Làn sóng cho vay bằng nhân dân tệ bùng nổ chưa từng có: Trung Quốc thiết lập cuộc chơi mới, đánh dấu bước ngoặt phi USD hóa

Trong 4 năm qua, dư nợ cho vay ở nước ngoài của các ngân hàng Trung Quốc đã tăng gấp 3 lần, lên 2.520 tỷ NDT. Song song với đó, lượng trái phiếu nhân dân tệ phát hành cả trong và ngoài nước liên tục tiệm cận hoặc lập kỷ lục mới trong năm thứ hai liên tiếp.

Theo giới ngân hàng, động lực ban đầu đến từ chi phí vốn, khi lãi suất nhân dân tệ duy trì ở mức thấp. Tuy nhiên, thị trường đang dần hình thành động lực nội tại, với nhu cầu ngày càng sâu rộng trong việc nắm giữ và sử dụng nhân dân tệ. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy chiến lược quốc tế hóa đồng tiền của Trung Quốc đang tiến triển, ngay cả khi nước này chưa mở cửa hoàn toàn tài khoản vốn.

“Tôi cho rằng giai đoạn hiện nay được thúc đẩy chủ yếu bởi nhu cầu thực chất đối với nguồn vốn bằng nhân dân tệ”, ông Samuel Fischer, Giám đốc mảng thị trường vốn nợ trong nước Trung Quốc của Deutsche Bank, nhận định. Theo ông, ngày càng nhiều nhà đầu tư quốc tế không còn xem nhân dân tệ đơn thuần là một cơ hội chênh lệch lãi suất, mà đã đưa đồng tiền này vào danh mục phân bổ dài hạn, với những đơn đặt mua quy mô lớn đến từ bên ngoài Trung Quốc. “Đồng USD đang ở thời điểm mang tính bước ngoặt và quá trình đa dạng hóa thực sự đang diễn ra”, ông nói.

Làn sóng cho vay bằng nhân dân tệ bùng nổ

Trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã nỗ lực thúc đẩy nhân dân tệ trở thành đồng tiền phục vụ thương mại và tài trợ quốc tế. Thị phần của đồng tiền này trong giao dịch ngoại hối toàn cầu đã tăng đều từ mức nền thấp, đạt khoảng 8,5% vào tháng 4, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế. Trong khi đó, đồng USD vẫn chiếm tới 89% tổng doanh số giao dịch.

Tính trong 11 tháng đầu năm, đến cuối tháng 11, các tổ chức phát hành ngoài Trung Quốc đã huy động được 169,7 tỷ NDT trên thị trường trong nước, còn tổng lượng vốn huy động trên thị trường trái phiếu nhân dân tệ ở nước ngoài đạt kỷ lục 801,9 tỷ NDT, nhờ nhu cầu mạnh mẽ.

So với tổng giá trị 9.570 tỷ USD trái phiếu phát hành toàn cầu trong năm nay, trong đó khoảng 4.500 tỷ USD bằng đồng USD và 2.200 tỷ USD bằng euro, con số nói trên vẫn còn rất nhỏ.

Tuy vậy, dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho thấy trong 3 năm qua, giá trị trái phiếu nhân dân tệ phát hành trong và ngoài nước bởi các tổ chức nước ngoài đã tăng hơn gấp đôi.

Trên thị trường tín dụng, số liệu ngân hàng trung ương cho thấy dư nợ cho vay bằng ngoại tệ, chủ yếu là USD, đã giảm xuống 375 tỷ USD vào cuối tháng 11, từ mức đỉnh 587 tỷ USD vào năm 2022. Trong khi đó, dư nợ cho vay bằng nhân dân tệ ở nước ngoài đã tăng lên 357 tỷ USD.

Yếu tố giá là động lực then chốt đối với các tổ chức phát hành. Kể từ năm 2022, chi phí vốn bằng nhân dân tệ liên tục thấp hơn so với USD, trong bối cảnh Mỹ nâng lãi suất để kiềm chế lạm phát còn Trung Quốc hạ lãi suất nhằm đối phó nguy cơ giảm phát. Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu chính phủ Trung Quốc kỳ hạn mười năm và trái phiếu Kho bạc Mỹ từng lên tới gần 315 điểm cơ bản vào đầu năm nay. Ngay cả lợi suất trái phiếu Nhật Bản cùng kỳ hạn cũng cao hơn Trung Quốc gần 20 điểm cơ bản.

Theo S&P Global, trái phiếu panda kỳ hạn ba năm trong năm nay được phát hành với lợi suất từ 1,7 đến 2,7%, thấp hơn nhiều so với mức khoảng 3,5% của trái phiếu Kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn. Hãng xếp hạng này cho rằng sự ổn định tương đối của nhân dân tệ so với USD và euro biến động mạnh càng làm tăng sức hấp dẫn, khi giúp các tổ chức phát hành nước ngoài giảm rủi ro tỷ giá và hạn chế nhu cầu phòng hộ tốn kém.

Không chỉ điều kiện tài chính thuận lợi, các căng thẳng địa chính trị và hàng rào thuế quan cũng đang thúc đẩy quá trình khu vực hóa thương mại, từ đó làm gia tăng nhu cầu đối với các khoản nợ bằng nhân dân tệ, theo ông Terence Lau, đối tác thị trường vốn tại Linklaters. Ông cho rằng Trung Quốc và các chương trình như Vành đai Con đường sẽ là những bên hưởng lợi, khi dòng tiền trong các dự án hạ tầng thường được quay vòng về các doanh nghiệp xây dựng Trung Quốc và thanh toán bằng nhân dân tệ.

Trong năm nay, các tổ chức phát hành như Indonesia và Ngân hàng Phát triển Kazakhstan đã huy động vốn thông qua trái phiếu dim sum trên thị trường nhân dân tệ ở nước ngoài. Indonesia phát hành 6 tỷ NDT vào tháng Mười, còn Kazakhstan huy động 2 tỷ NDT vào tháng Chín. Kenya đã chuyển đổi các khoản vay xây dựng đường sắt từ USD sang nhân dân tệ vào tháng 10, trong khi Ethiopia đang đàm phán để thực hiện động thái tương tự.

Ngoài ra, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc và Ngân hàng Phát triển Nam Phi cũng đã ký thỏa thuận hợp tác tài trợ bằng nhân dân tệ đầu tiên trong năm nay.

Theo ông Lau, Kazakhstan ngày càng mở rộng hợp tác thực chất với Trung Quốc, từ đó phát sinh nhu cầu sử dụng nhân dân tệ cho các hoạt động thực, chứ không chỉ thuần túy phục vụ tài chính.

Với nhà đầu tư, các khoản tín dụng bằng nhân dân tệ mang lại lợi suất cao hơn so với trái phiếu chính phủ, đồng thời trở thành nơi trú ẩn vốn trong bối cảnh thị trường nợ châu Á thu hẹp sau cú sốc bất động sản tại Trung Quốc khiến các nhà phát triển gần như không còn tiếp cận được vốn vay.

Ông Florian Neto, Giám đốc đầu tư khu vực châu Á của Amundi, cho biết sự quan tâm từ các nhà đầu tư thu nhập cố định toàn cầu ngoài châu Á đang tăng đều và nhiều khả năng sẽ tiếp diễn. Các thương vụ trái phiếu CNH gần đây đều ghi nhận sổ lệnh mạnh, qua đó khuyến khích cả các tổ chức trong và ngoài Trung Quốc cân nhắc nhân dân tệ như một kênh huy động vốn lâu dài.

Sự ổn định được quản lý chặt chẽ của đồng tiền này cũng là một điểm cộng, theo ông William Xin, nhà quản lý danh mục thu nhập cố định châu Á tại M&G Investments ở Singapore, khi nhà đầu tư có thể kỳ vọng mức lợi nhuận không phòng hộ khoảng từ 4 - 5%.

Dù vậy, quy mô nợ nhân dân tệ quốc tế hiện chỉ tương đương khoảng 0,2% thị trường nợ trong nước của Trung Quốc và vẫn rất nhỏ so với nợ bằng USD và euro. Việc nhân dân tệ tăng giá, khoảng 3,6% so với USD từ đầu năm đến nay, cũng có thể gây bất lợi cho người đi vay. Tuy nhiên, Trung Quốc đã chủ động kiềm chế đà tăng này, với việc các ngân hàng quốc doanh mua USD để ổn định biến động tỷ giá.

Theo bà Wei He, chuyên gia kinh tế tại Gavekal Dragonomics, nếu lập trường thận trọng này thay đổi, tăng trưởng cho vay ở nước ngoài có thể chững lại hoặc đảo chiều. Tuy nhiên, kịch bản nhiều khả năng hơn là cho vay bằng nhân dân tệ ở nước ngoài sẽ tiếp tục lập các mức cao mới.

Các nhà phân tích nhấn mạnh rằng Trung Quốc không nhất thiết tìm cách lật đổ vị thế của đồng USD, mà đang từng bước xây dựng nền tảng cho một thị trường vốn vận hành bên ngoài hệ thống lấy USD làm trung tâm.

“Trung Quốc đang thiết kế một quá trình dịch chuyển hệ thống tiền tệ, không bằng những tuyên bố lớn hay đối đầu trực diện với USD, mà thông qua hàng nghìn quyết định mua sắm và thanh toán”, ông Chi Lo, chiến lược gia thị trường toàn cầu tại BNP Paribas Asset Management ở Hong Kong, nhận định. Theo ông, mục tiêu của chính sách này không phải là thay thế USD, mà là bảo đảm hệ thống tài chính do USD thống trị không thể bị sử dụng như một công cụ gây bất lợi cho Trung Quốc, về bản chất đây là một bước đi mang tính phòng thủ.

Theo Reuters