Thị xã duy nhất Việt Nam lên thành phố rồi lại xuống thị xã vừa tròn 100 năm thành lập, được mệnh danh là xứ 'một ấp sinh hai vua'

Tối 10/11, Thị ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã Sơn Tây đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm thành lập thị xã (1924 - 2024), 70 năm Giải phóng Sơn Tây (1954 - 2024) và 555 năm danh xưng Sơn Tây (1469 - 2024). Buổi lễ là dịp để nhìn lại chặng đường phát triển và tôn vinh những giá trị lịch sử của vùng đất này.

Phát biểu tại buổi lễ, Bí thư Thị ủy Sơn Tây, ông Trần Anh Tuấn, đã nhấn mạnh rằng Sơn Tây là một vùng đất cổ kính, thuộc bộ Giao Chỉ - một trong 15 bộ của nước Văn Lang - Âu Lạc thời Hùng Vương - An Dương Vương. Vùng đất này từng là "phên dậu" bảo vệ kinh thành Thăng Long xưa, được mệnh danh là "trấn Đoài". Đặc biệt, đây là nơi duy nhất trong cả nước có "một ấp sinh hai vua" – nơi sinh ra Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng và Tiền Ngô Vương Ngô Quyền, cùng nhiều danh nhân hiền tài khác.

Một phần thị xã Sơn Tây. Ảnh: Báo Chính Phủ

Danh xưng "Sơn Tây" chính thức xuất hiện vào năm 1469, đánh dấu sự ra đời của đơn vị hành chính này trực thuộc Trung ương. Đến nay, danh xưng ấy đã tồn tại tròn 555 năm.

Ngày 30/12/1924, thị xã Sơn Tây được thành lập, đến nay tròn 100 năm. Thị xã Sơn Tây là thủ phủ của tỉnh Sơn Tây, bao gồm 6 huyện: Quốc Oai, Quảng Oai, Tùng Thiện, Phúc Thọ, Thạch Thất, Bất Bạt.

Tháng 6/1965, thị xã Sơn Tây cùng với các huyện của tỉnh Sơn Tây sát nhập với tỉnh Hà Đông thành tỉnh Hà Tây. Đến năm 1979, thị xã Sơn Tây cùng một số huyện của tỉnh Hà Sơn Bình chuyển về TP. Hà Nội.

Tháng 10/1991, thị xã Sơn Tây được tách và chuyển về trực thuộc tỉnh Hà Tây. Năm 2006, TP. Sơn Tây được thành lập.

Tháng 8/2008, Thủ đô được mở rộng địa giới hành chính gồm TP. Hà Nội, tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) và bốn xã thuộc huyện Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình). TP. Sơn Tây trở về với thủ đô Hà Nội.

Ngày 8/5/2009, Chính phủ đã ban hành nghị quyết chuyển TP. Sơn Tây thành thị xã Sơn Tây thuộc TP. Hà Nội.

Thành cổ Sơn Tây là công trình kiến trúc quân sự cổ độc đáo, được xây dựng bằng đá ong nằm ở thị xã Sơn Tây. Ảnh: Báo Tuổi trẻ Thủ đô

Trải qua nhiều lần thay đổi, mở rộng, chia tách địa giới hành chính, Sơn Tây luôn là một địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng cả về kinh tế, xã hội, chính trị và quân sự của đất nước và Thủ đô.

Đến nay, thị xã đã có nhiều thành công quan trọng trên mọi lĩnh vực: Năm 2020, thị xã Sơn Tây được Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; kinh tế có bước tăng trưởng khá, du lịch được chú trọng khai thác tốt, trong đó có sản phẩm “Trải nghiệm ẩm thực truyền thống Bắc Bộ tại làng cổ Đường Lâm” đã được nhận giải thưởng sản phẩm du lịch bền vững ASEAN năm 2024; bộ mặt đô thị, nông thôn có nhiều khởi sắc, công tác an sinh xã hội được quan tâm thực hiện tốt, thị xã không còn hộ nghèo; công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được củng cố, khối đại đoàn kết toàn dân được tăng cường…