Việt Nam chính thức có thêm một Di tích quốc gia đặc biệt
(Thị trường tài chính) - Nơi đây có tuổi đời hàng trăm năm, gắn liền với vị cao tăng uyên bác, ông tổ nghề đúc đồng.
Sáng 2/11, chùa Cổ Lễ (xã Cổ Lễ, tỉnh Ninh Bình) đã long trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt.
Ngôi chùa này có lịch sử hàng trăm năm, được xây dựng từ thế kỷ XII, gắn liền với Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không – vị cao tăng uyên bác, là ông tổ của nghề đúc đồng Việt Nam. Tương truyền, vị cao tăng này có nhiều pháp thuật kỳ lạ, ngài thường đi chu du khắp nơi chữa bệnh cứu dân. Ngài từng cứu vua Lý Thần Tông thoát khỏi căn bệnh nan y, được nhà vua phong làm Lý triều Quốc sư.
Kiến trúc độc đáo giao hòa Đông – Tây
Khác với nhiều ngôi chùa cổ truyền thống của Việt Nam, chùa Cổ Lễ mang dấu ấn đặc biệt bởi sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Phật giáo Việt Nam và phong cách Gô-tích của châu Âu.
Toàn bộ khuôn viên chùa trải rộng theo hướng Đông – Tây, gồm nhiều công trình đặc sắc như tháp Cửu phẩm liên hoa, Tam quan, Phật giáo Hội quán, Đền thờ Đức Thánh Trần, Phủ Mẫu, gác chuông Kim Chung Bảo Các…
Nổi bật nhất là tháp Cửu phẩm liên hoa – công trình biểu tượng của chùa, gồm 9 tầng, thể hiện triết lý “cửu trùng” trong giáo lý nhà Phật, tượng trưng cho con đường tu tập đạt đến giác ngộ.
Kho tàng di vật văn hóa quý hiếm
Không chỉ vậy, chùa Cổ Lễ hiện lưu giữ hơn 100 pho tượng làm từ gỗ, đồng, đá thuộc nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, cùng 313 bia đá khắc ghi công đức và lịch sử hình thành ngôi chùa. Đặc biệt, nơi đây còn bảo tồn quả chuông “Thần Quang tự chung” được đúc từ năm 1799 và bốn thuyền chải dùng trong các lễ hội truyền thống.
Ngoài ra, chùa còn là nơi diễn ra lễ phát nguyện của 27 nhà sư lên đường ra chiến trường tòng quân dưới sự chủ trì của Hòa thượng Thích Thế Long – người sau này giữ chức Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Chủ tịch Quốc hội khóa VII.
Hàng năm, lễ hội chùa Cổ Lễ được tổ chức từ ngày 13 - 16/9 âm lịch, thu hút hàng vạn du khách thập phương. Dân gian có câu: “Dù ai buôn bán trăm nghề/ Mười tư tháng Chín thì về hội Ông”. Lễ hội này là dịp để người dân tưởng nhớ Quốc sư Nguyễn Minh Không, đồng thời tham gia vào nhiều hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian, diễn xướng dân tộc.
Lễ hội đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần tôn vinh giá trị tâm linh và bản sắc văn hóa của vùng đất Ninh Bình.
Với giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật kiến trúc, năm 1988, chùa Cổ Lễ được Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia.
Đến ngày 11/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1959, chính thức xếp hạng chùa Cổ Lễ là Di tích Quốc gia đặc biệt.
Sự kiện này không chỉ khẳng định giá trị trường tồn của một công trình văn hóa – tâm linh bề thế, mà còn là niềm tự hào của nhân dân Ninh Bình nói riêng và Phật tử cả nước nói chung, về một di sản sống đã góp phần gìn giữ và lan tỏa tinh hoa văn hóa Việt qua hàng trăm năm lịch sử.
