Chưa từng có trong lịch sử: Quốc gia trụ cột BRICS phát hành thành công trái phiếu bằng nhân dân tệ, đánh dấu bước ngoặt phi USD hóa
(Thị trường tài chính) - Nga vừa bán thành công lô trái phiếu chính phủ đầu tiên định danh bằng nhân dân tệ (RMB), huy động khoảng 2,8 tỷ USD trong bối cảnh nước này tìm kiếm nguồn vốn thay thế và tăng cường phụ thuộc tài chính vào Bắc Kinh.
Bộ Tài chính Nga mới đây cho biết đã phát hành 20 tỷ nhân dân tệ (khoảng 2,8 tỷ USD) trái phiếu chính phủ. Cấu trúc gồm 12 tỷ NDT đáo hạn năm 2029 với lợi suất 6% và 8 tỷ NDT đáo hạn năm 2033 với lợi suất 7%.
“Chúng tôi đã tạo ra một chuẩn tham chiếu có tính thanh khoản, làm cơ sở định giá cho doanh nghiệp đi vay và góp phần tăng cường hợp tác tài chính song phương giữa Nga và Trung Quốc”, Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov nói.
Theo bộ này, hơn một nửa lượng trái phiếu được các ngân hàng mua vào, nhóm đã tăng mạnh danh mục nhân dân tệ trong những năm gần đây nhờ hoạt động thương mại với Trung Quốc.
RMB trở thành 'đồng dự trữ mới' của Nga
Đây là thương vụ lớn nhất trong xu hướng nhiều quốc gia chuyển sang vay vốn bằng nhân dân tệ năm nay, khi Bắc Kinh thúc đẩy quá trình quốc tế hóa đồng tiền. Trước đó, Hungary đã phát hành trái phiếu 5 tỷ NDT trong tháng 9 và tiểu vương quốc Sharjah bán 2 tỷ NDT vào tháng 10.
Nhân dân tệ đã trở thành đồng tiền dự trữ mới của Nga sau khi nước này bị hạn chế tiếp cận nguồn vốn bằng USD và EUR từ năm 2022. Nhiều tài sản nước ngoài của Ngân hàng Trung ương Nga cũng bị đóng băng trong giai đoạn đó.
Hiện Nga đối mặt lãi suất trong nước vượt 16% cùng lạm phát 7%, một phần do chi phí sản xuất tăng khi nguồn hàng nhập khẩu bị hạn chế. Các biện pháp trừng phạt quốc tế cũng khiến khả năng huy động vốn bằng USD bị thu hẹp, đồng thời gây sức ép lên nguồn thu từ dầu khí.
Theo chuyên gia Maximilian Hess từ Enmetena Advisory, việc phát hành trái phiếu bằng nhân dân tệ không chỉ giúp Nga bổ sung ngân sách mà còn “tăng mức độ tin cậy của Trung Quốc đối với định hướng hợp tác kinh tế của Nga”.
“Tôi tin đây là bước đi nhận được sự đồng thuận nhất định từ Bắc Kinh”, ông nói.
Tránh lệ thuộc vào lãi suất nội địa cao
Tuy mở ra triển vọng mới, nhưng kênh huy động vốn bằng đồng NDT vẫn còn nhiều trở ngại.
Một số quốc gia như Indonesia và Pakistan đang cân nhắc phát hành “panda bond” (trái phiếu NDT phát hành tại Trung Quốc đại lục), trong khi các quốc gia như Nga lại phải phát hành “dimsum bond” ở nước ngoài, do chưa đạt tiêu chuẩn tín nhiệm để tiếp cận trực tiếp nhà đầu tư Trung Quốc.
Ngay cả ở thị trường “dimsum”, Nga vẫn phải chấp nhận mức lãi suất cao hơn so với các quốc gia khác. Trái phiếu của Kazakhstan chỉ có lợi suất 3,3%, gần bằng một nửa so với mức 6-7% của Nga.
Tại châu Phi và Nam Á, nhiều khách hàng vay lớn của Trung Quốc như Kenya, Angola hay Sri Lanka gần đây đã đàm phán chuyển đổi các khoản vay USD sang nhân dân tệ.
Dù vậy, việc phát hành trái phiếu bằng RMB ngay tại Trung Quốc vẫn còn hiếm do yêu cầu xếp hạng tín nhiệm cao và những hạn chế về chuyển đổi tiền ra nước ngoài.
Quan hệ thương mại Nga – Trung tiếp tục mở rộng
Năm nay, Trung Quốc ghi nhận thâm hụt thương mại với Nga sau khi Moscow áp thuế và siết nhập khẩu ô tô giá rẻ từ Trung Quốc, trong khi vẫn duy trì xuất khẩu ổn định dầu, than và nhiên liệu sang Bắc Kinh.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, Trung Quốc mua gần một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga kể từ cuối năm 2022, riêng tháng 10 đạt gần 7 tỷ USD, thời điểm ngay trước khi Mỹ áp lệnh trừng phạt lên Rosneft và Lukoil.
Hiện khoảng 50 tỷ USD tài sản thanh khoản trong Quỹ Tài sản Quốc gia (NWF) của Nga được nắm giữ bằng nhân dân tệ.
Nguồn vay bằng RMB cũng mở ra kênh tài trợ rẻ hơn cho doanh nghiệp Nga so với trái phiếu bằng rúp, vốn có chi phí cao do lãi suất nội địa ở mức 16,5% tính tới tháng 10.
Tập đoàn nhôm Rusal là doanh nghiệp Nga đầu tiên phát hành panda bonds năm 2017, và sau đó tiếp tục phát hành nợ bằng RMB trong nước vào năm 2022. Tuy nhiên, thị trường dimsum bonds của doanh nghiệp Nga đến nay vẫn chưa phát triển mạnh.
“Các công ty Nga đã vay bằng NDT trong thời gian qua, nhưng dư địa tăng trưởng vẫn rất lớn”, Hess nhận định. “Trong tương lai, quy mô vay bằng nhân dân tệ tại Nga hoàn toàn có thể tiệm cận thời kỳ USD từng chiếm ưu thế”.
Theo FT
