Căn bệnh gây tử vong số 1 thế giới, Việt Nam nằm trong nhóm nguy cơ cao nhất

Theo Báo Dân Trí, thông tin này được GS.TS.BS Đỗ Doãn Lợi, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam, công bố tại hội thảo về chương trình dự phòng nhồi máu cơ tim và đột quỵ diễn ra vào ngày 27/10 tại Hà Nội.

Ông cho biết, trong 100 người tử vong trên toàn cầu, có hơn 30 người chết vì bệnh lý tim mạch. Mỗi 1,5 giây, lại có một người ra đi do nguyên nhân này, tương đương với khoảng 20,5 triệu ca tử vong mỗi năm. Chính vì thế, bệnh tim mạch được mệnh danh là “kẻ giết người số 1” trên toàn cầu. Trong số các bệnh lý tim mạch, bệnh mạch vành và đột quỵ có tỷ trọng cao nhất.

Bệnh lý tim mạch hiện đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong không chỉ trên thế giới mà còn tại Việt Nam. Ảnh: Internet

Thống kê cho thấy, cứ 4 người từ 25 tuổi trở lên tại Việt Nam thì có một người có khả năng đối mặt với đột quỵ trong tương lai. Giáo sư Lợi cho biết, đột quỵ tại Việt Nam có thể do tắc mạch hoặc xuất huyết não và bệnh nhân thường trải qua những diễn biến rất nghiêm trọng. Nếu không tử vong hoặc rơi vào trạng thái hôn mê, bệnh nhân có thể chịu đựng những biến chứng lâu dài như suy giảm nhận thức, rối loạn ngôn ngữ, liệt nửa người, động kinh, co giật... Những hệ lụy này không chỉ tạo gánh nặng cho bản thân người bệnh mà còn cho gia đình và toàn xã hội.

Nhồi máu cơ tim cũng là một căn bệnh tim mạch đặc biệt nguy hiểm. Tỷ lệ nhồi máu cơ tim đang gia tăng nhanh chóng ở độ tuổi 20-30, với khoảng 20% số ca xảy ra ở những người dưới 40 tuổi. Tỷ lệ tử vong và biến chứng ở người trẻ cũng không kém phần nghiêm trọng so với người lớn tuổi.

Cả nhồi máu cơ tim và đột quỵ đều có thể được dự phòng. Ảnh minh họa

Mừng thay, cả nhồi máu cơ tim và đột quỵ đều có thể được dự phòng. Mặc dù mỗi bệnh có những triệu chứng riêng, nhưng cả hai đều chia sẻ chung các yếu tố nguy cơ. Những yếu tố này trước đây thường gặp ở người cao tuổi, nhưng tỷ lệ người trẻ mắc bệnh đang gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống hiện đại với nhiều yếu tố có thể điều chỉnh để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên do khiến Việt Nam có tỷ lệ đột quỵ cao

Hiện nay, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tuy nhiên, ở một số quốc gia như Việt Nam và Trung Quốc, đột quỵ đã trở thành nguyên nhân số một, thậm chí vượt cả các bệnh tim mạch khác.

Theo Báo VnExpress, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam kiêm Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não tại Bệnh viện Nhân dân 115, cho biết Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có nguy cơ đột quỵ cao nhất, với tỷ lệ ước tính vượt 218/100.000 dân. Với dân số khoảng 100 triệu người, mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 200.000 ca đột quỵ.

Bản đồ tỷ lệ đột quỵ ước tính trên 100.000 dân của các quốc gia trên thế giới, Việt Nam nằm trong số những nước có màu đỏ đậm nhất. Ảnh: Lancet

Đột quỵ và nhồi máu cơ tim là hai biến chứng phổ biến nhất của bệnh tăng huyết áp. Theo bác sĩ Thắng, yếu tố chính khiến tỷ lệ đột quỵ ở Việt Nam cao là phần lớn các trường hợp đều có thể phòng ngừa thông qua việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, việc tuân thủ điều trị dự phòng ở người Việt vẫn còn hạn chế. Các nhóm có nguy cơ cao như người mắc tăng huyết áp, mỡ máu cao, đái tháo đường, rung nhĩ,... vẫn chưa kiểm soát bệnh tốt, điều này rất đáng lo ngại.

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, nhận định rằng số lượng người có nguy cơ đột quỵ đang gia tăng nhanh chóng do sự thay đổi trong chế độ dinh dưỡng, lối sống và độ tuổi. Đáng lo ngại là các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người cảm thấy khỏe mạnh nhưng lại chủ quan không tiếp tục điều trị, dù các bệnh này yêu cầu việc sử dụng thuốc lâu dài và điều trị suốt đời.

Nguy cơ đột quỵ đang gia tăng nhanh chóng do sự thay đổi trong chế độ dinh dưỡng, lối sống và độ tuổi. Ảnh: Internet

Nhận thức về đột quỵ của nhiều người Việt vẫn còn thấp. Theo các bác sĩ, phần lớn bệnh nhân đột quỵ không hiểu rằng nguyên nhân chính đến từ việc không kiểm soát các bệnh nền. Họ không tuân thủ liệu trình điều trị, không đo huyết áp hàng ngày tại nhà, không biết chỉ số huyết áp cần đạt và vẫn duy trì các thói quen xấu như hút thuốc lá hay ăn uống không lành mạnh.

Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Nhân dân 115, chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ bệnh nhân rung nhĩ duy trì dùng thuốc kháng đông. Trong khi tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ, rung nhĩ tuy chỉ chiếm khoảng 10% các ca nhưng lại vô cùng nguy hiểm. Khoảng 75% bệnh nhân đột quỵ do rung nhĩ gặp phải hậu quả nghiêm trọng như tàn phế nặng hoặc tử vong, bởi tình trạng này gây huyết khối kích thước lớn, dẫn đến tắc mạch máu và khiến nhiều tế bào não bị tổn thương.

Tránh những yếu tố gây nguy cơ đột quỵ bằng cách ngưng hút thuốc lá, hạn chế bia rượu, kiểm soát cân nặng, dinh dưỡng hợp lý, vận động thể lực đều đặn. Ảnh: Internet

Một lý do khác khiến việc dự phòng đột quỵ tại Việt Nam gặp nhiều hạn chế là do hệ thống y tế chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu chăm sóc toàn diện cho người bệnh. Nếu tình trạng này tiếp tục, số ca đột quỵ sẽ gia tăng trong thời gian tới.

Phó Giáo sư Nguyễn Huy Thắng cũng nhấn mạnh rằng đôi khi bác sĩ chỉ tập trung vào việc giảm triệu chứng của bệnh mà chưa hướng đến các mục tiêu dài hạn như ngừa đột quỵ. 

Theo bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, một yếu tố quan trọng góp phần làm gia tăng tỷ lệ đột quỵ tại Việt Nam là việc tầm soát các bệnh nguy cơ vẫn chưa đạt hiệu quả trên quy mô toàn quốc. Nhiều người dân chưa hiểu rõ rằng, phòng ngừa đột quỵ chính là phòng ngừa các bệnh có nguy cơ cao gây ra đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường và rung nhĩ. Thậm chí, có người cho rằng khi kết quả chụp cộng hưởng từ hoặc cắt lớp vi tính sọ não không có bất thường thì sẽ không có nguy cơ gì.