Tìm ra mối liên hệ giữa bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 và tâm thần phân liệt
(Thị trường tài chính) - Theo nghiên cứu mới của các nhà khoa học Israel và Mỹ, người mắc tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ cao hơn 50% phát triển tâm thần phân liệt.
Một nhóm các nhà khoa học từ Israel và Mỹ vừa công bố kết quả nghiên cứu mới, cho thấy những người mắc tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ phát triển bệnh tâm thần phân liệt ở độ tuổi trung niên và cao tuổi cao hơn khoảng 50% so với người bình thường. Đây là nghiên cứu đầu tiên trên thế giới xác định mối liên hệ trực tiếp giữa hai căn bệnh mạn tính tưởng chừng không liên quan này.
Công trình được thực hiện bởi Giáo sư Stephen Levine (Trường Y tế Công cộng, Đại học Haifa), phối hợp cùng Giáo sư Arad Kodesh (Khoa Sức khỏe Tâm thần Cộng đồng, Đại học Haifa và Tổ chức Dịch vụ Y tế Meuhedet) và Giáo sư Abraham Reichenberg (Bệnh viện Mount Sinai, New York, Hoa Kỳ). Kết quả nghiên cứu được công bố trên Schizophrenia Bulletin - tạp chí khoa học do Nhà xuất bản Đại học Oxford phát hành.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu y tế của hơn 99.000 người Israel trong độ tuổi từ 51-71, tất cả đều là thành viên của tổ chức Meuhedet Health Services và chưa từng được chẩn đoán mắc tiểu đường hoặc tâm thần phân liệt trước đó. Quá trình theo dõi kéo dài suốt 15 năm (từ tháng 1/2005 đến tháng 2/2020).
Kết quả cho thấy, những người phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ mắc tâm thần phân liệt cao hơn 50% so với nhóm không mắc bệnh; trong đó, nữ giới có nguy cơ tăng 64%, còn nam giới tăng 39%.
Theo Giáo sư Stephen Levine, phát hiện này cho thấy tiểu đường, vốn đã được biết đến là yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch, sa sút trí tuệ và nhiều rối loạn mạn tính khác, có thể cũng đóng vai trò trong sự khởi phát của các rối loạn tâm thần ở giai đoạn sau của cuộc đời.
Các chuyên gia cho rằng, hai căn bệnh này có thể có mối liên hệ di truyền. Cụ thể, gen TCF7L2 vừa liên quan đến quá trình điều hòa tiết insulin và kiểm soát đường huyết vừa được xem là tác nhân làm tăng nguy cơ rối loạn tâm thần.
Ngoài ra, người mắc tiểu đường thường gặp khó khăn trong việc duy trì lối sống lành mạnh do chế độ ăn uống thất thường, thiếu vận động và rối loạn giấc ngủ, khiến sức khỏe thể chất và tinh thần suy giảm. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy phản ứng sinh lý với căng thẳng có thể là yếu tố chung dẫn tới cả tiểu đường tuýp 2 và tâm thần phân liệt. Đặc biệt, ở phụ nữ, sự suy giảm hormone estrogen sau mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ khởi phát các rối loạn tâm thần.
Giáo sư Mark Weiser, Trưởng khoa Tâm thần tại Trung tâm Y tế Sheba (Israel), người có nhiều công trình nghiên cứu về tâm thần phân liệt và dịch tễ học, nhận định rằng phát hiện này “thách thức quan điểm truyền thống”. Trước đây, giới y học tin rằng bệnh tiểu đường ở bệnh nhân tâm thần phân liệt chủ yếu là hậu quả của tác dụng phụ từ thuốc chống loạn thần, vốn có thể gây rối loạn chuyển hóa và tăng đường huyết. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của Đại học Haifa lại cho thấy chiều hướng ngược lại: chính tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các rối loạn tâm thần.
Giáo sư Stephen Levine có hơn 20 năm kinh nghiệm nghiên cứu về tâm thần phân liệt, cho biết: “Chúng tôi từ lâu đã biết bệnh nhân tâm thần phân liệt thường mắc tiểu đường. Vì thế, không có lý do gì để loại trừ khả năng ngược lại. Điều đáng nói là trước đây chưa từng có nghiên cứu nào xem xét hướng này”.
Ông nhấn mạnh, kết quả nghiên cứu mở ra hướng đi mới trong công tác dự phòng và điều trị sớm. Việc bổ sung đánh giá sức khỏe tâm thần định kỳ cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần, giảm thiểu đau khổ cho người bệnh và gánh nặng cho gia đình.
Từ góc độ y tế cộng đồng, các chuyên gia cảnh báo tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường đang tăng nhanh chóng trên toàn thế giới. Theo Liên đoàn Tiểu đường Quốc tế (IDF), năm 2024 có gần 600 triệu người đang sống chung với căn bệnh này, và con số đó được dự báo sẽ vượt 850 triệu vào năm 2050, với tỷ lệ cao nhất ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi.
