Bê bối lịch sử: Vụ án hình sự tại New York đe dọa khiến đế chế trăm tỷ đô sụp đổ
(Thị trường tài chính) - Vụ án hình sự tại New York đe dọa làm sụp đổ đế chế kinh doanh trị giá nhiều tỷ đô của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani, chủ sở hữu đế chế kinh doanh từ các cảng và sân bay đến năng lượng tái tạo.
Bản cáo trạng của Mỹ đã phơi bày một âm mưu hối lộ quy mô lớn, trong đó tỷ phú Adani và các cộng sự bị cáo buộc đã chi hàng trăm triệu đô la để mua chuộc các quan chức Ấn Độ nhằm giành được những hợp đồng béo bở trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Thậm chí, để thực hiện âm mưu này, họ đã nói dối các nhà đầu tư quốc tế.
Vào tháng 6/2020, một công ty năng lượng tái tạo thuộc sở hữu của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani đã giành được hợp đồng mà họ gọi là "thầu phát triển điện mặt trời lớn nhất từ trước đến nay", cam kết cung cấp 8 gigawatt điện cho một công ty điện lực nhà nước.
Tuy nhiên, thương vụ này nhanh chóng gặp trở ngại khi các công ty điện lực địa phương tỏ ra không mặn mà với mức giá đề xuất, theo cáo buộc từ các cơ quan chức năng Mỹ. Để cứu vãn thỏa thuận, Adani bị cáo buộc đã quyết định hối lộ các quan chức địa phương nhằm thuyết phục họ mua điện.
Đây là nội dung cốt lõi trong các cáo buộc hình sự và dân sự của Mỹ được công bố vào ngày 20/11 đối với Adani, người hiện không bị giam giữ tại Mỹ và được cho là đang ở Ấn Độ. Công ty của ông, Adani Group, phản bác các cáo buộc là "vô căn cứ" và tuyên bố sẽ theo đuổi mọi biện pháp pháp lý, nhưng các cơ quan chức năng Mỹ đã thu thập được nhiều bằng chứng đáng chú ý.
Số tiền hối lộ lên đến hàng trăm triệu USD đã thu hút sự chú ý của Bộ Tư pháp Mỹ và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), khi các công ty của Adani bắt đầu huy động vốn từ các nhà đầu tư tại Mỹ trong một số giao dịch bắt đầu từ năm 2021.
Câu chuyện về cách thức diễn ra kế hoạch bị cáo buộc này được rút ra từ bản cáo trạng dài 54 trang của các công tố viên liên bang đối với Adani, bảy cộng sự của ông và hai đơn kiện dân sự song song của SEC, trong đó trích dẫn nhiều thông điệp điện tử giữa các cá nhân bị cáo buộc tham gia vào kế hoạch.
Đầu năm 2020, Công ty Năng lượng Mặt Trời Ấn Độ đã trao cho Adani Green Energy và Azure Power Global các hợp đồng phát triển dự án năng lượng mặt trời 12 gigawatt. Đây là bước tiến quan trọng với Adani Green Energy - công ty do cháu trai của Adani là Sagar Adani điều hành, vốn trước đó chỉ kiếm được khoảng 50 triệu USD và chưa có lợi nhuận.
Các tin nhắn trao đổi qua WhatsApp giữa Sagar Adani và CEO của Azure (sau này được xác định là Ranjit Gupta) đã hé lộ nhiều chi tiết về kế hoạch hối lộ. Đáng chú ý, vào tháng 2/2021, Sagar Adani đã nhắn với CEO Azure rằng họ đã "tăng gấp đôi khoản tiền thưởng để thúc đẩy các quyết định".
Azure sau đó đã tuyên bố họ đang hợp tác với cuộc điều tra của Mỹ, đồng thời cho biết những cá nhân liên quan đến các cáo buộc đã rời công ty hơn một năm trước đó.
Thành công bất ngờ
Vào tháng 8/2021, Gautam Adani bắt đầu một loạt cuộc gặp với quan chức tại bang Andhra Pradesh, nơi ông bị cáo buộc đã hứa hẹn khoản hối lộ lên đến 228 triệu USD để thuyết phục bang này mua điện.
Vào ngày 6/12/2021, trong một cuộc gặp tại một quán cà phê, các giám đốc điều hành của Azure đã thảo luận về "các tin đồn rằng các Adani đã hỗ trợ ký kết" các hợp đồng, theo SEC. Gautam Adani đã phát biểu vào ngày 14/12/2021 rằng công ty của ông đang trên đà "trở thành công ty năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới vào năm 2030".
Thành công đột ngột này của cả Azure và Adani Green đã gây nghi ngờ về tính minh bạch trong việc trao các hợp đồng, như SEC đã chỉ ra trong đơn kiện của họ.
Thư từ SEC
SEC bắt đầu điều tra vụ việc bằng việc gửi "thư yêu cầu thông tin chung" đến Azure - công ty đang giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York vào ngày 17/3/2022, nhằm tìm hiểu về các hợp đồng gần đây và khả năng đòi hỏi giá trị từ quan chức nước ngoài.
Theo cáo trạng của Bộ Tư pháp, trong một cuộc họp tại văn phòng ở Ahmedabad (Ấn Độ) vào tháng tiếp theo, Gautam Adani đã tuyên bố với đại diện Azure rằng ông kỳ vọng được hoàn lại hơn 80 triệu USD tiền hối lộ đã chi cho các quan chức để có được hợp đồng.
Để đáp ứng yêu cầu này, một số đại diện Azure cùng một nhà đầu tư lớn đã đồng ý để công ty của Adani tiếp quản một dự án tiềm năng, đồng thời báo cáo với hội đồng quản trị về việc Adani đòi hối lộ nhưng che giấu vai trò của họ trong kế hoạch này.
Trong khoảng thời gian đó, các công ty của Adani vẫn tiếp tục huy động hàng tỷ USD từ các khoản vay và trái phiếu thông qua ngân hàng quốc tế, bao gồm cả nhà đầu tư Mỹ. Từ 2021 đến 2024, họ thực hiện bốn giao dịch huy động vốn riêng biệt với tuyên bố không chi trả hối lộ - điều mà công tố viên sau này xác định là gian lận.
Tìm kiếm của FBI
Cuộc điều tra được đẩy mạnh khi FBI tịch thu thiết bị điện tử của Sagar Adani trong chuyến thăm Mỹ ngày 17/3/2023, kèm theo lệnh khám xét từ thẩm phán về việc điều tra vi phạm luật gian lận và Luật Thực thi Quy tắc Chống Hối lộ Nước ngoài.
Theo các công tố viên, Gautam Adani đã tự gửi cho mình các bức ảnh của từng trang lệnh khám xét vào ngày hôm sau.
Tuy nhiên, các công ty của Adani vẫn tiến hành thỏa thuận vay vốn hợp vốn 1,36 tỷ USD vào ngày 5/12/2023 và một đợt phát hành trái phiếu vào tháng 3/2024, tiếp tục cung cấp thông tin sai lệch về hoạt động chống hối lộ.
Kết quả là vào ngày 24/10, công tố viên liên bang tại Brooklyn đã đưa ra cáo trạng mật đối với Gautam Adani, Sagar Adani, Gupta và năm người khác. Khi cáo trạng được công bố vào ngày 20/11, giá trị thị trường của Tập đoàn Adani đã giảm 27 tỷ USD, buộc Adani Green Energy phải hủy bỏ kế hoạch phát hành trái phiếu trị giá 600 triệu USD.
Theo Reuters
