Chân dung 3 ông lớn cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm ở Việt Nam
(Thị trường tài chính) - Hiện nay, Bộ Tài chính cấp phép thêm 1 doanh nghiệp, tổng số doanh nghiệp có thể cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm là 3 doanh nghiệp trên tổng số cho phép tối đa là 5 doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm, trong đó có một doanh nghiệp liên doanh với tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế.
3 công ty cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm được Bộ Tài chính cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm ở thị trường trong nước gồm: Công ty cổ phần Saigon Ratings, Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings và mới đây nhất là Công ty CP Xếp hạng tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating). Trong đó VIS Rating là doanh nghiệp có liên doanh với tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế.
Công ty cổ phần Saigon Ratings
Công ty cổ phần Saigon Ratings thành lập ngày 30/7/2015 với mức vốn đầu tư ban đầu là 15 tỷ đồng, hiện tại tổng vốn đầu tư đã lên 40 tỷ đồng, trong đó 18% thuộc về Công ty cổ phần Sài Gòn Phát Thịnh, 4,5% thuộc về Công ty TNHH Tư vấn kinh doanh Phát Thịnh và 77,5% thuộc về ông Phùng Xuân Minh.
Tháng 7/2017, Saigon Ratings chính thức được Bộ Tài chính cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm ở thị trường trong nước. Saigon Ratings đã trở thành tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập đầu tiên của Việt Nam. Công ty thực hiện chức năng cung cấp dịch vụ Xếp hạng tín nhiệm cho các Tổ chức tài chính, Doanh nghiệp và Công cụ nợ trên thị trường; đảm bảo đúng quy định của Pháp luật; phù hợp với chuẩn mực chất lượng và thông lệ hoạt động của các Tổ chức Xếp hạng tín nhiệm quốc tế, bao gồm: Xếp hạng tín nhiệm đối với các Tổ chức tài chính, Doanh nghiệp; Xếp hạng tín nhiệm đối với các Công cụ nợ trên thị trường; Ý kiến phân tích đánh giá và báo cáo chuyên môn chuyên sâu đối với doanh nghiệp.
Là một Công ty Xếp hạng tín nhiệm (CRA) đầu tiên của Việt Nam, Saigon Ratings trở thành thành viên chính thức của tổ chức Hiệp hội Xếp hạng Châu Á (ACRAA), Saigon Ratings có nhiều điều kiện, cơ hội để học hỏi kinh nghiệm quản trị, quản lý vận hành và nghiệp vụ chuyên môn nhằm từng bước tiệm cận phù hợp với thông lệ hoạt động và chuẩn mực chất lượng chuyên môn các CRAs thế giới. Saigon Ratings đã, đang nhận được sự hợp tác hỗ trợ tích cực và hiệu quả từ các đối tác chiến lược Fitch Learning, ADB và sự hợp tác chuyên môn với một số chuyên gia có uy tín, kinh nghiệm từng làm việc ở các tổ chức Xếp hạng tín nhiệm quốc tế trước đây.
Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings (FiinRatings)
Thành lập vào tháng 3/2008, với vốn đầu tư là 26 tỷ đồng, trong đó 35,1% cổ phần của Tập đoàn NIKKEI & QUICK Corp Nhật Bản. Tuy nhiên, đến ngày 20/3/2020, FiinGroup mới chính thức mở rộng sang lĩnh vực Xếp hạng tín nhiệm (CRA), và được Bộ Tài Chính cấp phép hoạt động.
Là một trong 2 doanh nghiệp đầu tiên cung cấp dịch vụ này trên thị trường tài chính Việt Nam, FiinRatings nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật của 2 tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập hàng đầu trên thế giới là S&P Global Ratings và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB). Tuy nhiên, theo FiinRatings, các tổ chức quốc tế chủ yếu hỗ trợ FiinRatings về kỹ thuật, đào tạo và hướng dẫn cho các nhân sự của FiinRatings, chứ không tham gia trực tiếp trong cung cấp dịch vụ xếp hạng cụ thể.
FiinRatings là đơn vị có công bố kết quả kinh doanh hàng năm với 4 hoạt động chính gồm cung cấp dịch vụ thông tin tài chính, thông tin và phân tích doanh nghiệp, nghiên cứu thị trường và xếp hạng tín nhiệm.
Năm 2022 là thời điểm FiinRatings tiến hành cơ cấu lại hoạt động khi tách dịch vụ thông tin tài chính, dịch vụ thông tin doanh nghiệp và dịch vụ nghiên cứu thị trường sang cho Công ty mẹ là Công ty cổ phần FiinGroup Việt Nam trong lộ trình 24 tháng (bắt đầu từ cuối năm 2022). Theo đó, FiinRatings sẽ tập trung hoàn toàn vào mảng duy nhất là dịch vụ xếp hạng tín nhiệm. Điều này phần nào phản ánh sự tăng trưởng tích cực của thị trường xếp hạng tín nhiệm những năm gần đây cũng như tiềm năng lớn sắp tới, nhất là khi quy định các doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ phải thực hiện xếp hạng tín nhiệm được áp dụng (dự kiến vào năm 2024).
Doanh thu của FiinRatings tăng trưởng liên tục trong 4 năm qua, từ mức 35,8 tỷ đồng năm 2019 lên mức 74,5 tỷ đồng năm 2022, tương đương tăng gấp đôi sau 4 năm. Dù vậy, lợi nhuận sau thuế chỉ tăng trưởng trở lại trong 3 năm gần đây, từ 1,3 tỷ đồng năm 2020 lên 4,6 tỷ đồng năm 2022, tương đương tăng gấp 3,5 lần sau 3 năm.
Trong cơ cấu doanh thu của FiinRatings, dịch vụ xếp hạng tín nhiệm chiếm tỷ trọng còn khiêm tốn nhưng có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Nếu như năm 2020 chỉ đạt 65,8 triệu đồng thì con số này tăng lên 7,7 tỷ đồng vào năm 2022. Diễn biến này phần nào cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của thị trường phát hành trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2020-2022.
Đáng chú ý, tính tới nay, FiinRatings mới thực hiện xếp hạng tín nhiệm cho 30 doanh nghiệp. Mức phí đối với dịch vụ xếp hạng tín nhiệm của FiinRatings khá hấp dẫn.
Công ty CP Xếp hạng tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating)
VIS Rating được thành lập vào tháng 11/2021 bởi Moody's, một công ty xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới và các định chế tài chính tại Việt Nam, dựa trên sáng kiến của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam. VIS Rating hoạt động với quy mô vốn điều lệ 103,14 tỷ đồng.
Ngày 18/9/2023, VIS Rating được Bộ Tài chính cấp phép cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và trở thành tổ chức thứ 3 được cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực này.
Về cơ cấu, Moody’s Singapore Pte Ltd là cổ đông lớn nhất của VIS Rating với tỷ lệ nắm giữ 49%. Các cổ đông sáng lập khác bao gồm Công ty TNHH Chứng khoán ACB, Dragon Capital Finance Limited, Công ty TNHH MTV Quản lý nợ và khai thác tài sản – Ngân hàng TMCP Nam Á, Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT, Công ty cổ phần Chứng khoán VPS, mỗi bên nắm giữ 10,2%.
Kể từ khi thành lập vào tháng 11/2021, VIS Rating đã sử dụng chuyên môn kỹ thuật của Moody’s và thông lệ quốc tế tốt nhất để tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, xây dựng các phương pháp luận xếp hạng tín nhiệm, thiết lập các quy trình chặt chẽ, và công bố một số nghiên cứu chuyên sâu.
VIS Rating đã phát hành một số bài nghiên cứu chuyên sâu về thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam và các báo cáo ngành, đồng thời trình bày quan điểm tín dụng của mình tại các sự kiện của ngành trái phiếu.
Vô tình hay hữu ý, CTCP Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings (FiinRatings) và CTCP Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) đều được thành lập trong tháng 11/2021. Hai pháp nhân này đều mang hình bóng của những tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới: S&P Global Ratings và Moody’s.
Hồi tháng 5/2021, CTCP FiinGroup (FiinGroup) công bố việc ký kết thỏa thuận với S&P Global Ratings để tiếp nhận các hỗ trợ kỹ thuật cho dịch vụ xếp hạng tín nhiệm FiinRatings. Khi ấy, FiinRatings vẫn được biết tới là một thương hiệu và bộ phận của của FiinGroup.
Mới đây ngày 24/11, VIS Rating chính thức khai trương hoạt động.
