Thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP đến người tiêu dùng qua hệ thống siêu thị
(Thị trường tài chính) - Nhằm hỗ trợ các chủ thể OCOP đưa sản phẩm vào hệ thống bán lẻ hiện đại tiêu thụ, sáng 26/8, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với các cơ quan quản lý, doanh nghiệp bán lẻ tổ chức tọa đàm “Thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP đến người tiêu dùng qua hệ thống siêu thị”.
Ngày 7/5/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), qua đó: Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh; Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân; Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế, việc tiêu thụ các sản phẩm OCOP cũng còn những khó khăn nhất định, như sản phẩm chế biến còn ít, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, đặc biệt việc tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của các địa phương.
Để làm rõ hơn về vấn đề này, ngày 26/8 Báo Kinh tế & Đô thị tổ chức tọa đàm với chủ đề “Thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP đến người tiêu dùng qua hệ thống siêu thị”. Tham dự tọa đàm có lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội, Sở Công Thương Hà Nội, Sở NN&PTNT Hà Nội, đại diện một số hệ thống siêu thị trên địa bàn Hà Nội và chủ thể OCOP.
Tại tọa đàm, các đại biểu chuyên gia, cơ quan quản lý, doanh nghiệp, chủ thể OCOP sẽ trao đổi nhiều vấn đề liên quan đến xúc tiến tiêu thụ sản phẩm OCOP, phương thức, quy định của hệ thống bán lẻ mà chủ thể OCOP cần đáp ứng trong quá trình đưa hàng vào hệ thống bán lẻ tiêu thụ. Đồng thời, các chủ thể OCOP đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, thuận lợi và khó khăn khi đưa hàng vào hệ thống siêu thị tiêu thụ, kiến nghị các chính sách hỗ trợ sản phẩm khởi nghiệp…
Tham dự tọa đàm có các vị khách mời: ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội; ông Nguyễn Thế Hiệp - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội; ông Hà Tiến Nghi - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN&PTNT Hà Nội); bà Nguyễn Thị Kim Dung - Giám đốc Siêu thị Co.op Mart Hà Đông, cùng 3 chủ thể OCOP: bà Phạm Thị Lý - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương (huyện Đông Anh); bà Phan Uyên - Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty CP Sữa Con Bò Vàng (huyện Ba Vì), ông Đàm Văn Đua - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp Đông Cao (huyện Mê Linh).
Về phía báo Kinh tế & Đô thị có PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị, các đồng chí trong Ban biên tập, cùng đại diện lãnh đạo các phòng, ban tham dự tọa đàm.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị đánh giá, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là một chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực địa phương và gia tăng giá trị, nâng cao thu nhập của cư dân nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Chương trình này ra đời với 3 mục tiêu. Đó là: Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh; Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân; và Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Tại Hà Nội, sau gần 5 năm triển khai thực hiện Chương trình OCOP, đến nay, 29/30 quận, huyện, thị xã đã đánh giá, phân hạng được trên 2.769 sản phẩm OCOP. Trong đó có 6 sản phẩm đạt 5 sao, 12 sản phẩm đạt tiềm năng 5 sao, 1.485 sản phẩm đạt 4 sao và 1.266 sản phẩm đạt 3 sao.
Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị thông tin thêm, hiện nhiều sản phẩm OCOP của Hà Nội và cả nước đã được ghi dấu trên bản đồ Việt Nam lẫn bản đồ nhiều nước trên thế giới. Có được kết quả này là nhờ thời gian qua, Ủy ban MTTQ, Sở Công Thương, Sở NN&PTNT và các đơn vị liên quan đã rất quan tâm, thúc đẩy các chương trình xúc tiến thương mại đưa sản phẩm OCOP đi muôn nơi với những hình thức ngày càng hiệu quả và bền vững.
Dù “dấu ấn” OCOP đã tương đối rõ, tuy nhiên, việc tiêu thụ các sản phẩm này cũng còn những khó khăn nhất định. Một trong những nguyên nhân của vấn đề này là bởi sản phẩm chế biến còn ít, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ dẫn tới sức cạnh tranh của sản phẩm còn hạn chế.
Bên cạnh đó, khâu quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP chưa được như mong muốn. Không ít doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ thể sản xuất - kinh doanh chia sẻ rằng, việc tiếp cận và đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với các cơ sở có quy mô nhỏ lẻ, dẫn tới sức cạnh tranh giảm sút…
Nhằm đẩy mạnh truyền thông Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” Báo Kinh tế & Đô thị tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP đến người tiêu dùng qua hệ thống siêu thị”.
PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị mong muốn thông qua tọa đàm sẽ nhận được nhiều ý kiến, nhiều tham vấn quý giá của các đại biểu để việc đưa sản phẩm OCOP vào siêu thị ngày càng thiết thực, hiệu quả, góp phần hỗ trợ chủ thể đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng Thủ đô và cả nước. Qua đó, góp thêm tiếng nói tạo dựng sự đồng thuận trong xã hội về cuộc vận động “Người Việt dùng hàng Việt”, để người dân hiểu sâu hơn đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước và TP Hà Nội cũng như những nỗ lực của người nông dân và doanh nghiệp, của cơ quan chức năng trong việc nỗ lực phát triển kinh tế nông thôn.
Ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội thông tin thêm, Hà Nội là một trong những địa phương được đánh giá “đầu tàu” trong triển khai Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Qua 15 năm triển khai thực hiện trên địa bàn Thành phố, Ban chỉ đạo các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể đã tập trung chỉ đạo toàn diện công tác thông tin, tuyên truyền với nhiều hình thức phù hợp, hiệu quả. Thông qua đó, tạo sức lan tỏa, từng bước xây dựng được nét văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam nói chung, của Thủ đô nói riêng.
Các ngành, các thành viên Ban chỉ đạo đã có nhiều hoạt động hỗ trợ đưa hàng Việt đến với người tiêu dùng, tổ chức các hoạt động về liên kết vùng và hỗ trợ quảng bá, kết nối cung - cầu hàng hóa giữa TP Hà Nội và các tỉnh, thành phố; giới thiệu, kết nối nông sản thực phẩm, sản phẩm OCOP, sản phẩm mùa vụ, có khó khăn trong việc tiêu thụ… của các tỉnh, thành phố vào các kênh phân phối, siêu thị, chuỗi thực phẩm…; phát triển các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP gắn với du lịch làng nghề, du lịch nông thôn trên địa bàn Thành phố đến các quận, huyện, thị xã..; góp phần tích cực vào việc kích cầu tiêu dùng nội địa, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh và sự phát triển của doanh nghiệp hàng Việt, góp phần thúc đẩy Thủ đô phát triển.
Từ đó quyền lợi của người tiêu dùng được quan tâm, doanh nghiệp được tạo điều kiện qua các cơ chế, chính sách của Thành phố cũng như được đông đảo người tiêu dùng biết và tin dùng thông qua các hoạt động của Ban chỉ đạo cuộc vận động Thành phố.
Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội nhận định, tuy nhiên, nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng của Cuộc vận động trong hệ thống chính trị và Nhân dân Thủ đô chưa được quán triệt sâu rộng; kết quả Cuộc vận động chưa thực sự toàn diện; chất lượng, mẫu mã và giá cả của nhiều hàng hóa Việt Nam chưa hấp dẫn người tiêu dùng; tình trạng hàng giả, kém chất lượng, không bảo đảm an toàn gây bức xúc và ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước; việc xây dựng, phát hiện, nhân rộng, biểu dương, tôn vinh các điển hình tốt trong thực hiện Cuộc vận động còn hạn chế…
Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" đang bước sang một giai đoạn mới trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng hơn vào nền kinh tế thế giới. Để tiếp tục phát huy kết quả đạt được, hỗ trợ doanh nghiệp hàng Việt quảng bá sâu rộng đến người tiêu dùng, Ban chỉ đạo Cuộc vận động Thành phố tiếp tục thực hiện các giải pháp; một trong những giải pháp đó là đưa sản phẩm OCOP đến với người tiêu dùng, đặc biệt là qua hệ thống siêu thị.
Ngày 7/5/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg Chương trình mỗi xã một sản phẩm - Chương trình OCOP giai đoạn 2018 - 2020. Đây là chính sách tổng thể cấp quốc gia đầu tiên về OCOP. Đến ngày 1/8/2022, Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025 tiếp tục được ban hành kèm theo Quyết định số 919/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Vậy trong thời gian qua, Ban chỉ đạo Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đã triển khai chương trình như thế nào và hiệu quả mà chương trình mang lại cho địa phương ra sao?
Ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội: Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" hiện bước sang một giai đoạn mới: Lạm phát tuy hạ nhiệt, nhưng vẫn neo ở mức cao, nhiều nền kinh tế lớn duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất cao; thương mại, tiêu dùng và đầu tư toàn cầu tiếp tục suy giảm; hàng rào bảo hộ, phòng vệ thương mại gia tăng... ảnh hưởng đến hoạt động xuất, nhập khẩu
Để nâng cao hiệu quả thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, tiếp tục phát huy kết quả đạt được trong thời gian qua, Ban chỉ đạo Cuộc vận động Thành phố chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch công tác năm gắn với nhiệm vụ chính trị của Thủ đô; tiếp tục tập trung vào 5 nhóm giải pháp cơ bản trong triển khai thực hiện, đó là:
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của Cuộc vận động đến các cơ quan, đơn vị, tổ chức chính trị – xã hội, các doanh nghiệp và đông đảo người dân, từ đó, nâng cao nhận thức và hành động hưởng ứng Cuộc vận động.
Thứ hai, phối hợp với UBND Thành phố tăng cường đối thoại, có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, ban hành chính sách khuyến khích sản xuất, tiêu dùng trong nước; cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
Thứ ba, phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp ổn định sản xuất, quảng bá, giới thiệu sản phẩm, phát triển mạng lưới phân phối, kích cầu nội địa, vượt qua khó khăn, từng bước phục hồi kinh tế Thủ đô.
Thứ tư, chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường đổi mới, chấn chỉnh hoạt động kiểm tra, quản lý thị trường, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những đối tượng có hành vi lợi dụng chính sách ưu đãi, kích cầu, khuyến khích tiêu dùng hàng Việt Nam của Nhà nước để trục lợi, kinh doanh, tiêu thụ hàng lậu, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thứ năm, tiếp tục triển khai Chương trình bình chọn “Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích” với các điểm mới, nhằm lựa chọn được những sản phẩm chất lượng và khích lệ, động viên doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Thời gian qua, Sở Công Thương đã có những giải pháp nào trong việc hỗ trợ nhà sản xuất quảng bá tiêu thụ sản phẩm. Hoạt động này đã đóng góp như thế nào tới việc tăng hiệu quả của Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" cũng như tạo đầu ra cho sản phẩm OCOP, thưa ông?
Ông Nguyễn Thế Hiệp - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội: Sở Công Thương Hà Nội cùng với MTTQ Thành phố và các sở ngành đã tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tôn vinh doanh nghiệp, nhà sản xuất có sản phẩm hàng hóa, dịch vụ chất lượng cao.
Để thực hiện hiệu quả, trước hết tôi xin nói về hạ tầng thương mại của TP Hà Nội hiện nay được phát triển mạnh mẽ, với nhiều hệ thống phân phối lớn của các nước đầu tư, mở rộng (Aeon, Lotte, Fujimart, BigC…) và những doanh nghiệp phân phối lớn trong nước như Winmart, Coopmart… với 29 trung tâm thương mại, 130 siêu thị, 455 chợ truyền thống, trên 2.000 cửa hàng tiện ích; 1.085 cửa hàng kinh doanh trái cây an toàn; 107 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, trên 400 sàn thương mại điện tử... hàng năm hỗ trợ kết nối, tiêu thụ khoảng 500.000 tấn sản phẩm nông sản, OCOP từ các tỉnh, thành phố phục vụ cân đối cung cầu trên địa bàn Thủ đô.
Thời gian qua, Sở Công Thương Hà Nội đã tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm và tôn vinh sản phẩm, doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể, tổ chức hội chợ "Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích". Hội chợ nhằm quảng bá, tuyên truyền sản phẩm, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trưng bày, giới thiệu sản phẩm, thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm hàng hóa tới người tiêu dùng; hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá thương hiệu Việt tới người tiêu dùng. Bên cạnh đó, Sở Công Thương tổ chức chương trình bình chọn “Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích”.
Song song đó, Sở tổ chức hoạt động bán hàng lưu động, các phiên chợ Việt, hội chợ hàng Việt, tuần hàng Việt, tuần sản phẩm OCOP, gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm Việt; các chương trình xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư trên địa bàn Thành phố. Đặc biệt, Sở tổ chức hội nghị liên kết, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP tại các kênh phân phối, điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP.
Ông đánh giá thế nào về sự vào cuộc của các đơn vị thành viên trên địa bàn Hà Nội?
Ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội: Qua 15 năm triển khai thực hiện, cấp ủy các cấp đã thể hiện vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng trong thực hiện Cuộc vận động, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị thể hiện sự gương mẫu; Từng cấp, ngành đã có chương trình, kế hoạch và giải pháp thiết thực triển khai Cuộc vận động nên đã thu hút được sự quan tâm, đồng thuận, hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp.
Đối với các tổ chức đoàn thể đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân. Đối với các cơ quan thông tin đại chúng: bên cạnh việc đưa tin, bài phản ánh các hoạt động triển khai Cuộc vận động còn tổ chức các tọa đàm, các chuyên mục, chuyên đề.
Các sở, ngành Thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đẩy mạnh triển khai chương trình phát triển sản phẩm công nghiệp, phát triển thương hiệu, khuyến công, phát triển làng nghề, khuyến khích khởi nghiệp góp phần tạo môi trường thuận lợi giúp doanh nghiệp Việt đẩy mạnh phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Có thể nói, những chương trình do Ban chỉ đạo Cuộc vận động Thành phố triển khai đều có sự vào cuộc tích cực của các đơn vị thành viên, thể hiện tính kết nối cùng cộng đồng trách nhiệm làm nên thành công của các chương trình.
Tuy nhiên, để Cuộc vận động được triển khai hiệu quả hơn, rất cần sự vào cuộc tích cực, đồng bộ hơn, quyết liệt hơn của các đơn vị thành viên Ban chỉ đạo Cuộc vận động Thành phố. Các hoạt động triển khai thực hiện Cuộc vận động cần tiến hành thường xuyên hơn, đặc biệt là công tác tuyên truyền.
Liên quan đến đầu ra cho sản phẩm, là vấn đề được các chủ thể rất quan tâm, đóng vai trò tạo động lực thúc đẩy phát triển cho Chương trình OCOP, xin ông cho biết, thời gian qua, Sở NN&PTNT đã triển khai những giải pháp gì để đẩy mạnh xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP?
Ông Hà Tiến Nghi - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn: OCOP là chương trình có ý nghĩa rất lớn trong phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị, là giải pháp và nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
TP Hà Nội xác định công tác xúc tiến thương mại là then chốt để thực hiện Chương trình OCOP hiệu quả hơn; do đó cần thực hiện tốt các giải pháp thúc đẩy, kết nối, phát triển mở rộng thị trường sẽ giúp tiêu thụ tốt sản phẩm OCOP.
Nhằm thúc đẩy xúc tiến thương mại sản phẩm làng nghề, thủ công mỹ nghệ và sản phẩm OCOP, thời gian qua, Sở NN&PTNT đã tham mưu cho UBND Thành phố lồng ghép các nguồn kinh phí để thực hiện công tác truyền thông tuyên truyền về Chương trình OCOP, lồng ghép Chương trình OCOP với Chương trình xây dựng nông thôn mới, quảng bá, giới thiệu sản phẩm làng nghề, thủ công mỹ nghệ và sản phẩm OCOP.
Sau khi chứng nhận sản phẩm OCOP, Thành phố luôn quan tâm, tổ chức các sự kiện, hội chợ, hội thảo kết nối giao thương, trưng bày sản phẩm nhằm quảng bá, xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP giúp cho các chủ thể giới thiệu sản phẩm OCOP đến người tiêu dùng. Sở NN&PTNT đã tham mưu UBND Thành phố tổ chức các sự kiện công bố quyết định công nhận sản phẩm OCOP Thành phố, kết hợp trưng bày, quảng bá, kết nối giao thương sản phẩm OCOP; Festival sản phẩm nông nghiệp và làng nghề Hà Nội; tổ chức các sự kiện giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền núi phía Bắc, các tỉnh đồng bằng sông Hồng, các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, các tỉnh đồng bằng Nam bộ…
Ngoài ra, Thành phố còn tổ chức đoàn công tác đi giới thiệu sản phẩm OCOP tại các chương trình xúc tiến thương mại ở trong nước và nước ngoài. Qua đó sản phẩm OCOP TP Hà Nội đã được đông đảo người tiêu dùng nhận diện và tiêu thụ sản phẩm. Thành phố đã khai trương đi vào hoạt động 105 điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP để phục vụ người tiêu dùng trên địa bàn các quận, huyện, thị xã.
Một trong những yếu tố được đánh giá là then chốt quyết định thành công đối với doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp OCOP nói riêng đó là khơi thông đầu ra sản phẩm.Vậy thời gian qua hệ thống siêu thị Hapro và Co.op Mart đã đồng hành hỗ trợ các doanh nghiệp kết nối tìm đầu ra tiêu thụ sản phẩm OCOP như thế nào?
Bà Nguyễn Thị Kim Dung - Giám đốc Siêu thị Co.op Mart Hà Đông: Trong những năm qua, chương trình OCOP đã trở thành một điểm sáng trong chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn của nước ta. Qua nhiều năm thực hiện, chương trình đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, thúc đẩy quá trình xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt. Nhờ đó, nhiều sản phẩm nông nghiệp đã được nâng tầm, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế. Chương trình OCOP không chỉ đem lại lợi ích về kinh tế, mà còn làm phong phú thêm đời sống văn hóa của người dân nông thôn thông qua các sản phẩm truyền thống vùng miền.
OCOP là sản phẩm mang tính đặc trưng của Việt Nam, được sản xuất và phân phối bởi các doanh nghiệp Việt. Vì thế, OCOP không chỉ là sản phẩm, mà còn là câu chuyện về sự đoàn kết và sáng tạo của người Việt.
Phát huy tinh thần vì cộng đồng, thời gian qua Saigon Co.op đã và đang nỗ lực để lan tỏa câu chuyện này đến với người tiêu dùng một cách sinh động, hiệu quả. Đó cũng là một phần không thể thiếu trong định hướng phát triển của chúng tôi.
Saigon Co.op luôn tích cực tham gia những sự kiện xúc tiến thương mại của các địa phương; chủ động tìm kiếm, mở rộng nguồn cung theo nhu cầu tiêu dùng; xây dựng các hồ sơ, hướng dẫn các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân, cơ sở sản xuất tại địa phương những điều kiện cần và đủ để nhanh chóng đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống.
Hiện tại hệ thống bán lẻ Saigon Co.op có hơn 130 mặt hàng OCOP gồm trái cây, trứng gia cầm, mật ong, yến sào chưng đường phèn, bột rau củ các loại, nước màu dừa, tiêu, miến dong, bánh tráng, hạt điều… đến từ các hợp tác xã của TP Hồ Chí Minh Đồng Nai, Tây Ninh, Đồng Tháp, Lâm Đồng, Đăk Nông, Kiên Giang, Thanh Hóa, Hà Nội, Thái Nguyên.
Thực tế tiêu thụ sản phẩm OCOP cho thấy, để sản phẩm OCOP được khách hàng biết tới nhiều hơn, doanh nghiệp bên cạnh tập trung vào đảm bảo chất lượng, sản lượng sản phẩm, cũng cần chú trọng vào thiết kế bao bì theo hướng bắt mắt, thu hút khách hàng, mà thông qua đó người tiêu dùng có thể hiểu được câu chuyện về sản phẩm, tạo sự khác biệt với sản phẩm OCOP của vùng miền khác.
Nhiều doanh nghiệp, chủ thể sản phẩm OCOP phản ánh việc tiêu thụ sản phẩm đang gặp nhiều khó khăn, vậy ngành công thương đã có những giải pháp cụ thể nào nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, nhà sản xuất tháo gỡ những khó khăn?
Ông Nguyễn Thế Hiệp - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội: Bám sát tình hình thực tế, đồng hành cùng doanh nghiệp, Sở Công Thương đã và đang thực hiện nhóm giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP vào hệ thống các siêu thị. Đó là tuyên truyền quảng bá sâu rộng các vùng sản xuất, sản phẩm OCOP của Hà Nội và các tỉnh, thành phố trên phương tiện thông tin đại chúng; thường xuyên tiến hành rà soát danh mục sản phẩm OCOP cần kết nối vào các kênh phân phối (siêu thị, chuỗi thực phẩm, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu của Hà Nội) gửi Sở NN&PTNT; Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP Hà Nội cung cấp thông tin đến các doanh nghiệp trong hệ thống phân phối để tổ chức kết nối, tiêu thụ theo nhu cầu.
Bên cạnh đó, ngành Công Thương Hà Nội tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP như triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc, trưng bày, kết nối trên các sàn giao dịch thương mại điện tử... cho các sản phẩm OCOP.
Đặc biệt, Sở Công thương Hà Nội cũng khuyến nghị các doanh nghiệp, siêu thị, chuỗi thực phẩm cần ký kết hợp đồng lâu dài về hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm OCOP cho các đơn vị sản xuất để yên tâm sản xuất đảm bảo số lượng, chất lượng. Cùng với đó, Sở hướng dẫn các đơn vị cung ứng sản phẩm OCOP đưa ra các dòng sản phẩm phù hợp mẫu mã, thị hiếu người tiêu dùng, ưu tiên đẩy mạnh kết nối sản phẩm có bao gói thân thiện với môi trường.
Về lâu dài, ngành công thương tiếp tục tổ chức có hiệu các hoạt động xúc tiến thương mại, hội nghị giao thương, hội chợ, triển lãm, tuần hàng... để đơn vị sản xuất sản phẩm OCOP giới thiệu đến người tiêu dùng, kết nối vào các kênh phân phối, siêu thị, chuỗi thực phẩm; thông tin mời các cơ quan thông tấn, báo chí tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ phát triển hạ tầng thương mại (siêu thị, chuỗi cửa hàng tiện lợi, điểm kinh doanh thực phẩm an toàn...), tạo địa điểm bán, trao đổi hàng hóa, sản phẩm OCOP cố định giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất có nơi trao đổi, mua bán hàng hóa thường xuyên; phát triển các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP rộng khắp trên địa bàn Thành phố để người tiêu dùng nhận diện, ưu tiên trong quá trình mua sắm.
Đáng chú ý, về phía các doanh nghiệp phân phối, bán lẻ cũng có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhà sản xuất. Điển hình như Central Group, MM Mega Market, BRG... đã tích cực triển khai nhiều chương trình hỗ trợ quảng bá, kết nối sản phẩm OCOP của Hà Nội và các địa phương vào hệ thống phân phối của đơn vị bằng nhiều hình thức như: chiết khấu 0% cho các hộ nông dân; tổ chức các tuần hàng OCOP, chợ phiên nông sản tại kênh phân phối...
Cùng với đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP về số lượng, chất lượng sản phẩm OCOP là vấn đề rất được quan tâm. Xin hỏi thời gian qua Sở NN&PTNT đã có giải pháp gì để kiểm soát chất lượng sản phẩm OCOP?
Ông Hà Tiến Nghi - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn: Sau hơn gần 5 năm triển khai thực hiện Chương trình OCOP trên địa bàn TP Hà Nội, đến nay có 29/30 quận, huyện, thị xã đã đánh giá, phân hạng được trên 2.769 sản phẩm OCOP, của trên 650 chủ thể tham gia chương trình OCOP, trong đó: 6 sản phẩm đạt 5 sao, 12 sản phẩm đạt tiềm năng 5 sao, 1485 sản phẩm đạt 4 sao và 1266 sản phẩm đạt 3 sao.
Các chủ thể OCOP sau khi được công nhận đã không ngừng nâng cao về chất lượng đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nghiên cứu thiết kế mẫu mã bao bì, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm. Nhiều sản phẩm đã xuất khẩu ra thị trường các nước trên thế giới.
Để duy trì, phát triển chương trình OCOP, nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP, TP Hà Nội giao Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan, UBND các quận, huyện, thị xã triển khai thực hiện chương trình OCOP đảm bảo đúng quy định của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát sản phẩm OCOP sau khi được chứng nhận, lưu thông trên thị trường.
Sở đã tham mưu UBND Thành phố ban hành Quyết định số 2537/QĐ-UBND ngày 20/7/2022 về việc thành lập đoàn kiểm tra, giám sát liên ngành sản phẩm OCOP trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2025.
Đến hết năm 2023, Đoàn kiểm tra liên ngành Thành phố đã tiến hành kiểm tra giám sát được 251 chủ thể với 1.171 sản phẩm (đạt 42,3% tổng số sản phẩm OCOP đã được UBND Thành phố chứng nhận).
Năm 2024, Sở NN&PTNT Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 31/KH-SNN ngày 13/3/2024 về công tác kiểm tra, giám sát sản phẩm OCOP trên địa bàn Thành phố, theo đó Đoàn kiểm tra liên ngành Thành phố dự kiến kiểm tra, giám sát tại 128 chủ thể với 335 sản phẩm OCOP được Thành phố chứng nhận năm 2022.
Dưới góc độ doanh nghiệp bán lẻ, chủ thể sản xuất - kinh doanh, để có thể khắc phục những khó khăn hiện nay trong quá trình tìm đầu ra cho sản phẩm OCOP, đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng, theo bà, thời gian tới đây, nhà nước nên có thêm những cơ chế, chính sách gì?
Bà Phan Uyên - Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty CP Sữa Con Bò Vàng: Hiện chúng tôi có hơn 10 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao trong đó tiêu biểu là bánh sữa và sữa chua.
Tuy nhiên, khó khăn của chúng tôi là chưa được truyền thông nhiều dù chất lượng và giá thành đều rất cạnh tranh. Việc truyền thông vẫn chủ yếu qua kênh truyền thống nên sức lan tỏa của thương hiệu còn nhiều hạn chế.
Về kênh phân phối, hiện nay, Con bò Vàng mới chỉ tiêu thụ qua các kênh cửa hàng nhỏ lẻ, chưa tiếp cận được các hệ thống siêu thị. Nguyên nhân là muốn vào hệ thống siêu thị phải mất phí mở mã vạch và phải ký gửi hàng hóa thanh toán theo từng đợt, và đó là khó khăn đối với doanh nghiệp như chúng tôi. Nếu được vào kênh siêu thị thì thương hiệu của chúng tôi sẽ được nhiều người biết đến, tin dùng và chắc chắn sẽ bán được nhiều hàng hơn.
Vì thế, chúng tôi đề xuất siêu thị có chính sách hỗ trợ phí mở mã vào hệ thống siêu thị, hỗ trợ về thanh toán tiền hàng luôn cho doanh nghiệp khi đưa hàng vào.
Định hướng của doanh nghiệp trong việc liên kết với hợp tác xã nông sản tiêu thụ sản phẩm OCOP
Bà Nguyễn Thị Kim Dung - Giám đốc Siêu thị Co.op Mart Hà Đông: Thời gian tới Saigon Co.op tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc hợp tác với các hợp tác xã, nhà cung cấp địa phương để đưa nông sản vào hệ thống đa dạng và chất lượng hơn.
Saigon Co.op sẽ triển khai nhiều chương trình để hỗ trợ tiêu thụ nông sản tại các địa phương, đặc biệt là nông sản mùa vụ. Chúng tôi luôn ủng hộ và sẵn sàng hợp tác với các cơ sở sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp nhằm tạo cơ hội quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường, phát triển kinh doanh. Sản phẩm nông sản Việt luôn được ưu tiên bày bán ở vị trí đẹp, đặc biệt là thời điểm thu hoạch rộ.
Hệ thống đang tích cực khai thác các ký kết, biên bản ghi nhớ hợp tác với Ủy ban MTTQ Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và sự tạo điều kiện của Sở Công Thương để có được những sản phẩm tốt để đưa ra thị trường phục vụ cho khách hàng.
Đối với những nhà sản xuất, hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, Saigon Co.op hỗ trợ bằng nhiều biện pháp, ví dụ như hỗ trợ, hướng dẫn nhà cung cấp hoàn thiện được những hồ sơ, thủ tục, để họ đảm bảo được hồ sơ đưa vào hệ thống. Đồng thời, hỗ trợ có những vị trí trưng bày tốt nhất.
Trong thời gian tới, Saigon Co.op cũng sẽ nâng sản phẩm OCOP phát triển lên thêm một bậc, kết nối sản phẩm OCOP gắn với du lịch, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm hàng hóa thông qua các hoạt động văn hóa - du lịch tại địa phương để thông qua hệ thống bán lẻ của Saigon Co.op, khách du lịch được biết đến nhiều hơn về mặt hàng này, gia tăng giá trị cho sản phẩm OCOP.
Những hạn chế của doanh nghiệp trong việc thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP đến tay người tiêu dùng?
Bà Phạm Thị Lý - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương: Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương là thành viên của Liên hiệp Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, là đơn vị đầu tiên có được những công trình nghiên cứu khoa học được cấp bằng sáng chế cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ, cũng là hợp tác xã đầu tiên của Hà Nội đề xuất về giải pháp hữu cơ vi sinh.
Hợp tác xã Tiên Dương có 4 sản phẩm được công nhận OCOP, chủ yếu là sản phẩm rau má, cùng các sản phẩm dược liệu như trà hoa vàng và một số được liệu bảo hộ được bản quyền giống.
Là hợp tác xã nhỏ, sản phẩm của chúng tôi được chọn gắn với giá trị bản địa. Với Tiên Dương, Đông Anh là xã sản xuất rau an toàn của Thành phố trong nhiều năm qua, việc lựa chọn gắn với sự phát triển của địa phương chính là rau ăn lá. Tuy nhiên, Đông Anh đang trong quá trình lên quận, chúng tôi phải đối mặt với toàn bộ vùng trồng rau đều trong quy hoạch.
Sau thời gian chúng tôi cải tạo đất, các sản phẩm của chúng tôi đưa đến cho người tiêu dùng rất hài lòng. Hiện lượng sản phẩm của chúng tôi được sản xuất theo kế hoạch, và đáp ứng đủ cho người tiêu dùng tại địa bàn, không còn đủ số lượng để đưa vào siêu thị. Đó chính là cái khó khăn trong phát triển mở rộng diện tích và vướng quy hoạch đô thị.
Năm nay Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương đã phải đầu tư liên kết với Sóc Sơn, Thái Nguyên để có nguồn trồng ổn định nhằm đảm bảo nguồn cung , chất lượng đầu ra của sản phẩm.
Thời gian qua, việc tiêu thụ sản phẩm OCOP của hợp tác xã được thực hiện chủ yếu qua kênh nào? đã tiếp cận được hệ thống siêu thị chưa? Nếu đã tiếp cận được thì lợi ích mang lại là gì?
Ông Đàm Văn Đua - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp Đông Cao: Hiện Hợp tác xã dịch vụ Đông Cao (Mê Linh) có diên tích 200ha với sản lượng rau 60.000 tấn/năm. Mặc dù TP Hà Nội đã có hệ thống siêu thị hiện đại nhưng hiện việc tiêu thụ rau của Hợp tác xã chủ yếu thông qua các thương lái của hệ thống chơ truyền thống Hà Nội và các tỉnh. Trung bình từ 40 tấn/ngày, riêng vào thời kỳ tiêu thụ cao điểm vào các kỳ nghỉ lễ, tết có thể lên đến 400 tấn/ngày.
Quá trình đưa sản phẩm rau xanh đạt tiêu chuẩn OCOP vào hệ thống siêu thị tiêu thụ gặp nhiều khó khăn trong công tác bảo quản, vận chuyển. Để tiêu thụ sản phẩm Hợp tác xã đang phối hợp với doanh nghiệp Hàn quốc chế biến sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, vì vậy rất mong cơ quan quản lý hỗ trợ Hợp tác xã trong việc tiếp cận đối tác chế biến quốc tế. Đồng thời mong muốn các cơ quan báo chí, truyền thông hỗ trợ Hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm OCOP trong công tác quảng bá.
Với cơ quan quản lý đề nghị Sở Công Thương hỗ trợ doanh nghiệp dán tem nhãn sản phẩm OCOP khi đưa sản phẩm vào hệ thống bán lẻ tiêu thụ, qua đó Hợp tác xã có thể chứng minh nguồn gốc xuất xứ sản phẩm.
Để khắc phục những khó khăn hiện nay trong quá trình tìm đầu ra cho sản phẩm OCOP, đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng, thời gian tới đây, nhà nước nên có thêm những cơ chế, chính sách gì?
Ông Hà Tiến Nghi - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn: Với đặc thù của Chương trình OCOP là hướng đến các chủ thể tham gia là những doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ kinh doanh nên việc áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế; việc xây dựng và duy trì các trung tâm logistics để trung chuyển, luân chuyển hàng hóa đến các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP là rất khó khăn, do đó đã ảnh hưởng lớn đến công tác xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP.
Thực tế hiện nay, do tốc độ đô thị hóa nhanh nên các doanh nghiệp, hợp tác xã phải lựa chọn những hướng đi khác nhau phù hợp với điều kiện về tư liệu sản xuất. Ví dụ như Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương tập trung phát triển sản phẩm nông sản hữu cơ, hiện được tiêu thụ tốt.
Liên quan đến vấn đề vùng nguyên liệu, Hà Nội đã có quy hoạch về vùng chuyên canh tập trung. Chính vì vậy, các doanh nghiệp, hợp tác xã cần bám sát quy hoạch; các địa phương cần tiếp tục quan tâm hỗ trợ chủ thể phát triển vùng sản xuất.
Tôi cũng nhấn mạnh, với gần 12 triệu người dân đang sinh sống trên địa bàn Thủ đô, nhu cầu tiêu dùng nông sản lớn. Thực tế hiện Thành phố vẫn phải nhập khẩu nên dư địa về tiêu thụ nông sản thực phẩm còn rất lớn. Do đó đề nghị các đơn vị tiếp tục phát triển thêm sản phẩm.
Song hành với một vùng nguyên liệu tốt, tôi cũng cho rằng các doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ thể OCOP cần tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng, là điều kiện tiên quyết để nông sản chiếm được lòng tin của người tiêu dùng.
Trong những năm qua, Thành phố cũng đã triển khai nhiều nội dung hỗ trợ cho các chủ thể, như thiết kế mẫu mã, bao bì, truy xuất nguồn gốc. Chất lượng tốt rồi mà bao bì đẹp nữa sẽ nâng cao được chất lượng.
Ngoài ra, để duy trì, phát triển chương trình OCOP, nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP, TP Hà Nội cần tiếp tục mở rộng liên kết vùng trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm OCOP. Tiếp tục phát triển mạnh mẽ hệ thống logistics. Thúc đẩy xây dựng mạng lưới các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP.
Để thúc đẩy việc đưa sản phẩm OCOP vào tiêu thụ qua kênh siêu thị, bà có mong mỏi, đề xuất gì ?
Bà Phạm Thị Lý - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương: Hệ thống truy xuất nguồn gốc đã được minh bạch kết nối chặt nhà quản lý, nhà sản xuất và người tiêu dùng, chúng tôi kiến nghị cần truyền thông mạnh hơn nữa để người tiêu dùng và các nhà thu mua không bị mất quá nhiều thời gian qua kênh trung gian mà có thể tìm kiếm được ngay nhà sản xuất.
Dự kiến thời gian tới Ban chỉ đạo sẽ tiếp tục có phương án hỗ trợ như thế nào để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP, thưa ông?
Ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội: Xác định, chương trình OCOP là một chính sách trọng tâm, giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới, thời gian tới, Ban chỉ đạo Cuộc vận động Thành phố tập trung đẩy mạnh các giải pháp:
Thứ nhất, tiếp tục duy trì và phát triển các kênh phân phối đã được xây dựng và thúc đẩy bán hàng đa kênh đối với các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP đã có sẵn.
Thứ hai, đẩy mạnh công tác kết nối, xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm OCOP gắn với du lịch, ẩm thực, văn hóa, nâng cao nhận thức về chuyển đổi số và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thương mại điện tử trong công tác giới thiệu, quảng bá, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm. Đây là yếu tố cần thiết để kết nối và đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng nhằm kích thích tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa các vùng miền, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao thu nhập của người dân.
Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, quảng bá cho sản phẩm OCOP và các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP. Tăng cường chuyển đổi số như đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong truyền thông; số hóa sản phẩm và xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị sản phẩm OCOP; Thúc đẩy phát triển thương mại điện tử cho sản phẩm OCOP thông qua các sàn thương mại điện tử, các kênh bán hàng trực tuyến (online), bán hàng tương tác trực tiếp (livestream), đặc biệt cho các sản phẩm có quy mô nhỏ, sản phẩm đặc sản vùng miền, địa phương.
Thứ tư, đẩy mạnh công tác quản lý thị trường và bảo vệ thương hiệu của các sản phẩm OCOP.
Bên cạnh đó, chính chủ thể sản phẩm OCOP cần đầu tư sản phẩm chất lượng đến dịch vụ tốt để tích lũy uy tín nhà bán hàng, xây dựng được lượng khách hàng trung thành. Cần đầu tư xây dựng các kênh bán hàng, thiết bị công nghệ, hệ thống quản trị phần mềm, đội ngũ bán hàng và xây dựng hình ảnh, video… một cách bài bản. Danh mục các sản phẩm cần đa dạng, phong phú, có chất lượng tốt và truy xuất được nguồn gốc, thành thạo các kỹ năng thương mại điện tử để tăng cường tương tác trực tiếp giữa người sản xuất và tiêu dùng, từng bước khẳng định giá trị và uy tín trên thị trường.
