Vụ sữa bột HIUP là hàng giả: Luật sư cảnh báo, nghệ sĩ tiếp tay quảng cáo có thể đối mặt án tù

Đối mặt hàng loạt tội danh

Sữa bột HIUP từng được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội với công dụng hỗ trợ tăng chiều cao mới đây đã bị cơ quan công an xác định là hàng giả. Không chỉ có thành phần không đúng như công bố, sản phẩm này còn bị phát hiện sử dụng phiếu kiểm nghiệm khống để hợp thức hóa hồ sơ pháp lý, tạo lòng tin với người tiêu dùng và các cơ quan chức năng. Vụ việc đã gây chấn động dư luận bởi nhóm đối tượng đứng sau đã thành lập tới 20 công ty “sân sau”, điều hành bởi 3 cá nhân chủ chốt, nhằm tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giả theo hệ thống.

Theo kết quả điều tra ban đầu, thành phần thực tế trong sản phẩm HIUP chỉ có từ 15 đến 17 chỉ tiêu, trong khi quảng cáo và hồ sơ công bố thể hiện lên tới 37 chỉ tiêu dinh dưỡng. Đặc biệt, nhiều chỉ tiêu không đạt 70% so với mức công bố, trong đó có cả các hợp chất canxi không bảo đảm hàm lượng theo tiêu chuẩn an toàn.

Bên cạnh đó, giá xuất xưởng mỗi lon sữa chỉ ở mức 87.800 đồng, nhưng lại được đưa ra thị trường với giá trung bình hơn 546.000 đồng, gấp gần 7 lần giá gốc. Khi bị các cơ quan chức năng siết chặt kiểm tra, các đối tượng đã tiêu hủy chứng cứ, hợp thức hóa giấy tờ nhằm che giấu hành vi vi phạm.

Sữa bột HIUP từng được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội với công dụng hỗ trợ tăng chiều cao

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) nhận định, đây là vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng, tiềm ẩn hậu quả lớn cho xã hội. Theo ông, hành vi sản xuất và buôn bán sữa bột giả như trong vụ HIUP không chỉ xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn có thể bị xử lý hình sự theo nhiều tội danh được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cụ thể, Điều 193 quy định hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt từ 2 năm tù đến tù chung thân. Nếu hành vi này gây chết người, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhiều người hoặc thu lợi bất chính từ 1 tỷ đồng trở lên, thì mức hình phạt sẽ áp dụng ở khung cao nhất, lên tới tù chung thân.

Không dừng lại ở đó, nếu nguyên liệu sử dụng trong sữa HIUP là chất cấm hoặc độc hại, người sản xuất có thể bị xử lý theo Điều 190 về tội sản xuất, buôn bán hàng cấm với mức hình phạt lên tới 15 năm tù. Trong trường hợp hành vi vi phạm ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng, Điều 317 Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ được áp dụng, với mức án cao nhất lên đến 20 năm tù.

Ngoài các tội danh chính nêu trên, luật sư Tuấn nhấn mạnh, các đối tượng còn có thể bị xử lý về tội lừa dối khách hàng, tội trốn thuế nếu có hành vi gian lận nghĩa vụ tài chính và tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp nếu có hành vi làm giả nhãn hiệu.

Đối tượng Hoàng Quang Thịnh và La Khắc Minh bị khởi tố về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” và “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm"

Trách nhiệm pháp lý không chừa nghệ sĩ, KOL

Trong bối cảnh sản phẩm sữa bột HIUP được quảng bá rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội, không thể không nhắc đến trách nhiệm pháp lý của những người nổi tiếng, KOL, MC… đã tham gia quảng bá cho sản phẩm này.

Theo luật sư Nguyễn Văn Tuấn, nếu có căn cứ cho thấy người quảng cáo biết rõ sản phẩm là giả, kém chất lượng hoặc vi phạm pháp luật mà vẫn cố tình tiếp tay quảng bá, họ hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Các tội danh có thể bao gồm tội lừa dối khách hàng hoặc tội quảng cáo gian dối theo Điều 197 Bộ luật Hình sự, với mức án lên đến 5 năm tù. Trong trường hợp không biết sản phẩm là giả nhưng không kiểm chứng thông tin, người quảng cáo có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP với mức phạt tối đa 100 triệu đồng, đồng thời phải cải chính nội dung sai lệch, gỡ bỏ quảng cáo và chịu trách nhiệm trước cộng đồng.

Không chỉ bị xử lý hành chính hay hình sự, người quảng cáo sản phẩm giả còn có thể phải bồi thường dân sự nếu hành vi của họ gây hậu quả cho người tiêu dùng. Theo quy định tại Điều 584 và 592 Bộ luật Dân sự, việc bồi thường có thể bao gồm chi phí khám chữa bệnh, tổn thất tinh thần, thu nhập bị mất, thậm chí thiệt hại về tính mạng nếu có người tử vong do sử dụng sản phẩm sai sự thật. Trường hợp chứng minh được lỗi cố ý, người quảng cáo có thể trở thành đồng phạm trong vụ án, đối mặt với mức án từ 5 đến 20 năm tù tùy mức độ giúp sức và hậu quả gây ra.

Từ vụ việc này, luật sư Nguyễn Văn Tuấn cũng đưa ra nhiều khuyến nghị quan trọng cho giới nghệ sĩ, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội để tránh rơi vào vòng lao lý.

Trước hết, các cá nhân có sức ảnh hưởng cần tuyệt đối không nhận quảng cáo khi chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý của sản phẩm, bao gồm giấy công bố chất lượng, giấy phép quảng cáo và các tài liệu chứng minh nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Bên cạnh đó, cần thận trọng lựa chọn đối tác hợp tác quảng cáo, ưu tiên những thương hiệu có uy tín, minh bạch, đã được kiểm chứng trên thị trường. Trong hợp đồng quảng cáo, nên có điều khoản cam kết rõ ràng về tính pháp lý và chất lượng của sản phẩm để miễn trừ trách nhiệm trong trường hợp phát sinh vi phạm từ phía doanh nghiệp.

Luật sư Tuấn cũng cảnh báo, nghệ sĩ và KOL không nên tùy tiện phóng đại công dụng của sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm liên quan đến sức khỏe như sữa bột trẻ em. Việc tự ý thêm thắt như “giúp trẻ cao vượt trội”, “phát triển trí tuệ vượt bậc”,… nếu không đúng giấy phép quảng cáo có thể bị xử lý nghiêm khắc theo pháp luật.

Cuối cùng, luật sư Nguyễn Văn Tuấn khuyến nghị các cá nhân hoạt động trong lĩnh vực quảng bá nên thường xuyên tham khảo ý kiến pháp lý trước khi ký kết hợp tác, nhất là với các sản phẩm nhạy cảm như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc, sữa dinh dưỡng hoặc sản phẩm tài chính.