Ai quyết định giá trị của vàng, giá vàng được tính như thế nào?

Hai loại giá vàng chính mà các nhà đầu tư cần nắm rõ là giá giao ngay (spot price) và giá hợp đồng tương lai (futures price).

Giá giao ngay (Spot Price)

Giá giao ngay của vàng là mức giá thị trường hiện tại tính theo mỗi ounce đối với vàng vật chất ở dạng nguyên liệu, còn được gọi là spot gold. Các quỹ hoán đổi danh mục đầu tư (ETF) được bảo chứng bằng tài sản vàng vật chất thường sẽ theo dõi và phản ánh sát theo giá giao ngay này.

Giá giao ngay thường thấp hơn mức giá mà bạn phải trả khi mua vàng miếng, vàng thỏi hoặc trang sức, bởi giá bán lẻ bao gồm phần phụ phí gọi là phí chênh lệch vàng (khoản chi phí bù đắp cho quá trình tinh luyện, tiếp thị, chi phí hoạt động của đại lý và lợi nhuận). Có thể hiểu, giá giao ngay tương tự như giá bán buôn, còn tổng giá bán lẻ là giá giao ngay cộng với phí chênh lệch vàng.

Giá hợp đồng tương lai (Gold Futures)

Hợp đồng tương lai vàng là các cam kết mua hoặc bán vàng tại một mức giá xác định vào một thời điểm trong tương lai. Các hợp đồng này được giao dịch trên sàn và có tính thanh khoản cao hơn so với vàng vật chất. Việc thanh toán được thực hiện vào ngày đáo hạn hoặc trước đó, dưới hai hình thức: thanh toán bằng tiền mặt (tức là trả phần lãi hoặc lỗ của hợp đồng bằng tiền) hoặc giao nhận vật chất (bên bán giao vàng vật chất cho bên mua theo giá đã thỏa thuận trong hợp đồng).

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng

Giá vàng giao ngay và giá hợp đồng tương lai được quyết định bởi quy luật cung - cầu, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố:

1. Các sự kiện địa chính trị:

Vàng được xem là tài sản “trú ẩn an toàn”, có khả năng giữ giá trị hoặc thậm chí tăng giá trong thời kỳ thị trường chứng khoán và các tài sản khác biến động mạnh hoặc suy giảm. Các sự kiện địa chính trị như xung đột quân sự hoặc căng thẳng thương mại có thể khiến giá cổ phiếu biến động và từ đó kích thích nhu cầu nắm giữ vàng tăng cao.

2. Xu hướng mua bán của các ngân hàng trung ương:

Các ngân hàng trung ương nắm giữ vàng nhằm phòng ngừa lạm phát và hỗ trợ ổn định kinh tế. Không giống như tiền tệ truyền thống, giá vàng không phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng (vốn có thể bị thao túng hoặc sụp đổ). Do đó, hoạt động mua hoặc bán vàng với quy mô lớn của các ngân hàng trung ương có ảnh hưởng đáng kể đến cung cầu vàng toàn cầu.

3. Lạm phát:

Nhiều nhà đầu tư xem vàng là công cụ hiệu quả để phòng ngừa rủi ro lạm phát. Khi giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng, nhu cầu đầu tư vào vàng thường tăng theo, khiến giá vàng có xu hướng đi lên.

4. Lãi suất:

Khi lãi suất tăng, giá vàng có thể giảm; ngược lại, khi lãi suất giảm, giá vàng thường tăng. Điều này một phần là do vàng không mang lại lợi suất như tiền gửi hay trái phiếu. Trong môi trường lãi suất cao, nhà đầu tư có xu hướng ưu tiên các tài sản sinh lời cố định.

5. Sản lượng khai thác:

Hoạt động khai thác ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung vàng toàn cầu, trong khi chi phí sản xuất lại tác động đến mức giá của vàng.

Biến động giá vàng trong lịch sử

Giá hợp đồng tương lai vàng trong lịch sử thường biến động mạnh, đặc biệt khi được điều chỉnh theo lạm phát. Một số giai đoạn đáng chú ý:

• Tháng 4/1934 đến tháng 7/1970: giá vàng giảm hơn 65% trong giai đoạn suy thoái kéo dài.

• Tháng 7/1970 đến tháng 1/1980: giá vàng tăng gần 850% trong đợt tăng vọt mạnh mẽ.

• Tháng 1/1980 đến tháng 2/2001: giá vàng giảm 82%.

• Tháng 2/2001 đến tháng 9/2025: giá vàng tăng 591%.

Giá vàng. (Ảnh: Yahoo!finance)

Sở hữu vàng có thể khiến nhà đầu tư chịu tác động tương tự các chu kỳ tăng giảm kéo dài này. Vì vậy, việc phân bổ tỷ trọng đầu tư hợp lý là rất quan trọng. Trong các giai đoạn vàng kém hấp dẫn, danh mục vàng có thể làm giảm hiệu suất đầu tư tổng thể. Nếu điều đó khiến nhà đầu tư e ngại, nên duy trì tỷ trọng đầu tư thấp hơn. Ngược lại, nếu chấp nhận những năm vàng kém hiệu quả để hưởng lợi trong các giai đoạn tăng mạnh, tỷ trọng đầu tư cao hơn sẽ phù hợp.

Diễn biến hiện tại của giá vàng (tính đến tháng 9/2025)

Tính đến tháng 9/2025, giá hợp đồng tương lai vàng đã tăng 46%. Các yếu tố chính bao gồm:

• Chính sách thuế quan mới của Mỹ và những căng thẳng quốc tế phát sinh từ đó.

• Rủi ro địa chính trị liên quan đến xung đột ở Đông Âu và Trung Đông.

• Đồng USD suy yếu, khiến nhiều ngân hàng trung ương tăng dự trữ vàng nhằm đa dạng hóa danh mục tài sản và giảm phụ thuộc vào đồng bạc xanh.

Dự báo giá vàng năm 2026

Tháng 6/2025, J.P. Morgan dự báo giá vàng sẽ đạt 3.675 USD/ounce trong quý IV (mức giá thực tế đã bị vượt qua vào tháng 9). Cũng theo phân tích của J.P. Morgan, giá vàng có thể đạt 4.250 USD/ounce trong quý IV/2026.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn còn chia rẽ về triển vọng này. Theo tổng hợp của Reuters từ 11 dự báo khác nhau, mức dự phóng giá vàng năm 2026 dao động trong khoảng 2.850 - 4.025 USD/ounce.

Theo Yahoo!finance