Xuất khẩu thủy sản tăng mạnh, nhưng vẫn đối mặt thách thức từ thị trường Mỹ
(Thị trường tài chính) - Xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2025 ghi nhận sự phục hồi tích cực, đạt 3,3 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 4, kim ngạch đạt 894,2 triệu USD, tăng 15%. Tuy nhiên, tăng trưởng phân hóa giữa các nhóm sản phẩm và thị trường, trong bối cảnh bất ổn thuế quan từ Hoa Kỳ đang tạo ra áp lực lớn.
Tôm và cá tra dẫn đầu, nhuyễn thể có vỏ bứt tốc
Tôm tiếp tục là mặt hàng chủ lực với kim ngạch 1,27 tỷ USD, tăng 30%; tháng 4 đạt gần 359 triệu USD, tăng 25%. Động lực đến từ sự hồi phục nhu cầu tại Trung Quốc, EU và Nhật Bản, cùng xu hướng giá tôm toàn cầu hồi phục.
Cá tra xếp thứ hai với 632,7 triệu USD, tăng 9%. Cá ngừ ghi nhận mức tăng khiêm tốn 1%, đạt 304,2 triệu USD. Trong khi đó, các loại cá khác đạt 679,6 triệu USD, tăng 20%. Mực, bạch tuộc tăng 18% (216,4 triệu USD) và nhuyễn thể có vỏ tăng đột biến 82%, đạt 83,1 triệu USD. Riêng cua, ghẹ và giáp xác khác tăng 50%, đạt 112,1 triệu USD.
Trung Quốc dẫn đầu, ASEAN tăng tốc; Mỹ trở lại nhưng tiềm ẩn rủi ro
Về thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục dẫn đầu với 709,8 triệu USD, tăng 56%. Nhật Bản đạt 536,6 triệu USD (tăng 22%) và Hoa Kỳ ghi nhận 498,4 triệu USD, tăng 7% sau giai đoạn đầu năm trầm lắng. Tuy nhiên, thị trường Mỹ đang đối mặt với các rào cản thuế quan và kỹ thuật ngày càng nghiêm ngặt.
EU tăng trưởng 17% trong 4 tháng, nhưng riêng tháng 4 giảm 15% do nhu cầu suy yếu. Hàn Quốc giữ đà tăng 15%. Đáng chú ý, ASEAN nổi lên với tốc độ tăng trưởng 25%, đặc biệt tháng 4 tăng đột biến 68%. Ngược lại, Trung Đông là thị trường duy nhất giảm mạnh, với kim ngạch 105,4 triệu USD, giảm 8%.
Thuế quan từ Mỹ đe dọa triển vọng trung hạn
Chính sách thuế chống bán phá giá cao từ Hoa Kỳ (có thể lên tới 46%) đang gây áp lực lớn lên các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như tôm và cá tra. Ngoài ra, các yêu cầu khắt khe về truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm cũng ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.
Trong bối cảnh đó, các FTA như CPTPP đang là "phao cứu sinh", hỗ trợ Việt Nam mở rộng thị trường sang Nhật Bản, EU và ASEAN. Doanh nghiệp cũng chủ động chuyển hướng sang sản phẩm giá trị gia tăng, giảm lệ thuộc vào thị trường Mỹ.
Trước khi chính sách thuế quan mới của Mỹ có hiệu lực từ 9/7/2025, xuất khẩu sang thị trường này dự kiến sẽ tăng 10–15% trong hai tháng tới nhờ đẩy nhanh ký kết hợp đồng và giảm giá bán để giữ thị phần.
Ngược lại, xuất khẩu sang Trung Quốc và ASEAN có thể chững lại ở mức tăng 3–5%, do cạnh tranh gia tăng từ sản phẩm Trung Quốc. EU và Nhật Bản dự kiến duy trì đà tăng trưởng 8–10%, nhờ các ưu đãi từ FTA.
