Bộ Chính trị yêu cầu cơ cấu lại ngành điện, tăng quyền lựa chọn cho người dân

Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết do Tổng Bí thư Tô Lâm ký nhấn mạnh, nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế hai con số là thách thức hiện hữu.

Theo Nghị quyết, thể chế, chính sách và công tác quản lý phát triển năng lượng còn nhiều bất cập. Nhiều dự án điện triển khai chậm tiến độ, tiềm năng năng lượng chưa được khai thác hiệu quả, trong khi nguồn cung vẫn phụ thuộc đáng kể vào nhập khẩu.

Thị trường năng lượng cạnh tranh còn thiếu đồng bộ, các phân ngành chưa liên thông, đặc biệt là thị trường điện tồn tại nhiều hạn chế. Chính sách giá chưa phù hợp cơ chế thị trường, còn tình trạng bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng.

Để khắc phục tình trạng này, Nghị quyết 70 đưa ra hàng loạt nhóm giải pháp, trong đó đáng chú ý là:

Cơ cấu lại ngành điện theo hướng cạnh tranh, minh bạch, bền vững; phát triển cân đối giữa các nguồn điện, bảo đảm an ninh cung ứng và từng bước đáp ứng cam kết quốc tế về giảm phát thải.

Ưu tiên phát triển các dự án nguồn điện công suất lớn, hiệu quả cao, thân thiện môi trường.

Hoàn thiện thị trường điện gắn với cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), tăng quyền lựa chọn cho khách hàng trong việc tiếp cận và chọn đơn vị cung cấp.

Xây dựng hệ thống giao dịch điện minh bạch, dài hạn thông qua hợp đồng mua bán điện (PPA), bảo đảm quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư.

Khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng lưu trữ năng lượng như pin tích trữ, kho LNG, kho xăng dầu cả trên đất liền và trên biển.

Đổi mới cơ chế giá truyền tải điện nhằm thu hút nguồn vốn xã hội hóa vào phát triển lưới điện truyền tải.

Đáng chú ý, Nghị quyết cũng yêu cầu khẩn trương triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, đưa vào vận hành giai đoạn 2030 – 2035.

Nghị quyết 70 đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng cung năng lượng sơ cấp đạt 150 – 170 triệu tấn dầu quy đổi. Trong đó, các cơ sở lọc dầu đáp ứng tối thiểu 70% nhu cầu trong nước, dự trữ xăng dầu đạt khoảng 90 ngày nhập ròng.

Năng lực nhập khẩu LNG sẽ được phát triển để cấp cho các nhà máy điện khí và các nhu cầu khác, đồng thời hình thành các trung tâm năng lượng LNG cân đối giữa các vùng. Tổng công suất nguồn điện đạt 183 – 236 GW, sản lượng điện khoảng 560 – 624 tỉ kWh, với tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu năng lượng sơ cấp đạt 25 – 30%.

Tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng dự kiến 120 – 130 triệu tấn dầu quy đổi. Hệ thống điện sẽ được phát triển theo hướng thông minh, hiệu quả, bảo đảm kết nối an toàn với lưới điện khu vực, độ tin cậy cung cấp điện và chỉ số tiếp cận điện năng thuộc nhóm ba nước đứng đầu ASEAN.

So với kịch bản phát triển thông thường, Nghị quyết đặt mục tiêu tiết kiệm năng lượng đạt 8 – 10% trên tổng tiêu thụ cuối cùng và giảm phát thải khí nhà kính từ 15 – 35%.