Huy động vốn là một trong những bài toán nan giải mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải đối mặt. Nắm vững bí quyết huy động vốn thông minh sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua thử thách, tăng cường khả năng cạnh tranh và tiến đến thành công.
Để hiểu rõ hơn về khái niệm huy động vốn, chúng ta cần phân tích ba quyết định then chốt trong tài chính doanh nghiệp: quyết định đầu tư, quyết định huy động vốn và quyết định phân phối lợi nhuận. Trong đó, quyết định huy động vốn đóng vai trò then chốt bởi nó trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các dự án đầu tư, từ đó tác động đến sự phát triển và thành bại của doanh nghiệp.
Huy động vốn là quá trình doanh nghiệp tìm kiếm nguồn tài trợ, nguồn vốn hoặc nguồn tài nguyên để phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Nguồn huy động vốn được chia thành hai loại chính: nguồn huy động vốn ngắn hạn và nguồn định huy động vốn dài hạn.
Vốn kinh doanh là tổng giá trị vật chất mà doanh nghiệp sử dụng để đầu tư vào các hoạt động sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn lại là những mối quan hệ tài chính mà doanh nghiệp dựa vào để khai thác hoặc huy động một khoản tiền nhất định nhằm đầu tư vào tài sản. Cấu trúc nguồn vốn cho biết nguồn gốc của tài sản và những trách nhiệm kinh tế, pháp lý mà doanh nghiệp phải gánh vác đối với tài sản đó.
Việc quyết định huy động vốn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mục tiêu kinh doanh, tình hình tài chính hiện tại và chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Huy động vốn giúp doanh nghiệp đảm bảo sự ổn định và phát triển trong bối cảnh thị trường biến động.
Các công ty mới thành lập thường cần huy động vốn để khởi đầu hoạt động kinh doanh, mua sắm thiết bị, trả lương cho nhân viên và xây dựng nền tảng cho hoạt động kinh doanh. Khi doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô, mở cửa hàng mới hoặc thâm nhập thị trường mới, việc huy động vốn đóng vai trò quan trọng để đáp ứng nhu cầu tài chính cho sự mở rộng này. Trong những trường hợp khẩn cấp như khủng hoảng tài chính hoặc cần tiền mặt để vượt qua khó khăn ngắn hạn, huy động vốn là giải pháp giúp duy trì hoạt động và giải quyết vấn đề tài chính. Cuối cùng, khi doanh nghiệp muốn tái đầu tư vào cơ sở hạ tầng, công nghệ hoặc nâng cấp các phần của doanh nghiệp để cải thiện hiệu suất hoạt động, huy động vốn sẽ là động lực thực hiện các dự án tái đầu tư này.
Nguồn vốn ban đầu là số tiền mà các chủ sở hữu đóng góp khi thành lập doanh nghiệp. Cách thức và đặc điểm của việc huy động nguồn vốn ban đầu phụ thuộc vào loại hình sở hữu của doanh nghiệp. Thông thường, nguồn vốn ban đầu được sử dụng để khởi động hoạt động kinh doanh, đầu tư vào tài sản cố định và thực hiện các hoạt động quan trọng cho doanh nghiệp. Số tiền đó có thể biến động theo thay đổi của các chủ sở hữu hoặc thành viên.
Huy động vốn từ lợi nhuận không chia là quá trình sử dụng một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận không chia lãi cổ phần để tái đầu tư vào doanh nghiệp, thay vì trả cho cổ đông dưới dạng tiền mặt. Việc này giúp doanh nghiệp mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư vào các dự án mới. Trong quá trình tái đầu tư, cổ đông không nhận được tiền lãi cổ phần mà thay vào đó tăng sở hữu trong doanh nghiệp qua việc sở hữu thêm cổ phần từ lợi nhuận không chia.
Huy động vốn bằng tín dụng ngân hàng là nguồn vốn ngắn hạn rất quan trọng và phổ biến. Mọi doanh nghiệp đều nên tận dụng nguồn vốn này, tuy nhiên cần cân nhắc kỹ chu kỳ sản xuất kinh doanh, khả năng trả nợ và hệ số nợ hiện tại để quyết định thời gian vay, số tiền vay một cách phù hợp.
Việc mua chịu hàng hóa của các nhà cung cấp hàng hóa dịch vụ sẽ hình thành nên khoản nợ phải trả với nhà cung cấp, đây được xem như hình thức tín dụng thương mại của doanh nghiệp. Doanh nghiệp được nhận hàng hóa dịch vụ để sản xuất kinh doanh trong khi chưa phải trả tiền ngay, điều này giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được diễn ra thuận lợi đúng theo kế hoạch mà chưa cần sử dụng nguồn vốn nội tại của mình.
Cổ phiếu thường là loại cổ phiếu phổ biến nhất trong các loại cổ phần của một công ty cổ phần. Các cổ đông sở hữu loại cổ phiếu này có quyền quản lý và kiểm soát công ty, quyền đối với tài sản công ty, quyền chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phần.
Cổ phiếu ưu đãi là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu trong công ty cổ phần, cho phép người sở hữu có được một số quyền lợi ưu đãi hơn so với cổ đông thường. Cổ đông ưu đãi có quyền ưu tiên về cổ tức và thanh toán khi thanh lý công ty, có sự tích lũy của cổ tức, nhưng không có quyền biểu quyết.
Trái phiếu là chứng chỉ vay vốn do doanh nghiệp phát hành thể hiện nghĩa vụ và cam kết của doanh nghiệp thanh toán lợi tức và tiền vay cho người nắm giữ. Trái phiếu là chứng khoán nợ, việc phát hành trái phiếu để huy động vốn trung và dài hạn; Trái phiếu có kỳ hạn thanh toán nhất định và thông thường được xác định trước; Lợi tức trái phiếu không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty, khi công ty bị thanh lý giải thể thì người sở hữu trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước người sở hữu cổ phiếu; Người sở hữu trái phiếu không có quyền tham gia quản lý công ty.
Mối quan hệ về việc vay vốn được thiết lập dựa trên hợp đồng vay tài sản, tuân thủ quy định của pháp luật dân sự và dựa trên sự quen biết, thân tình, và tinh thần tin tưởng giữa các cá nhân và công ty. Luật pháp cho phép doanh nghiệp thực hiện việc vay hoặc cho vay đối với doanh nghiệp khác.
Việc huy động vốn thông qua thỏa thuận vay tiền có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong việc quản lý và phân phối vốn, nâng cao khả năng thanh toán, đồng thời đảm bảo sự an toàn và hiệu quả cho hoạt động của mỗi công ty cổ phần. Hoạt động vay vốn giữa các doanh nghiệp thường xuất hiện trong các tổ chức có quan hệ sở hữu, chẳng hạn như giữa công ty mẹ và công ty con hoặc giữa các công ty trong cùng một tập đoàn.
Hoạt động cho vay này được xem xét như là việc vay tài sản theo quy định dân sự và không mang tính chất kinh doanh, không phải là một hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp. Vì vậy, hình thức vay này khác biệt so với hoạt động cấp tín dụng, mà thường là việc cho vay chuyên nghiệp của ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng.
Việc doanh nghiệp quyết định huy động vốn từ các quỹ đầu tư là một lựa chọn đáng xem xét. Quá trình góp vốn đòi hỏi tuân thủ theo các điều khoản và điều kiện của quỹ mà doanh nghiệp cần chấp nhận.
Ngày nay, trong điều kiện thị trường vốn ngày càng phát triển mạnh, các chủ doanh nghiệp cần trang bị cho mình đầy đủ kiến thức, liên tục cập nhật các hình thức huy động vốn hiệu quả để bắt kịp xu thế, không bỏ lỡ các cơ hội phát triển và đưa doanh nghiệp mình tới thành công.
