Việt Nam dẫn đầu Đông Nam Á về một kỹ thuật y tế, đã thực hiện gần 10.000 ca
(Thị trường tài chính) - Các bác sĩ Việt Nam làm chủ kỹ thuật từng phải “đi học”, thậm chí cải tiến vượt chuẩn quốc tế.
Sau hơn ba thập kỷ kể từ ca ghép tạng đầu tiên, y học Việt Nam đã hoàn toàn làm chủ kỹ thuật ghép 6 loại tạng, với gần 10.000 ca được thực hiện. Thành tựu này đánh dấu bước tiến lớn của ngành y tế trong lĩnh vực ngoại khoa và cấy ghép, đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng ca ghép mỗi năm.
Ca ghép tạng đầu tiên của Việt Nam là ghép thận, thực hiện năm 1992 với sự hỗ trợ của chuyên gia nước ngoài.
Đến nay, các bác sĩ Việt Nam đã tự triển khai, cải tiến quy trình kỹ thuật để phù hợp hơn với điều kiện thực tế, nâng cao hiệu quả điều trị. Thông tin được TS.BS Dương Đức Hùng - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chia sẻ tại Hội nghị Khoa học quốc tế năm 2025 với chủ đề “Vai trò của ngoại khoa và ghép tạng trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu”, diễn ra sáng 1/11 tại Hà Nội.
Theo thống kê, Việt Nam đã thực hiện 9.805 ca ghép tạng, trong đó ghép thận chiếm tỷ lệ lớn nhất với 8.904 ca; ghép gan 754 ca; ghép tim 126 ca; ghép phổi 13 ca; ghép chi trên 3 ca; ghép ruột 2 ca, cùng hàng trăm ca ghép mô như giác mạc, da và tế bào gốc.
TS Dương Đức Hùng cho biết, trong 15 năm trở lại đây, tốc độ phát triển của ngoại khoa và ghép tạng tại Việt Nam rất nhanh. Nếu trước kia nước ta ở mức tiếp cận các nước đang phát triển thì hiện nay nhiều kỹ thuật đã tiệm cận trình độ quốc tế.
Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, nhiều cải tiến giúp rút ngắn thời gian phẫu thuật ghép gan từ 12-14 giờ xuống còn 6-7 giờ, đồng thời cải thiện rõ rệt kết quả điều trị và hồi phục của người bệnh.
Không chỉ tập trung ở các bệnh viện lớn như Việt Đức, Chợ Rẫy hay Trung ương Quân đội 108, kỹ thuật ghép tạng đã được chuyển giao cho nhiều bệnh viện tuyến tỉnh, thậm chí vùng sâu, vùng xa.
Hiện cả nước có khoảng 30 trung tâm được Bộ Y tế cấp phép thực hiện ghép tạng; nhiều đơn vị đang từng bước triển khai các ca ghép từ người hiến chết não.
Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, năm 2025 ghi nhận bước tiến đột phá khi số trường hợp hiến chết não tăng mạnh, đạt 25 người - cao nhất kể từ khi khởi động chương trình năm 2010.
Bệnh viện cũng thực hiện thành công nhiều ca ghép đa tạng, bao gồm tim - gan, tim - phổi và gan - thận. Với thành tựu này, công trình “Triển khai ghép đa tạng từ người hiến chết não” của bệnh viện đã đoạt Giải Nhất lĩnh vực Y dược tại Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2025.
Theo ông Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), Việt Nam hiện dẫn đầu Đông Nam Á về số ca ghép tạng, là quốc gia duy nhất trong khu vực duy trì hơn 1.000 ca mỗi năm kể từ 2022. Tuy nhiên, tỷ lệ người chết não hiến tạng vẫn còn rất thấp, ảnh hưởng đến khả năng cứu chữa cho bệnh nhân suy tạng giai đoạn cuối.
Để tháo gỡ khó khăn này, Bộ Y tế đang xây dựng Dự án Luật Hiến mô, bộ phận cơ thể người (sửa đổi) với nhiều điểm mới nhằm tạo hành lang pháp lý minh bạch, đồng bộ và nhân văn hơn.
Dự luật đề xuất mở rộng độ tuổi người hiến, bổ sung quy định về chết tuần hoàn, điều chỉnh quy trình xác định chết não và xác lập danh mục chi phí hiến - ghép được chi trả từ bảo hiểm y tế, ngân sách Nhà nước cùng các nguồn tài trợ hợp pháp.
Ngoài ra, luật mới sẽ tạo cơ sở pháp lý cho nghiên cứu y học tái tạo, đồng thời kiểm soát, ngăn ngừa thương mại hóa trong lĩnh vực hiến tạng.
TS Dương Đức Hùng cho rằng, một số quy định hiện hành như yêu cầu sự đồng thuận của gia đình dù người mất đã đăng ký hiến tạng là rào cản lớn. Việc sửa đổi luật theo hướng công nhận tuyệt đối quyền đăng ký hiến tạng của cá nhân, tương tự mô hình tại nhiều nước phát triển, sẽ giúp tăng nguồn tạng hiến và cứu sống thêm nhiều người bệnh.
Với nền tảng khoa học, nhân lực và cơ sở vật chất ngày càng hoàn thiện, cùng khung pháp lý đang được điều chỉnh, lĩnh vực ngoại khoa và ghép tạng Việt Nam được kỳ vọng sẽ bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ hơn, mang lại cơ hội sống cho hàng nghìn người bệnh mỗi năm.
