Từ 1/7/2026, chấm dứt thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh
(Thị trường tài chính) - Theo Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, hình thức thu thuế khoán đối với hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chính thức bị xóa bỏ từ ngày 1/7/2026.
Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm hiện thực hóa chủ trương minh bạch hóa và hiện đại hóa công tác quản lý thuế, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh sang mô hình doanh nghiệp.
Thông tin trên được Bộ Tài chính cho biết sau khi tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong phiên họp chiều 14/5. Dự thảo nghị quyết đã được chỉnh lý và gửi đến các đại biểu Quốc hội để nghiên cứu trước phiên thảo luận chính thức.
Bỏ thuế khoán, chuyển sang cơ chế kê khai theo pháp luật thuế
Theo nội dung dự thảo, từ ngày 1/7/2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế. Thay vào đó, các đối tượng này sẽ thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định chung của pháp luật về quản lý thuế, tức là dựa trên kê khai và hóa đơn điện tử, tạo điều kiện cho cơ quan thuế giám sát sát thực hơn doanh thu, chi phí và lợi nhuận.
Chủ trương này phù hợp với định hướng đã được nêu trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị – yêu cầu chấm dứt thuế khoán chậm nhất trong năm 2026 và thúc đẩy số hóa, đơn giản hóa quy trình kế toán – thuế – bảo hiểm để khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp.
Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh thuộc diện quản lý thuế, trong đó gần 2 triệu hộ đang nộp thuế khoán – tức mức thuế được ấn định cố định dựa trên doanh thu ước tính. Tuy nhiên, mức nộp thuế bình quân của các hộ kinh doanh khoán trong quý I/2025 chỉ khoảng 700.000 đồng/tháng/hộ, cho thấy độ chênh lệch giữa thực tế kinh doanh và nghĩa vụ thuế.
Các chuyên gia nhận định, hình thức khoán tuy đơn giản, dễ thực hiện và phù hợp với mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, nhưng lại tiềm ẩn nhiều bất cập. Cơ quan thuế khó kiểm soát doanh thu thực tế, còn người nộp thuế có thể không có động lực minh bạch hóa hoạt động kinh doanh. Đã có tình trạng những hộ có doanh thu lớn vẫn nộp thuế ít hơn các hộ có quy mô nhỏ hơn.
Đáng lưu ý, từ ngày 1/6/2025 tới đây, theo Nghị định 70 của Chính phủ, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên sẽ không còn được áp dụng thuế khoán, mà sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Kiểm tra – thanh tra: Không quá 1 lần/năm, xử nghiêm nhũng nhiễu
Bên cạnh chính sách thuế, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội cũng đề xuất nhiều cải cách về môi trường kinh doanh. Theo đó, nguyên tắc được đặt ra là mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh chỉ bị kiểm tra, thanh tra không quá một lần trong năm – trừ khi có bằng chứng cụ thể về hành vi vi phạm. Kế hoạch và kết luận thanh – kiểm tra phải được công khai minh bạch.
Các hành vi lợi dụng thanh tra, kiểm tra để gây phiền hà, nhũng nhiễu sẽ bị xử lý nghiêm. Ưu tiên hình thức thanh tra từ xa dựa trên dữ liệu số, giảm tối đa việc kiểm tra trực tiếp. Các doanh nghiệp tuân thủ tốt pháp luật sẽ được miễn kiểm tra thực tế.
Đặc biệt, công tác quản lý điều kiện kinh doanh sẽ được điều chỉnh theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tạo sự thông thoáng hơn cho hoạt động khởi sự và vận hành kinh doanh.
Phân định rõ ràng giữa các loại trách nhiệm pháp lýMột nội dung quan trọng khác trong dự thảo là việc phân định rành mạch giữa các loại trách nhiệm pháp lý: giữa pháp nhân và cá nhân, giữa trách nhiệm hình sự với trách nhiệm hành chính và dân sự.
Theo đó, các vi phạm có tính chất dân sự, kinh tế, hành chính sẽ ưu tiên xử lý bằng biện pháp dân sự hoặc kinh tế trước. Các doanh nghiệp và cá nhân vi phạm sẽ được tạo điều kiện để khắc phục hậu quả chủ động. Với các vụ việc có dấu hiệu hình sự, cũng ưu tiên các biện pháp khắc phục toàn diện về kinh tế trước khi áp dụng chế tài hình sự.
Đặc biệt, dự thảo nhấn mạnh nguyên tắc không hồi tố theo hướng bất lợi đối với hộ, cá nhân hoặc doanh nghiệp kinh doanh. Với các vụ việc chưa đủ chứng cứ rõ ràng, phải kết luận sớm và công khai theo quy định pháp luật tố tụng. Mọi hoạt động điều tra, truy tố, xét xử phải đảm bảo nguyên tắc suy đoán vô tội, tuân thủ đúng trình tự và thẩm quyền.
