Tướng tình báo huyền thoại vừa được xây nhà tưởng niệm: Là AHLLVT nhân dân, hình mẫu sáng chói của lịch sử Việt Nam
(Thị trường tài chính) -Nhà tưởng niệm nhằm tôn vinh những đóng góp to lớn của vị "nhà tình báo huyền thoại".
Nhà tưởng niệm gắn liền với vùng đất lịch sử
Sáng 23/10, tại TP. Hồ Chí Minh, Lễ khánh thành Nhà tưởng niệm Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân Phạm Xuân Ẩn đã được tổ chức trọng thể. Nhà tưởng niệm tọa lạc tại Khu truyền thống cách mạng Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, thuộc xã Tân Nhựt, TP. Hồ Chí Minh.
Công trình do Cục 12 - Tổng cục II (Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư, nhằm tôn vinh những đóng góp to lớn của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn trong ngành tình báo quốc phòng. Đây là một trong những hoạt động quan trọng trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam (1945-2025), với mục tiêu tri ân những cống hiến xuất sắc của vị "nhà tình báo huyền thoại".
Nhà tưởng niệm có tổng diện tích 246m2, mái che rộng 464m2, bao gồm bốn khu vực trưng bày và một khu khánh tiết 30m2. Tại đây trưng bày nhiều hình ảnh và tài liệu về cuộc đời, sự nghiệp của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn.
Ngoài khu nhà chính, công trình còn bao gồm các hạng mục khác như khuôn viên sân, đường nội bộ, cây xanh và cảnh quan xung quanh. Tổng vốn đầu tư cho công trình là hơn 11 tỷ đồng, được huy động từ nguồn xã hội hóa.
Trong suốt 80 năm hình thành và phát triển, ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam đã ghi nhận hơn 1.100 liệt sĩ, 276 thương binh và gần 1.000 cán bộ, chiến sĩ bị địch giam giữ và tra tấn. Đặc biệt, Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn được nhân dân ngưỡng mộ và ca ngợi là "nhà tình báo huyền thoại", "điệp viên hoàn hảo", một hình mẫu sáng chói trong lịch sử ngành tình báo Việt Nam.
Cái tên gắn liền với cuộc đời
Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn sinh năm 1927 tại Đồng Nai. Cuộc đời ông như một minh chứng sống động cho cái tên của mình khi "ẩn thân" dưới nhiều bí danh trong suốt sự nghiệp tình báo.
Ông bắt đầu tham gia cách mạng từ năm 1945 và được kết nạp Đảng năm 1953. Với tài năng ấn tượng, ông được giao nhiệm vụ quan trọng là "luồn sâu leo cao" vào bộ máy quân sự Pháp, Mỹ ở Sài Gòn (nay là TP. Hồ Chí Minh). Ông hoạt động dưới các bí danh như Trần Văn Trung (thường được gọi là Hai Trung), X6...
Nhằm tạo vỏ bọc tốt hơn, năm 1957, ông được cấp trên bố trí sang Mỹ học ngành báo chí. Hai năm sau, ông về Việt Nam. Trong suốt những năm 1960-1970, ông là phóng viên, đặc phái viên của nhiều hãng thông tấn lớn của Mỹ như Reuters, Time, New York Herald Tribune. Lợi dụng vị trí của mình, ông thu thập thông tin chiến lược quan trọng, góp phần lớn vào thắng lợi của cách mạng. Vào năm 1976, ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân.
Được mệnh danh là "điệp viên hoàn hảo", cuộc đời và sự nghiệp của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn đã được tái hiện qua nhiều sách và phim. Nổi bật là cuốn Phạm Xuân Ẩn - Tên người như cuộc đời của Nguyễn Thị Ngọc Hải; Một người Việt Nam trầm lặng của Jean-Claude Pomonti.
Một cuốn sách khác viết về tướng tình báo này là Điệp viên hoàn hảo, do Giáo sư sử học Larry Berman viết, tái hiện sâu sắc về cuộc đời và tính cách của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn. Giáo sư Larry Berman gặp nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn lần đầu vào năm 2001. Trong hai năm sau đó, ông liên tục đặt vấn đề viết sách về cuộc đời của vị tướng tình báo nhưng luôn bị từ chối. Đến khi ông Phạm Xuân Ẩn bệnh nặng, vị giáo sư mới nhắc lại đề nghị của mình và nhận được sự đồng ý của Thiếu tướng, nhưng với yêu cầu giữ kín một số bí mật.
Cuốn sách này được xuất bản lần đầu tại Mỹ năm 2007, sau khi ông qua đời một năm và được dịch ra tiếng Việt ngay trong năm đó. Điệp viên hoàn hảo X6 được viết dựa trên những lời kể của chính Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn. Tác phẩm mô tả quá trình ông hòa nhập vào giới truyền thông và chính trị Mỹ, xây dựng các mối quan hệ để thu thập thông tin. Phương pháp làm việc của ông rất sáng tạo và kín đáo.
Cuốn sách còn mang đến cho độc giả cái nhìn mới mẻ về Phạm Xuân Ẩn khi hé lộ những giằng xé trong lòng "điệp viên hoàn hảo", luôn giữ trọn lòng trung thành với Tổ quốc nhưng cũng có tình cảm sâu sắc với bạn bè, đồng nghiệp người Mỹ.
Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn qua đời vào năm 2006, thọ 79 tuổi.
