạm phát cũng đã đẩy giá các vật liệu ô tô quan trọng lên cao, chẳng hạn như thép. Thêm vào đó, các hãng xe trang bị thêm công nghệ đắt tiền như màn hình cảm ứng lớn, cảm biến tránh va chạm và tính năng an toàn theo yêu cầu của cơ quan quản lý.
"Siêu lạm phát đã đẩy giá xe lên rất cao", Rhett Ricart, đại lý bán xe Ford, GM và Hyundai tại Columbus (Ohio) chia sẻ. "Cùng với việc tích hợp thêm công nghệ và tính năng an toàn, chi phí sản xuất đã tăng đáng kể".
Giá xe tăng ảnh hưởng đến thu nhập
Các nhà sản xuất ô tô tập trung vào phân khúc cao cấp thay vì giải quyết vấn đề khả năng chi trả.
Theo dự báo của Cox, doanh số xe mới tại Mỹ năm nay sẽ đạt 15,7 triệu chiếc, giảm 1 triệu xe so với giai đoạn trước đại dịch. Tuy nhiên, lợi nhuận của ba hãng xe lớn - GM, Ford và Stellantis vẫn tăng 30% trong năm 2023, đạt 34,7 tỷ USD.
Cơ cấu thị trường đã thay đổi đáng kể. Năm 2012, xe dưới 30.000 USD chiếm hơn 50% thị phần, trong khi xe trên 50.000 USD chỉ chiếm 6%. Đến nay, xe trên 50.000 USD đã chiếm 44% thị phần, còn xe dưới 30.000 USD chỉ còn 12,7%. Đặc biệt, phân khúc xe dưới 20.000 USD - vốn phổ biến với người trẻ - gần như biến mất, chỉ còn 0,1% thị phần.
Thị trường xe cũ cũng không khả quan hơn. Giá xe cũ trung bình đạt 27.422 USD vào tháng 9/2023, tăng 32% so với 5 năm trước. Khoản trả góp hàng tháng tăng từ 416 USD (tháng 9/2019) lên 549 USD.
Tony Harvey, công nhân nhà máy kiêm nhân viên đường bowling ở bắc Michigan, đã phải trả lại chiếc Acura Integra 2009 cho ngân hàng do không đủ khả năng chi trả 4.000 USD tiền sửa động cơ. Chiếc xe này được anh mua với giá 12.000 USD từ tiền hỗ trợ Covid-19.
Hiện tại, anh phải đi làm bằng chiếc Jeep 20 năm tuổi mượn của hàng xóm. Dù được United Way hỗ trợ khoản vay không lãi suất 2.000 USD, Harvey vẫn gặp khó khăn trong việc tìm một chiếc xe cũ phù hợp.
Trong khi đó tại Phoenix, vợ chồng Jared và Amanda Buccola đang chờ đón con trai đầu lòng vào tháng 12. Họ dự định đổi lên SUV 3 hàng ghế nhưng không tìm được xe phù hợp với ngân sách, nên đành giữ lại chiếc Hyundai Tucson 2019 hai hàng ghế của Amanda.
Với thu nhập từ công việc giám đốc tài khoản tiếp thị và nhà phân tích dữ liệu, cả hai không thể chi trả mức trả góp trung bình 700 đô la/tháng như hiện nay. "Bất kỳ khoản trả góp nào trên 400 USD một tháng đều khiến chúng tôi lo ngại", Jared chia sẻ.
Tuy nhiên, Jared đã chấp nhận khả năng phải mua xe cũ thay vì xe mới: "Tôi sẵn sàng mua xe đã qua sử dụng, chỉ cần xem xét kỹ lịch sử sử dụng và số km đã đi. Ưu tiên hàng đầu là có hàng ghế thứ ba, nhưng quan trọng không kém là khoản trả góp hàng tháng phải phù hợp với khả năng chi trả."
